Veel instellingen in het begin;
Er kruipt veel tijd in de installaties;
In de ontwerp fase mogen er geen fouten gemaakt worden aangezien de CAD/CAM software de CNC machine rechtstreeks bestuurd. (Anders kon een arbeider de fout van de werkvoorbereider nog zien en verbeteren)
De prijs hangt vooral af van de volgende zaken:
Aantal module/soort modulen (meestal in klassen)
Aantal elementen in de bibliootheek met of zonder CNC
Het aantal uren die nodig zijn voor de installatie/configuratie
Keuze van presentatie programma (bij FortCAD heb je bijvoorbeeld 3 klassen (Lite, color en full).
De flexibiliteit van de software
8 Analyse werkmethode
8.1 Wens van de klant
De klant legt uit wat hij verwacht aan de hand van beschrijvingen, foto’s of schetsen.
Daarna wordt het project zo naukeurig mogelijk getekend. Tijdens het tekenen worden aan de praktische zaken gedacht zoals welke verbindingen en beslagen (ladegeleiders, scharnieren, dempers, handvaten, enz.) er gebruikt zullen worden. Eens de 2D-tekening af is, wordt een PDF versie van de tekening terug gestuurd naar de klant. Indien de klant geen opmerkingen meer geeft en de tekening dus goed keurt, kunnen we naar de volgende stappen gaan. Anders wordt dit eerst nog aangepast tot de klant tevreden is.
8.2 Werkvoorbereiding
8.2.1 Schatting
De Noorboom ging als volgt te werk:
Eerst wordt er een schatting gemaakt naar het aantal platen er nodig zijn om het project te kunnen maken met behulp van Excel, dan worden ze besteld.
8.2.2 Tekenen
Daarna wordt het project uitgetekend in 2D in AutoCAD (voor – ,linker – en zijaanzicht).
De Noordboom maakt geen gebruik van het 32-mm systeem om de hoogte of diepte van de corpussen te bepalen. De gaten die geboord worden voor de legplanken worden wel om de 32 mm geboord.
Op afbeelding 15 en 16 zie je bij elke kast een letter K met een cijfer staan. De K staat voor kast en elke nieuw nummer is een verschillend soort kast. Op afbeelding 16 zie je bijvoorbeeld K1 en K2 staan, dit betekend dat er 2 verschillende kasten getekend zijn in de tekening. Toch zijn er 4 kasten omdat er van elke type 2 kasten zijn. Bij de laden word er voor elke lade een andere codenaam gegeven zelfs al zijn er meerdere van de zelfde afmetingen.
Aan de hand van die kastnamen (referentie) worden zowel de zaaglijsten als de CNC-programma’s gemaakt. Deze referenties worden later op etiketten afgedrukt zodat de etiketten op de juiste stukken gekleeft kunnen worden. Op die manier heeft de arbeider die straks in de werkplaats staat met de werktekening en een hoop kastonderdelen voor hem, een duidelijk overzicht van welke kastonderdelen en CNC-programma’s bij elkaar horen.
De bematingen worden zoveel mogelijk buiten de tekening geplaatst. Op het vooraanzicht worden de fronten en uiterste maten bemaat (maximale hoogte/breedte). Op het boven-aanzicht worden de corpus-breedtes, -dieptes ,-binnenmaat en frontbreedtes bematen. De blauwe bematingen worden gebruikt voor fronten te bematen. Op het zijaanzicht worden meer technische zaken bemaat zoals de scharnier-,legplank-,verdeling-hoogtes en de ladegeleidersgaten. Verder worden de laden ook genummerd met de letter “L” ervoor.
8.3 Zaagplannen maken
Uiteindelijk worden alle nodige afmetingen voor de productie aan de werktekening toegevoegd en worden de werktekeningen op schaal 1:10 afgedrukt.
Zo kunnen de arbeiders die in de werkatelier werken, alles van de werktekening aflezen en de zaaglijst/CNC-programma’s controleren.
Eens het volledige project getekend is, wordt de zaaglijst in Ardis gemaakt. Alle afmetingen worden vanuit de AutoCAD tekening gemeten en in Ardis ingegeven. In Ardis worden de juiste materialen en kantenbanden toegevoegd.
= Materiaal van de plaat.
= Er wordt een L getypte wanneer Ardis moet rekening houden met de structuur van het stuk.
= Hier worden de plaatafmetingen van het gebruikte plaatmateriaal in gegeven.
= Hier kan je een zien hoe Ardis de onderdelen geschikt heeft per plaat. Na dat er op de optimalisatie knop gedrukt werd.
= Aantal identieke platen (zelfde afmetingen, zelfde geschikt,zelfde materiaal).
Afbeelding 18 Ardis zaaglijst per stuk
= Materiaal van het stuk.
= Er wordt een L getypte wanneer Ardis moet rekening houden met de structuur van het onderdeel.
= Hier wordt voor elke stuk de breedte en lengte in gegeven.
= Hier zie je een voorbeeld van het stuk waarvan je de gegevens hebt ingevuld.
= Aantal identieke stukken (zelfde afmetingen,zelfde materiaal).
In de kolom “Referentie” staan alle referenties van de verschillende onderdelen deze referentie zal op het etiket komen.
In de eerste kolom “etiket” kan je kiezen of er etiket geprinten moeten worden of niet. Hieronder worden de woorden die op de afbeeldingen hierboven helemaal links staan uitgelegd.
Stukken: Alle stukken die gezaagd moeten worden, worden daar ingegeven zie afbeelding.
Basismateriaal/Kanten: Hier worden alle plaatmaterialen/kantenbanden die gebruikt zullen worden voor het project ingegeven.
Machine: Gegevens van de opdeelzaag zoals de zaagdikte van het zaagblad/voorritser worden hier ingegeven.
8.4 CNC-programma’s maken
De volgende stap in de werkvoorbereiding is het maken van CNC-programma’s. De CNC-programma’s worden gemaakt aan de hand van prg.bestanden waar enkele parameters aan vasthangen, in Masterwood.
