.1 CHARAKTERYSTYKA ODDZIAŁU KARDIOLGICZNEGO
Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku im. Marcina Kacprzaka funkcjonuje od 1969 roku. Decyzję o budowie podjęto już w 1960 roku ze względu na dynamiczny rozwój miasta. Obecnie posiada 22 oddziały w tym oddział kardiologiczny funkcjonujący od 1975 roku. Pielęgniarką oddziałową jest Pani mgr piel. Edyta Wiśniewska. Na oddziale kardiologicznym Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Płocku znajduje się 85 łóżek z czego 16 z nich znajduje się w Ośrodku Intensywnej Opieki Kardiologicznej. Leczy się tam pond 4000 tysiące pacjentów rocznie. Pracownia Hydrodynamiczna, która została uruchomiana w kwietniu 2005 roku wykonuje procedury kardiologii inwazyjnej takie jak: koronarografię, angioplastykę tętnic wieńcowych oraz wszczepianie stentów. Dwa lata później w ramach ostrego dyżuru kardiologicznego wdrożone zostało leczenie ostrych zespołów wieńcowych. Do oddziału należy także Ośrodek Elektroterapii, który został wyposażony w wyspecjalizowaną aparaturę i sprzęt medyczny do inplantacji stymulatorów serca. Do wydziału kardiologii należą także liczne pracownie m.in. testów wysiłkowych, przezprzełykowych badań elektrofizjologicznych, echokardiograficzna, 24-godzinnej rejestracji EKG i ciśnienia tętniczego krwi, które swoim obszarem badań obejmują pełną diagnostykę nieinwazyjną chorób układu krążenia. Na badania wysoko specjalistyczne a także leczenie operacyjne pacjenci kierowani są do Instytutu Kardiologii w Aninie przy ul. Spartańskiej oraz Kliniki Kardiologicznej Centralnego Szpitala Klinicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przy ul. Banacha, a także Kliniki Kardiologii MSW w Warszawie, z którymi oddział kardiologiczny współpracuje. Wyszkolona kadra lekarsko-pielęgniarska zapewniająca pacjentowi profesjonalną opiekę medyczną. Według opinii nadzoru klinicznego odział kardiologiczny w Szpitalu Zespolonym w Płocku cieszy się wysoką oceną wykonywanych usług. []
1.II KOMPETENCJE ZAWODOWE PIELĘGNIARKI KARDIOLOGICZNEJ
Kompetencje pielęgniarki określone są według Światowej Organizacji Zdrowia jako pojęcie bardzo złożone, mające bardzo szerokie znacznie, ponieważ opisuje ono zbiór umiejętności, które mają odzwierciedlać posiadaną wiedzę ale także postawę i elementy psychomotoryczne. [ ]
Brak jednoznaczności terminologicznych sprawił, że pojęcie to określane jest jako zdolność pielęgniarki do wykonywania zadań zawodowych, decydowania, uprawnienia do działania, oraz wypowiadania własnego zdania tym samym oceniając aby wypełnić funkcje zawodowe zgodnie z istniejącymi standardami.[]
Unia Europejska dąży do ujednolicenia kompetencji zawodowych pielęgniarek we wszystkich należących do niej krajach. Obecnie wykonywanie zawodu pielęgniarki / pielęgniarza reguluje dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 roku w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych. W 2006 roku Polska wraz z 21 innymi krajami Europy wzięła u dział w programie Tuning, którego efektem prac został wydany dokument określający pięć grup kompetencji zawodowych:
1. Związane są bezpośrednio z zawodowymi wartościami i rolą pielęgniarek.
2. Dotyczą praktyki pielęgniarskiej, oraz podejmowania klinicznych decyzji.
3. Poznawcze, które uwzględniają swoim zakresem posiadanie odpowiedniej wiedzy i właściwe jej stosowanie, a także krytyczne analizowanie i interpretowanie danych źródeł informacji.