Er moeten CNC-programma’s gemaakt worden voor alle onderdelen die een bewerking nodig hebben zoals de rijbooringen, drevel-, scharnier- en ladegeleidersgaten van de corpus-zijkanten bijvoorbeeld.
Afhankelijk van welk CNC-programma er gemaakt wordt, worden de parameters beantwoord met cijfers “0,1 of 2” (zie onderstaande figuren). Er zijn meerdere onderwerpen: “DREVELEN”, “RIJBORING”, “GROEF”, “TANDEMBOXEN”, “EXCENTR.VERBIND”, “LEGPLANKGATEN”, “SCHARNIERGATEN”, “DEURPOMP”, “DIKTEMETEN”.
Eerst wordt er bepaald of de onderwerpen wel of niet gebruikt zullen worden. Een 0 staat voor nee en een 1 staat voor ja. Als er een 0 wordt ingegeven zal de bewerking niet weergegeven/geschreven worden op het voorbeeld/in het prg. bestand. Als er 1 wordt ingegeven zal de bewerking wel weergegeven/geschreven worden op het voorbeeld/in het prg. bestand. De onderwerpen roepen subprogramma’s op die Masterwood (software) dan inleest en de parameters veranderd met de ingetypte gegevens. Eens het prg. bestand gemaakt is wordt het opgeslagen op de server zodat de arbeiders het prg. bestand kunnen inladen in de computer die bij de CNC-machine staat.
Speciale vormen worden gemaakt in een Masterwork, dit is een hulp programma die tlf. Bestanden (Text Layout Framework) maakt en deze kan omzetten naar prg. bestand. In Masterwork kan je vrije bewerkingen ingeven.
Bij deze stap moeten ook weer de gegevens van uit de zaaglijst/tekening gehaald worden. Met als gevolg dat als er iets aan de tekening wordt aangepast, zowel de zaaglijst als de CNC- programma’s ook handmatig moeten aangepast worden waardoor er veel tijd verloren gaat.
8.5 Analyse productie
Als de werkvoorbereidingen klaar zijn kan de productie beginnen.
De plaatmaterialen worden als eerste verzaagd op de opdeelzaag.
De software (Ardis) die de opdeelzaag bestuurt, houdt rekening met de dikte van de gebruikte kantenbanden en trekt die van de totale breedte en lengte af.
Een arbeider legt de juiste plaatmaterialen onder de zuiger van het vacuüm hefhulp systeem. Het hefhulp systeem legt de plaat op de opdeelzaag.
Door middel van grijpers kan de opdeelzaag de platen vast nemen en op de juiste positie brengen.
De Noordboom maakt gebruik van een zwenkkraan van het merk “Konecranes” om de zware platen op de opdeelzaag te leggen. Deze zwenkkraan kan tot 250 kg heffen.
Het Ardisbestand (zaaglijst) wordt ingeladen, en de opdeelzaag verzaagd alle stukken.
Eerst wordt de plaat van ongeveer 2,5 op 1.2 meter in lange stroken gezaagd met de nodige breedtes. Daarna worden die stroken in de lengte afgekort op de nodige lengtes. Tenslotten worden die stukken nog eens gezaagd als dit nodig is. De hiervoor opgesomde bewerkingen zijn het maximale aantal niveau’s (3) dat de opdeelzaag kan verzagen zie tekening 1 2 en 3.
Tekening 3 opdeelzaag niveau 3
Op elk apart stuk komt een etiket die de arbeider op elk stuk kleeft. Het etiket bevat informatie over het stuk zoals de lengte en breedte, met en zonder kantbanden, de plaats waar er kantbanden op moeten komen en de naam van het stuk.
Tekening 4 Grondplan De Noordboom (getekend door Edward Bevernage)
Alle stukken worden op een kar gelegd en deze kar wordt naar de kantenlijmer gevoerd (zie stap 2-3 op Tekening 4). Daar (3) worden alle stukken van een kantafwerking voorzien.
Het is belangerijk dat deze stap gebeurd voordat de stukken naar de CNC-machine (4) gaan. Want anders zouden de tasters van de kantenlijmer vast komen te zitten in de gaten of groeven. De lange houten schragen die je op afbeelding 34 ziet, hebben als functie de te bewerken platen horizontaal te houden zodat de kantafwerking er goed op gelijmd kan worden.
Als alle stukken voorzien zijn van een kantafwerking. Kunnen de stukken voorzien worden van CNC-bewerkingen (zie stap 4). Nu wordt de kar met alle corpusonderdelen naar de CNC-machine (zie stap 3-4 op Tekening 4) gebracht en wordt het eerste coprusonderdeel vastgemaakt met behulp van cups. De cups worden vast gezogen door middel van vacuüm pneumatisch vergrendelbare balken. De Noordboom heeft 8 vergrendelbare balken en 32 cups.
De linker stijlen/deuren worden steeds op het linker deel van de CNC-machine gelegd en de rechter stijlen/deuren op het rechter deel van de CNC-machine. Terwijl een linker deel op de machine bewerkt wordt kan op het rechter deel een rechter deel geplaatst worden. De Noorboom werkt met een 4-assige CNC-machine van het merk Masterwood (zie afbeelding 36).
Er zijn 12 werkvlakken op de CNC-machine, die De Noorboom gebruikt. Meestal wordt het werkveld E gebruikt en voor de rechter delen werkveld H. Werkvlak H is het spiegelbeeld van werkvlak E. De kleine circkels in het midden en aan de zijkanten zijn aanslagen om de stukken goed te kunnen positioneren.
De rug wordt steeds als laatst voorzien van CNC-berwerkingen. De rug wordt voorzien van een tand die perfect in de groeven van de corpus onderdelen moet passen (zie Tekening 7). Daarom wordt hij pas als laatste voorzien van een bewerking zodat de tand eerst kan gepast worden in de groef ter controle en erna nog versmalt kan worden indien nodig tot de tand perfect in de groeven past. Voor de tand wordt rondom 0.5 mm speling voorzien.
Er zijn 2 redenen waarom de rug niet gelijk met de stijlen en regels komt:
1. Indien de muur of rug van de andere corpus die er tegen moet komen niet helemaal vlak is, kan dit geen kwaad omdat er nog 2 mm speling is.
2. Effen effen is nooit gelijk, hiermee bedoel ik dat het zeer moeilijk is om de rug perfect gelijk te doen komen met de regels en stijlen. Als de rug er dan iets buitenkomt zie je een voeg tussen twee rug aan rug staande corpussen. Indien de rug iets te diep zit, valt dit direct op.
Een andere manier om de rug te verbinden met de andere corpus onderdelen, zou bijvoorbeeld met een half-/volledig-rabat gemaakt kunnen worden.
Het voordeel hiervan is dat er tijd gewonnen wordt door de eenvoudigere verbinding. Met andere woorden voor deze verbinding moet zowel de tand in de rug als de groef in de stijlen en regels niet gefreesd worden. Dus moet de tand ook niet telkens gecontroleerd worden op de juiste dikte zodat hij in de groef past. Bij deze verbinding kan de rug gemakkelijker in het corpus gestoken worden dan bij de tand en groefverbinding.
Er moet wel een sponning gefreesd worden in de stijlen en regels. De rug moet bij deze verbinding ook vast geschroefd worden.
Een derde alternatief om de rugverbinding te maken is bijna dezelfde als de eerste. Bij deze verbinding wordt geen sponning in de rug voorzien en gebruiken we meestal een minder dik plaatmateriaal voor de rug.
Het nadeel van die verbinding is dat er geen schoudering is die ervoor zorgt dat het corpus haaks is. Het zou dus kunnen dat bij deze verbinding de corpus max 0.5 mm scheef staat wat miniem is.
Bij het gebruik van dunne plaatmateriaaldiktes voor de rug is het nadeel dat de corpus niet kan ophangen worden aan de muur zonder extra ophangsystemen. Het voordeel is echter wel dat er bespaard kan worden op plaatmateriaalkost en dat de corpus minder weegt.
Nu alle onderdelen voorzien zijn van kantafwerking en CNC-bewerkingen kan de montage van de corpus starten. De Noordboom gebruikt een D3 lijm van het merk Wood Paracol om de drevel verbinding te maken.
Aan de verbindingskanten wordt lijm aangebracht, de drevels worden in de regels geslaan en daarna wordt het corpus in elkaar gestoken. De drevels worden niet in de stijlen geslaan omdat de kans op doorslaan van de drevel met als gevolg barsten aan de andere kant groot is.
Eens alle onderdelen met elkaar verbonden zijn wordt het corpus tussen spanschroeven geklemt zodat er een goed lijmcontact ontstaat (zie Afbeelding 38).
Bij De Noordboom lopen de stijlen steeds door en zitten de regels dus tussen de stijlen. De verbinding van de corpus onderdelen gebeurt door middel van drevels, 2 drevels aan de voorkant, 1 in het midden en 2 aan de achterkant (zie figuur 37). Bij de onderdelen (tussen 2 kasten of tegen de muur) die niet zichtbaar zullen zijn, worden tussen de drevels extra schroeven gevezen (zie Tekening 13/15). Vanaf 200 mm tussen 2 drevels wordt er een drevel bijgevoegd.
De sokkel wordt meestal uit Radiata Pine multiplex gemaakt. De verbinding tussen de verschillende sokkelonderdelen gebeurd door middel van nagels. Per corpus komt steeds een verdeling of sokkel bij. De bovenste horizontale stukken worden gebruikt om de corpussen aan de sokkel te hechten en de onderste horizontale stukken om de sokkel aan de vloer te hechten. De bovenste horizontale stukken zijn iets minder breedt zodat het onderste stuk goed berijkbaar blijft.
Voor de sokkels worden geen technische tekening of zaaglijst gemaakt.
De arbeider kiest zelf wat het voordeligste is alleen de hoogte van de sokkel staat vast. De plint wordt afgewerkt met een plint die er ook op genageld wordt.
De legplanken worden 10 mm ingekort aan de voorkant en komen tot tegen de rug.
Er wordt 0.5 mm speling voorzien aan beide kanten. Indien er niet gewerkt wordt met massief plaatmateriaal, worden alleen de voorkanten van de legplanken voorzien van kantafwerking.
De verdelingen zowel horizontaal als verticaal worden 5 mm ingekort aan de voorkant en komen ook tot tegen de rug. Bij de verdelingen wordt er geen zijdelingse speling voorzien. Ook bij de verdelingen wordt alleen aan de voorzijde een kantafwerking voorzien.
Indien er met kantafwerking gewerkt wordt, worden niet overal gelijke diktes kantenbanden gebruikt. De fronten en legplanken krijgen een kantband van 2 mm dik terwijl de stijlen,regels en verdelingen een kantband van 0.6-1 mm dik krijgen.
De kantafwerking wordt bij stijlen rondom voorzien.De regels worden alleen aan de voor-en achterkant voorzien van kantafwerking. Bij legplanken en verdelingen wordt alleen aan de voorzijde een kantafwerking voorzien. Alle fronten worden rondom voor zien van een kantafwerking. De rug wordt niet voorzien van kantafwerking.
Plaatsen
Afhankelijk van de mogelijkheden en ruimte waar de corpussen moeten geplaatst worden, worden de corpussen in de werkatelier of ter plaatse gemonteerd. Sommige corpussen moeten bv. op het 5de verdiep van een appartement komen, in dit geval is het voordeliger om ze ter plaatste te monteren. Bij voorkeur worden ze al op de werkatelier gemonteerd omdat ze dan niet al het werkmateriaal hoeven meet te nemen. Als er gewerkt wordt met massief hout worden de kasten als allerlaatste gëolied. Indien de klant het wenst kunnen de corpussen daarna ook nog gewaxt worden.