4. Interpersonalne włącznie z techniką komunikacji.
5. Kierownicze, a także organizacyjne związane ściśle z pracą zespołową. []
Poziom kompetencji zależy przede wszystkim od wykształcenia. Uzyskanie zawodu pielęgniarki możliwe jest tylko po ukończeniu studiów licencjackich trwających 6 semestrów. Uzyskując dyplom otrzymuje także prawo wykonywania zawodu, dzięki któremu może następnie podjąć studia drugiego stopnia, oraz uzyskiwać stopnie specjalizacji zawodowej. []
Specjalizacja kardiologiczna obejmuje okres niezbędny do zrealizowania wszystkich modułów kształcenia i nie może być on krótszy niż 18 miesięcy i dłuższy niż 24 miesiące. Po jej ukończeniu pielęgniarka jest przygotowana i może samodzielnie wykonywać: badanie elektrokardiograficzne i interpretować jego zapis , defibrylacje, przeprowadzać badanie fizykalne, opiekować się pacjentem w czasie i po badaniu inwazyjnym oraz zabiegach stosowanych w kardiologii, nadzorować i pielęgnować pacjenta z chorobami układu sercowo-naczyniowego, prowadzić edukację zdrowotną skierowaną do pacjentów z chorobami układu krążenia, a także ich opiekunów. Do zadań organizacyjnych pielęgniarki kardiologicznej należy: umiejętne organizowanie stanowiska pracy zgodnie z przepisami BHP, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i ergonomii. Specjalizacja umożliwia jej także zarządzanie pracą zespołu pielęgniarskiego, oraz daje możliwość współpracy z zespołem terapeutycznym, który sprawuje opiekę nad pacjentem z chorobami układu krążenia. Do zadań pielęgniarki w zakresie kontroli i oceny jakości należy: opracowanie kryteriów i dobór narzędzi do oceny jakości opieki na oddziale kardiologicznym, oraz kardiochirurgicznym. Może ona również oceniać pracę zespołu kardiologicznego. [§ 6 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003 r. w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 197, poz. 1923): , ]
II PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ LEWOKOMOROWA SERCA – aspekt teoretyczno-kliniczny
PODSTAWY ANATOMII I FIZJOLOGII SERA
II.1 WIELKOŚĆ KSZTAŁT I POŁOŻENIE SERCA
Serce zarodka zaczyna bić w 22 dniu licząc od momentu zapłodnienia. Od tego momentu pracuje każde ludzkie serce wciąż się zmieniając.[]
Serce swoim wyglądem przypomina kształt spłaszczonego od przodu stożka, którego wierzchołek skierowany jest w stronę lewą ku dołowi i przodowi. Jego podstawa natomiast zwrócona jest ku stronie prawej, górze oraz tyłowi. Serce, którego waga u dorosłej kobiety wynosi ok. 270g, a mężczyzny średnio 300g, otoczone jest osierdziem, czyli workiem wypełnionym w małej ilości płynem surowiczym. Narząd ten pod względem długości od koniuszka do podstawy wynosi 12-15 cm. W najszerszym miejscu jego szerokość sięga od 8-9cm, a grubość około 6 cm. [ ]
Położone jest ono w klatce piersiowej w śródpiersiu. Z przodu przylega do ściany klatki piersiowej natomiast od tyłu sąsiaduje ono z przełykiem. Zewnętrzne ściany osierdzia sąsiadują z opłucną. Mniejsza część serca znajduje się po stronie prawej i stanowi 1/3, większa natomiast położona jest po stronie lewej i stanowi 2/3 do osi ciała. []
II.2 BUDOWA ŚCIAN MIĘŚNIA SERCOWEGO
Ściany mięśnia sercowego składają się z trzech warstw. Nasierdzia, które jest cienką błoną surowiczą, pokrywającą zewnętrzną powierzchnię mięśnia sercowego oraz znajdujące się na jego powierzchni naczynia wieńcowe, przechodzi potem w początkowych odcinkach naczyń wielkich w zewnętrzną blaszkę osierdzia (worek osierdziowy). []
Wsierdzie, także jest cienką błoną, jednakże zbudowane jest ono z tkanki łącznej. Wyścieła wewnętrzne powierzchnie przedsionków i komór. Do wsierdzia wnikają naczynie włosowate oraz zakończenia nerwowe. Mięsień sercowy zbudowany jest z tkanki poprzecznie prążkowanej i stanowi właściwą ścianę serca. Za pomocą odgałęzień komórki łączą się z sąsiednimi tworząc sieć mięśniową. Wnętrze jednostki wypełnia sarkoplazma i położone na niej jądra. Na obrzeżach włókien mięśniowych znajdują się poprzeczne cienkie wstawki. W różnych częściach serca grubość ściany mięśniowej jest rożna. Najcieńsza warstwa znajduje się w przedsionkach, natomiast najgrubsza w komorze lewej, która jest znacznie bardziej obciążona od prawej gdyż tłoczy krew do krwioobiegu wielkiego. []
II.3 JAMY SERCA
Wyróżniamy cztery jamy serca. Dwie górne – przedsionki, które oddzielone są przegrodą międzyprzedsionkową. Dwie dolne – komory odgraniczone od siebie przegrodą międzykomorową. Zastawka trójdzielna łączy prawy przedsionek z prawą komorą. Żyły główne, dolna oraz górna ,a także zatoka wieńcowa doprowadzają odtlenowaną krew powracającymi żyłami z całego organizmu człowieka i dostarczają ją do prawej komory. Stamtąd pompuje krew do tętnicy pnia płucnego po czym do płuc. Zastawka dwudzielna (mitralna) łączy lewy przedsionek z lewą komorą. Dwiema żyłami płucnymi utlenowana krew wpływa do lewego przedsionka, a następnie przez zastawkę mitralną do lewej komory. Ta natomiast pompuje krew przez zastawkę aortalną do głównej tętnicy aorty naczyniami do całego naszego organizmu.[ ]