8.6 Analyse afwerkingsproducten
3-lagige plaatmateriaal wordt bij De Noordboom ingeolied.
De olie die De Noorboom gebruikt is van het merk Aquamarijn, een nederlandse producent. Dit merk probeert om zoveel als mogelijk zijn producten te maken op basis van natuurlijke herwinbare grondstoffen.
Eerst worden de corpussen geschuurd met een fijne korrel. Dan worden ze ingewreven met een vod. Bij de olie word een bepaalde hoeveelheid wit pigment toegevoegd van het zelfde merk. Na 15 minuten worden de met olie bewerkte corpussen schoon gewreven. Als dit niet op tijd wordt gedaan zal een te wit resultaat ontstaan, wanneer dit te vroeg wordt gedaan zal er echter een te donker resultaat bekomen worden. Tenslotte worden de corpussen nog eens geschuurd met een schuurspons om de kleine recht gekomen vezeltjes glad te schuren. De Noordboom doet dit om het hout te beschermen en een proper uitdruk te geven aan het hout.
Daarna worden de corpussen ook nog eens gewaxt afhankelijk van de wens van de klant. De Noorboom gebruikt boenwas van het merk Aquemerlijn “Crelim”. Indien de klant een verniste corpus wenst laat De Noordboom dit doen door een ander bedrijf (TOPFIN).
De Noordboom werkt graag met drielagige massief vuren/lariks meubelplaat van het merk Binderholz.
Deze platen zijn zeer efficient omdat ze door hun haaks op haaks liggende lammellen een gelijke krimp en zwel hebben en ook steviger zijn.
Ze zijn beschikbaar in 2 verschillende klassen namelijke klasse A/B zonder opgevulde kwasten en scheuren, gebruikt De Noordboom voor alle zichtbare delen zoals deur-,ladefronten, legplanken, tussenregels en stijlen die zichtbaar blijven (niet tegen een muur staan) of B/C+ met een aantal opgevulde kwasten en kleine scheurtjes
Voor implementaite WiDooCa
Na implementatie WiDooCa
9 WiDooCa
9.1 Wat is WiDooCa?
WiDooCa is een CAD/CAM softwarepakket die daarbij ook nog een prijscalculatie doet. WiDooCa heeft 2 ingewerkte programma’s namelijk: kreatie en ForthCAD.
Kreatie is een programma die het mogelijk maakt om bestanden die WiDooCa besturen en nodig heeft, gemakkelijk te kunnen bewerken/aanpassen.
ForthCAD is een tekenprogramma die gekoppeld wordt aan WiDooCa. Het is bedoeld om een mooie realistische presentatie te verkrijgen door het creëren van de ruimte waar het project inkomt en alle kasten in te voegen.
Dit softwarepakket maakt aan de hand van een ontwerp die de gebruiker tekent door middel van vragen te beantwoorden, de volgende zaken:
1) Werktekeningen
Zoals je kan zien op de afbeelding hier naast, staat er aan de bovenkant een knop met als tekst “Edit Layout”. Met deze knop kan je instellen welke maten wel en niet op de werktekening moet staan. Ook kan er gekozen worden welke aanzichten er weer gegeven worden en zo voort.
(De oorzaak van de zwarte blokken op de werktekening komt doordat de computer die gebruikt werd een te zwakke grafischekaart heeft.)
2) Zaaglijsten
Indien nodig kan de volgore van de kolommen nog aangepast worden of de eenheid. Sommige kolommen
kunnnen ook uitgezet worden.
2) Kantenafwerkingslijsten
3) Bestellijsten
4) DXF
WiDooCa maakt een aparte tekening van elk kastonderdeel, die worden opgeslaan als DXF bestanden. Op de tekeningen worden alle CNC-bewerkingen en afmetingen weergegeven.
Hieronder staat een DXF tekening van een rechterstijl. Op de DXF tekeningen kan gemakkelijk gemeten worden door op 2 punten te klikken. De bemating komt dan tevoorschijn in kader rechts onder waar X, Y, Z, DX, DY, DZ en SUM staat.
X, Y en zit geven de coördinaten weer terwijl DX, DY en DZ de afstand in X, Y of Z tussen de 2 punten weergeven.
6) Prijscalculatie (offerte,factuur)
Eens de kast getekend is kan er op knop “Prijs” gedrukt worden. Allereerst komt de totale prijs van het project (van alle kasten/sokkels). Daar onder wordt de prijs verdeeld in 3 groepen: Werkvoorbereiding; Materiaal;
Werk Atelier;
Daarna druk je op de knop “detail”. Nu komt er een nieuw venster tevoorschijn met alle detailprijzen in een lijst. Hier kan de prijs handmatig per prijsdetail nog aangepast worden.
9.2 Prijzen WiDooCa
9.3 WiDooCa Module invoegen
Als je WiDooCa opend zie je onderstaande afbeelding als start scherm.
Allereerst wordt er op het blauwe mapje gedrukt om een nieuwe klant aan te maken.
Dan komt er een nieuw kader tevoorschijn waar een nieuw projectnaam of nummer moet ingegeven worden. Voor dat de nieuwe projectnaam of nummer wordt ingevuld moet op de juiste klantnaam gedrukt worden in de linker kolom. Eens de projectnaam is ingevuld word er op openen gedrukt.
Er komt weer een nieuw venster tevoorschijn.
Rechts onder in het nieuwe venster zie je “Materiaal” dit is niet het type materiaal waaruit de kasten gemaakt zullen worden. Maar aan de hand daarvan wordt bepaald of de kasten geplaatst worden , enkel gemonteerd worden of als bouwpakket wordt verkocht.
In dit venster worden alle gegevens van de klant ingevuld, het type materiaal en indien nodig worden de parameters ingesteld voor alle projecten van die klant. Het is belangerijk dat alle checkboxen links onder in het status frame worden aangevinkt, anders kan je de keuzes (Offerte, Productie, Bestelling, Levering) niet laten genereren door WiDooCa.
Daarna wordt er op “ok” gedrukt en opend het volgende scherm zie afbeelding hiernaast. Hier worden kasten apart aanpast, gewist, toegevoegd enz. Rechts onder staat een frame “informatie” met volgende knoppen: Prijs, werkbon, DXF’s.
Als er op de knop “Prijs gedrukt wordt komt er een nieuw venster tevoorschijn zie (afbeelding 61). De knop “werkbon” opend een venster waar een hoop verschillende lijsten kunnen afgedrukt worden zoals bijvoorbeeld een zaaglijst, kantafwerkingslijst, beslaglijst maar ook werktekeningen.
En als laatse staat er nog een knop “ DXF” deze knop toont alle stuktekeningen van de geselecteerde kast.
Afbeelding 66 Kastmodule WiDooCa
Hier kan gekozen worden hoe de de kast verkocht wordt. Er worden optie weergegeven: PAK (bouwpakket de kast wordt verkocht in losse onderdelen nog zelf in elkaar te monteren en plaatsten) , MON (de kast wordt gemonteerd maar niet geplaatst) , PLA (kast wordt gemonteerd en geplaatst).
Hier kan het aantal kasten van het zelfde type ingegeven worden. Indien er 2 ingegeven wordt zullen alle stukken en beslagen dubbel gerekend worden.
Bij de knop “parameters” kan men de parameters van de geselecteerde kast veranderen. Dit heeft dus geen effect op de andere kasten in het project of andere projecten.
Met deze knop kunnen de fronten gealineerd worden indien nodig. Vervolg volgende pg.
Met de knop tekenen kan ook een duidelijker beeld verkregen worden van de kasten. Er kan ook een explodedview mee verkregen worden. Op die manier kan de kast makkelijker gecontrolleerd worden en kunnen visuele fouten gemakkelijker gezien worden. Indien je de CNC-bewerkingen op de kast niet wil zien kunnen die afgezet worden met de knop “CNC-Machining”.
10 Implementatie WiDooCa
Als eerst werd WiDooCa/Kreatie verkend om te weten hoe het programma in elkaar zat. Welke soorten bestanden er gebruikt worden en waarvoor ze dienen. Er zijn 5 soorten bestanden pri., prt., dat., fil., var. In de pri. bestanden wordt alles inverband met prijscalculaties geprogrammeerd. In de prt. bestanden wordt alles inverband met printen geprogrammeerd. Dat. bestand worden gebruikt om de tekeningen en productie zelf te programmeren zoals verschillende soorten verbindeningen. De fil bestanden zijn opgeslagen kastmodules die zich in de bibliotheek bevinden. Als laatste heb je de var bestanden, daar worden meestal parameters in geprogrammeerd, zaken die gelden voor meerdere bestanden.
Eens WiDooCa/Kreatie voldoende verkend werd en alle mogelijke kasttypes gamaakt konden worden, werd er begonnen met de materialen van De Noordboom in te voegen. Het oorspronkelijke bestand noemde “Artikels.var”, dit bestand werd gecopiëerd, hernoemd naar “ArtikelsDNB.var” en aangepast. In dit bestand staan alle plaat- en kantafwerkingsmaterialen. Er zijn veel verschillende kolommen waar er een hoop specificaties van de materialen moet ingegeven worden. Zoals de plaatafmetingen (lengte, breedte, dikte ) , structuur of niet, kleur, naam, artikel naam, prijs/eenheid naar keuze, enz.. Eens het bestand volledig aangepast was, werd in WiDooCa gezocht naar het pad waar het bestand “Artikels.var” werd gedefiniëerd. Dit werd in het bestand “ARTIKELS.var” gevonden, waar “Artikels.var” vervangen werd door “ArtikelsDNB.var”.
Daarna werd de configuratielijst die normaal door de klant wordt ingevuld en door mensen van WiDooCa wordt toegepast op WiDooCa, ingevuld en zelfs toegepast op WiDooCa. De configuratielijst werd wel nog eens nagekeken door mij stagementor.
In de configuratielijst word bijvoorbeeld gevraagd: hoe veel speling de legplanken moeten hebben, vanaf welke breedte er 2 deuren moeten voorzien worden, welke beslag types (merk) er standaard gebruikt moeten worden. Omdat de volledige configuratielijst niet volledig kan weergegeven worden, kan je hieronder de inhoudstafel zien.
Afbeelding 72 Configuratielijst inhoudsopgave
Om de configuratielijst toe te passen op WiDooCa is er veel in het bestand “parameters.var” gewijzigd geweest. Maar helaas werd niet alles van in de configuratielijst die moest aangepast worden daar gevonden en moest er dus veel gezocht worden naar de locaties van de variabelen. Uiteindelijk heb ik de volledige lijst kunnen toepassen op WiDooCa en mij kunnen concentreren op de specifieke aanpassingen.
10.1 Specifieke aanpassingen
10.1.1 Sokkel
WiDooCa had standaard nog geen module “sokkel”. Deze module werd in de bibliotheek toegevoegd. Dit werd gedaan door middel van een kastmodule, zo werd de sokkel op zijn zij getekend. Voor de productie maakt het niet veel uit hoe de sokkel getekend wordt. De sokkel werd precies nagemaakt op de manier dat De Noordboom hun sokkels maakt (zie Afbeelding 71). Er werden 5 verschillende types sokkels aangemaakt in de bibliotheek van WiDooCa. Aan de sokkels zijn veel parameters toegevoegd, zodat je niet telkens alle posities van de onderdelen hoeft aan te passen. Ook de lengte en breedte van alle onderdelen is parametrisch. De volgende 5 types werden aan gemaakt.
Sokkel zonder verdeling:
Sokkel met 2 verdelingen met gelijke nissen:
Er werden meerdere sokkelmodules gemaakt omdat het maken van 1 sokkelmodule waarmee al deze verschillende types sokkels mee gemaakt zouden worden te complex zou zijn.