III.4 UNACZYNIENIE SERCA
Serce człowieka unaczynione jest przez prawą i lewą tętnicę wieńcową. Odchodzą one od aorty wstępującej w tzw. zatokach aorty (Valsalvy). Zaopatrują one tyko ścianę serca. Prawa i lewa tętnica biegną razem w początkowym obszarze bruzdy wieńcowej. W późniejszym etapie się rozdzielają. []
Prawa tętnica wieńcowa znajduje się w bruździe międzykomorowej tylnej, natomiast lewa w bruździe międzykomorowej przedniej. Oplatają one serce układając się na nim wężykowato, dzięki czemu może ono swobodnie się kurczyć i rozkurczać tym samym krew może swobodnie przepływać przez tętnice wieńcowe. Jeżeli światło jednego z naczyń zostaje zamknięte wtedy dochodzi do zawału. Unaczynienie odgrywa ważną rolę dla ludzkiego serca ponieważ jego następstwem jest prawidłowa praca komór i przedsionków. [ ]
II.1.5 UKŁD BODŹCOWO-TWÓRCZY SERCA
W sercu mają miejsce rytmiczne skurcze, które tworzą się same. Jest to zasługa komórek Purinkjego, w których powstaje impuls wywołujący skurcz serca. Komórki te różnią się budową od swoistej tkanki mięśniowej serca. Ich skupiska położone są w dwóch węzłach oraz w pęczku Hisa przewodzącym bodziec z przedsionków do komór.[ ]
Węzeł przedsionkowo-zatokowy położny jest w prawym przedsionku obok ujścia żyły głównej górnej. Powstają w nim regularne impulsy, które odpowiadają za prawidłowy rytm serca, a także za skurcz przedsionków. Tkanka łączna, która jest niepobudliwa oddziela przedsionki od komór. Impuls aby mógł przedostać się dalej zachodzi za pośrednictwem węzła przedsionkowo-komorowego połączonego z pęczkiem Hisa. Tak następuje skurcz komór. [ ]
II.1.6 CYKL PRACY SERCA
W układzie krwionośnym serce odgrywa jedną z najważniejszych ról. Działa ono jako pompa ssąco-tłocząca, której zadaniem jest przepompowywać krew do wszystkich narządów utrzymując tym samym każdy organizm ludzki przy życiu. Lewa komora jest pompą ciśnieniową, natomiast prawa objętościową. Do każdej z nich napływa krew z odpowiednich żył do odpowiedniej tętnicy przez zastawki półksiężycowate, dzięki czemu uniemożliwione jest cofanie się krwi do serca. Lewa komora opróżnia także prawą komorę, do której wnętrza wypluka się w czasie skurczu przegroda międzykomorowa. [ ]
Do łożyska naczyniowego serce pompuje krew dzięki powtarzającym się cyklom napełniania i opróżniania przedsionków, a następnie komór. Cykl hemodynamiczny serca zaczyna się od początku jednego skurczu do początku następnego. Podczas rozkurczu zastawki przedsionkowo-komorowe są otwarte natomiast zastawki aorty i tętnicy płucnej są zamknięte. Poprzez przedsionki do komór wpływa krew (zgodnie z gradientem ciśnień) początkowo szybko, potem wolniej. Następnie podczas skurczu przedsionka zwiększa się objętość krwi w komorach o 10- 12 procent, któremu towarzyszy rozciągnie ścian komór i wzrost ciśnienia komorowego, które uruchamia mechanizm Starlinga. Podczas skurczu komórki są pobudzane elektrycznie przez co wyzwala się skurcz komór. Rośnie w nich ciśnienie i zamykają się zastawki przedsionkowo-komorowe. W ten sposób powstaje pierwszy ton serca.
[ ] Następnie następuje faza skurczu izowolumetrcznego, która polega na wzroście ciśnienia w komorach przy niezmienionej objętości komór i zrównania ciśnień w aorcie i tętnicy płucnej, które w dalszej fazie wyrzucania otwierają swoje zastawki i dochodzi do wyrzutu krwi. Kolejnym etapem jest rozkurczenie mięśnia sercowego i spadek ciśnienia poniżej wartości w dużych tętnicach. Następuje zamknięcie zastawki aorty i tętnicy płucnej. Tak powstaje drugi ton serca i rozpoczyna się faza skurczu izowolumetrcznego. Ostatecznie kiedy ciśnienie spadnie poniżej ciśnienia w przedsionkach i otworzą się zastawki przedsionkowo-komorowe kończy się jeden cykl sercowy i rozpoczyna kolejny. W końcowej fazie rozkurczu objętość krwi w lewej komorze wynosi 110-120 ml i maleje pod koniec wyrzutu do 40-50 ml. Podczas jednego cyklu sercowego objętość krwi pompowanej do aorty stanowi 70- 50 ml. Jest to aż 65 procent objętości końcoworozkurczowej lewej komory i świadczy ona o prawidłowym jej funkcjonowaniu.[ ] Badanie ECHO określa frakcję wyrzutową. Zazwyczaj oblicza się ją tylko u lewej komory serca, gdyż wynik świadczy o wydolności mięśnia sercowego. Jeżeli frakcja wyrzutowa spada poniżej 50- 45 procent spotykamy się z niewydolnością serca. [ ]