Sokkel met 1 verdeling 2 ongelijke nissen:
Sokkel met 2 verdelingen 3 ongelijke nissen:
Afbeelding 80 Sokkel De Noordboom 2V ongelijke nissen
Nissen= ruimtes tussen zijkant sokkel en verdeling of tussen
Verdelingen.
Op de afbeeldingen die je kan zien op vorige pagina’s kan je een aantal van de formules zien die ik schreef om de sokkel parametrisch te maken. Een formule in WiDooCa/Kreatie begint steeds met de waarde die bekomen wordt door de formule. Daarna komt “<<<=” door dit in te geven weet WiDooCa/kreatie dat er een berekening volgt. Naast elke vraag/antwoord staat steeds de naam van de variabele zodat je die dan kunt gebruiken om de formules te schrijven. 10.1.2 Kantafwerking materiaal Volgens WiDooCa/kreatie worden er enkel kasten gemaakt met plaatmateriaal die moet voorzien worden van een kantafwerking. Dus als er bijvoorbeeld drielagige vuren hout wordt gebruikt, zal die ook voorzien worden van een kantafwerking. Massief hout of drielagige massieve platen moeten niet voorzien worden van een kantafwerking. Daarom heb ik een if-funtie gescheven in het bestand “CDT_PART_START” die ervoor zorgt dat alle massieve plaatmaterialen automatisch niet voorzien worden van een kantafwerking. Mijn formule gaat als volgt: v(405:MAT) >?<”MAS”, v(405:MAT) is een variabele waar het materiaal van het corpus gekozen wordt. “>?<” deze symbolen doen WiDooCa/kreatie zoeken naar een bepaalde letter-, cijfer-, karakter-combinatie. De letter combinatie dat hij hier moet zoeken is “MAS”, als dit in de naam van het artikel voorkomt dan zal WiDooCa/kreatie nergens kantafwerking voorzien. Bij de vraag “welke kantafwerkingstype?” zal een leeg antwoordvakje staan. Indien “MAS” niet in de artikel naam staat worden de standaard kantafwerkingen voorzien. Een tijd later werd er in een ander bestand nog een zelfde if-functie geschreven. Bij de lade onderdelen werd nog steeds kantafwerking voorzien ook al waren de lade onderdelen, massief hout. Deze keer was de zoektocht naar het juiste bestand om de if-functie in te schrijven even moeilijk dan bij de vorige zaak. Na lang testen is het uiteindelijk gelukt in het bestand “11_PART_ASK_dat”. Deze funtie werd op de zelfde manier als voorgaande. 10.1.3 Verbinding tussen rug en verdelingen WiDooCa maakte standaard een verbinding tussen de verdelingen zowel horizontaal als verticaal en de rug van de kast. Bij De Noordboom werd dit niet gedaan, dus werd ervoor gezorgt dat WiDooCa dit ook niet meer deed. Er werd in een bestand een formule geschreven dat bij de vraag naar de verbinding tussen rug en verdelingen steeds een “N” werd getypt. “N” staat voor niet/geen. 10.1.4 Excentrische verbinding hettich De Noordboom maakt gebruik van een excentrische verbinding (Hettich Rastex 25). Deze verbinding stond nog niet in de keuze lijst van WiDooCa. De excentrische verbinding type Rastex 25 van het merk Hettich werd dus bij gemaakt. Er werd een kopie gamaakt van een bestaande excentrische verbinding en die werd aangepast naar de excentrische verbinding die De Noordboom gebruikt. In het bestand “ARTICLES_BASIS” werden alle verbindingen gevonden. Dit bestand werd ook gekopiëerd en opgelaan onder “ARTIKLES_BASISDNB”. De gegevens die werden aangepast kan je zien in de rode kaders. 10.1.5 Lade fout Bij het ingeven van een ladebox zoals het type “Tandembox” of “Ta’Or”, werd de lade niet weergeven in WiDooCa. Zowel in de prijslijst, beslaglijst of tekening werd niets van een lade weergeven. Er werd in alle bestanden die iets te maken hadden met laden gecontrolleerd op fouten. Het controleren van de bestanden gebuerde door te vergelijken met de originele. Het probleem was dat ook in de originele de fout te zien was. De kolommen in de bestanden waren namelijk 2 kolomen opgeschoven. Een andere oorzaak van het probleem was dat de artikels waarmee de standaard boxen gemaakt werden niet in het nieuwe bestand “ArtikelsDNB.var” (waar alle plaatmaterialen en kantafwerkingen in staat) stonden. 10.1.6 Drie-zijdige lade De Noordboom is aan het experimenteren met laden en zou dus graag zowel 4-zijdige als 3-zijdige laden willen maken. In WiDooCa worden de laden standaard 4-zijdig gemaakt. Om van een 4-zijdige lade een 3-zijdige lade te maken moet als antwoord naast de vraag “materiaal voorkantlade” een “N” getypt worden. Op die manier wordt er wel een 3 zijdige lade weergegeven maar er is dan geen verbinding tussen de zijkanten en ladevoorkant. Hier moet nog verder naar gezocht worden. 10.1.7 Scharnierhoogtes De standaardinstelling van het aantal deurscharnieren afhankelijk van de deurhoogte kwam niet overeen met deze die Hettich aanrade. Aangezien De Noordboom werkt met scharnieren van het merk Hettich was het beter om de standaard maximale hoogtes per aantal scharnieren van Hettich, in testellen. Na een lange zoektocht waar dit kon gewijzigd worden, werd de locatie van deze instelling gevonden. De plaats waar de hoogte van de scharnieren kon ingesteld worden was niet bij de algemeenscharnierinstelling. De instellingen stonden per merk wat achteraf misschien wel logisch is aangezien elk merk andere maximale hoogtes voor het aantal scharnieren aanraadt. Die instellingen kunnen zelf nog per scharnier type anders ingesteld worden. Ook de standaardafmeting vanaf de onderkant/bovenkant van de kast tot scharnier wordt per merk per type scharnier ingesteld. 10.2 Prijscalculatie Bij het instellen van de prijzen is het grootste probleem dat als de prijs voor een groote kast/project min of meer juist is , de prijs voor een klein project veel te hoog ligt en omgekeerd. De prijzen moeten dus zo ingesteld zijn dat dit probleem minimaal is door de prijzen zo dicht mogelijk bij het gemiddelde te laten komen. De grote projecten zullen dan misschien een beetje te goedkoop zijn maar dit wordt dan opgevangen door de kleinere projecten die wat duurder zijn. Het hangt natuurlijk ook af van welke projecten het meest voorkomen. Er bijvoorbeeld ook een minimum prijs gevraagd kunnen worden. Of de te kleine projecten zouden bijvoorbeeld gewoon niet aangenomen worden. In WiDooCa kunnen prijzen op meerdere plaatsen ingegeven worden. Per artikel kan een prijs ingeven worden. Aan elk artikel kan een andere prijsartikel en een prijstijd verbonden worden. Aan een prijsartikel kan ook nog eens een prijstijd verbonden worden. Bijvoordbeeld het artikel drevelverbinding, aan het artikel drevelverbinding hangt een ander artikel “ART_DREVEL” en een tijd “tdrevelen”. “ART_DREVEL” staat voor de prijs voor de drevels zelf. “tdrevelen staat voor de werkuren dat een arbeider nodig heeft om een drevelverbinding volledig te maken. Op die manier kan men een heel naukeurige prijscalculatie bekomen. De prijzen moeten dan wel helemaal juist zijn per eenheid. Daarnaast zijn er nog 3 soorten toeslagen die telkens de prijzen nog veranderen namelijk: Winst; Verlies; Min; Hierbij wordt niet met % gerekent , in de plaats daarvan wordt het totaal vermenigvuldigd met het cijfer die in de kolom van “Min” staat. 10.2.1 Kastmodulen Een aantal kasten die tijdens mijn stage voor kwamen werden ook in WiDooCa hertekend enerzijds om de prijsalculatie te controleren en anderszijds om die kasten aan de bibliotheek van WiDooCa toe te voegen. WiDooCa heeft een module die onderkast noemt, deze word standaard voorzien van 2 bovenregels. Aangezien De Noorboom dit bijna nooit doet werd er ingesteld dat er standaard 1 regel voorzien werd. Bij de onderkasten werden de regels voorzien van een extra terugslag waardoor de verbinding met de rug niet meer juist was. Dit werd opgelost door de locatie waar die terugslag gedefiniëerd werd te vinden en als standaard waarde een “N” in te typen. 10.2.2 Eenheden In WiDooCa/kreatie kan gekozen worden uit 11 verschillende eenheden (zie Afbeelding 95). “Dim 1” is steeds de breedte van een stuk en “Dim 2” de lengte. 10.2.3 Tijden In kreatie kan bij de tijden de vollgende zaken ingegeven worden om de prijs per tijd te bepalen: tijd man, tijd machine, kostprijs man/uur en kostprijs machine/uur. Deze worden volgens volgende formule berekend: “=(tman*prijsman)+(tmachine*prijs machine)”. Deze uitkomst wordt dan vermenigvuldigd met de gekozen eenheid (zie afbeelding 89). De tijden worden ingegeven in uren. Indien je 15 minuten wilt ingeven moet dit omgerekend worden op 100 dus niet 0.15 maar 0.25. WiDooCa heeft wel gezorgt voor een optie waar je de tijden kan ingeven in seconden deze worden dan omgerekend naar 100. Om de prijs beter te kunnen bepalen werd er een excel bestand gemaakt, die berekend hoeveel tijd er moet genomen worden om een bepaalde prijs per eenheid te bekomen. De prijs voor het materiaal ingeven is niet moeilijk. Maar de prijs van de tijd die nodig is om de kantafwerking aan te brengen is een heel ander verhaal. 10.2.4 Werkvoorbereidingsprijs De werkvoorbereidingsprijs wordt in 2 delen berekent. Een prijs per kast (vasteprijs) en een die afahnkelijk is van de tijd die eraan besteed werd. 10.2.5 Zaagprijs De zaagprijs wordt volledig bepaald door de zaagtijd, die per m² berekend wordt. Dit is echter niet zo naukeurig aangezien het aantal zaagsneden niet gelijk is aan het totaal aantal m² plaatmateriaal. Stel er wordt een grote plaat verzaagd in 5 stukken of die zelfde plank wordt verzaagd in 20 verschillende delen. Dan zal de 2 de stelling meer tijd en beslag nemen en moet die dus ook duurder aangerekend worden. Bij alle plaatmaterialen werd een zaagtijd “tZGN” toegevoegd. 10.2.6 Kantafwerkingsprijs De prijs van de kantafwerking wordt bepaald door lopende meter. Maar sommige speciale kantenbanden worden maar 1 keer gebruikt voor een specific project en kunnen erna niet meer gebruikt worden voor andere projecten. Voor deze kantenbanden zou eigenlijk de volledige rol moeten aangerekend worden. Maar voorlopig wordt er een grotere toeslagen gebruikt voor deze kantafwerkingen. Er zou ook een vasteprijs moeten gerekend worden om de tijd die nodig is om de machine in te stellen er bij te kunnen rekenen. Het is gelukt om die prijs deels toe tevoegen maar het probleem is dat de prijs vast is per stuk en niet per kast. Buiten de prijs van de kantenbanden zelf wordt ook de prijs die nodig is om de kantenbanden aan de materialen te kleven bijgerekend. Bij alle kantenbanden werd een zaagtijd “tKNT” toegevoegd. 10.2.7 Laden monteren Voor het monteren van de laden worden aparte tijden verekend. Dit omwille dat het ene lade systeem sneller gemonteerd worden dan het andere. Per lade type werd dus een andere tijd aangemaakt met. 10.2.8 Coprusmontage De tijden voor het monteren van het corpus beslag zijn ook opgedeeld in meerdere tijden. Er is een tijd aangemaakt voor alle standaardbeslagen zoals scharnierenen en handgrepen. En een voor kleinere beslagen zoals dempers en tipon systemen. 10.2.9 CNC-Tijd Deze tijd werd aan elke verbinding die gemaakt wordt door de CNC-machine, toegevoegd. Zoals de groef-, excentrische- en rabat-verbinding. 10.2.10 Barcode scannen In WiDooCa is er een tijd barcode scannen , deze tijd kan wordt gebruikt indien er gewerkt word met een barcode scansysteem. In die tijd worden 2 tijden ingerekend, de tijd die nodig is om: De stukken te scannen. De kastonderdelen te positioneren en te scannen op de CNC-machine bij de totale kostprijs te rekenen. 10.3 Barcode Bij de aankoop van het softwareprogramma WiDooCa werd ook een barcode-scansysteem aangeschaft. Hier mee zou door middel van een barcode die WiDooCa genereerd, de kastonderdelen gescand kunnen worden. De CNC-programma’s krijgen ook een code die overeenkomt met de code die op de etiketten zullen staan. Deze etiketten worden op de stukken gekleeft. Als de stukken dan gescand worden, zal de CNC-machine de overeenkomende code zoeken tussen de CNC-programma’s en deze inladen. Zo kunnen er geen fouten meer gebeuren door het verkeerde CNC-programma uit te voeren op een kastonderdeel. Werk methode met barcode: Na het zagen bij de opdeelzaag worden alle stukken voorzien van een etiket met de gegevens en een unieke barcode. Die barcode wordt gescant eens de stukken zich bij de CNC-machine bevinden. De barcode draagt een code die verbonden is met het CNC-programma dat moet uitgevoerd worden voor dat bepaald stuk. Als de barcode gescant wordt, komt er een venster voor op de monitor bij de CNC-machine die toont hoe het stuk gepositioneerd moet worden op de CNC-machine. 11 Besluit Met behulp van mijn stage bij De Noordboom heb ik veel ervaringen kunnen op doen over het bedrijfleven als werkvoorbereider. In het eerste deel van mijn stage heb ik de volledige werkmethode die toegpast werd voor meubelen te vervaardigen kunnen ontdekken. Het maken van de werkvoorbereidingen werd mij aangeleerd van a tot z, waardoor ik mij een beter beeld kon vormen van de huidige situatie. Al snel werd het duidelijk dat deze manier van werken alles behalve efficient was. Het was noodzaakelijk dat er geïnvesteerd werd in een CAD/CAM software. Aangezien ze al gebruik maakten van WiDooCa voor de offertes van hun ramen te maken, lag hun voorkeur bij WiDooCa. Ik kreeg de taak om onderzoek te doen naar verschillende CAD/CAM softwareprogramma’s. Uiteindlijke was ik het er mee eens dat WiDooCa geschikt is voor de nooden/eisen van De Noordboom. In het tweede deel heb ik WiDooCa verkend en geïmplementeerd in De Noordboom. De configuratielijst van WiDooCa werd volledig toegepast, de materiaallijsten werden gemaakt, specifieke veranderingen werden ingegeven. Als laatst werd de prijscalculatie op punt gesteld. Toekomst perpectieven Door dat de werkvoorbereidingen van de meubelprojecten na de implementatie van WiDooCa veel sneller gaan, zal De Noordboom meer meubelprojecten kunnen aannemen. Ook de offertes zullen rapper en naukeuriger gemaakt kunnen worden, dit is dan weer een tijdswinst. Verder kan De Noordboom zich uitbreiden in het maken van massieve laden. Prijs berekening van het zagen verbeteren door te rekenen per zaagsnede inplaats van m² 12 Bibliografie Autodesk. (2016, April 24). CAD/CAM. Opgehaald van Autodesk: http://www.autodesk.com/solutions/cad-cam
België, F. (2016, Mei 11). Nieuws. Opgehaald van Forest for all forever: http://www.fsc.be/nl-be/nieuws/id/545
BeligiëFSC. (2016, Mei 11). PROJECT DE GROOTE-ODBERG. Opgehaald van FSC België: http://www.fsc.be/nl-be/wint-uw-project-de-eerste-belgische-fsc-project-award-2015-/fsc-project-awards-2015-inhoud/particulier-gebouw/project-de-groote-odberg
DeNoordboom. (2016, Mei 11). denoordboom. Opgehaald van denoordboom: http://www.denoordboom.be/
Eurabo. (2016, mei 07). Aquamarijn corcol. Opgehaald van Eurabo producten: http://www.eurabo.be/nl/producten/detail/kleurpigment/346
Eurabo. (2016, mei 07). Aquamarijn kleurstof. Opgehaald van Eurabo producten: http://www.eurabo.be/nl/producten/detail/kleurpigment/346
groupSCM. (2016, mei 03). Sigma Impact. Opgehaald van scm group: https://www.scmgroup.com/en/products/beam-saws.c907/automatic-single-blade-beam-saws.912/sigma-impact.576
Hettich. (2016, Mei 18). Rastex 25 excentrisch verbindingsbeslag. Opgehaald van Hettich: http://web2.hettich.com/hbh/catalog/Start.do?localeId=nl_BE&model=procat_de_0180_05
Höchsmann. (2016, Mei 12). Used machines. Opgehaald van Höchsmann technology for wood: http://www.hoechsmann.com/index.php?module=2&id=35106&lang=en
Höchsmann. (2016, Mei 12). Used machines. Opgehaald van Höchsmann technology for wood: http://www.hoechsmann.com/53230
WiDooCa. (2016, Mei 19). Prijzen WiDooCa. Opgehaald van CD technologies: http://users.skynet.be/sky89838/prijslijst_NL.html