Ze klinken vast bekend: ambtenaren zijn lui, ambtenaren zijn oude, grijze mannen en ambtenaren werken van 9 tot 5 (Tabben, 2015). Maar aan de andere kant zijn zakenmensen geldwolven, ontduiken ze belasting en rijden rond in een Audi A6.
Over de publieke en private sector bestaan veel vooroordelen. Wanneer studenten bijna afstuderen, komen zij ongetwijfeld voor de vraag te staan: in welke sector wil ik gaan werken? De eerste carri??re stap van een starter blijkt van grote invloed te zijn op de verdere carri??re ontwikkeling (Nurmi et al., 2002). Een steeds belangrijker aspect in HRM is dan ook de ‘person-organisation-fit, ofwel de manier waarop een individu past binnen de organisatie (Oosterbaan, 2009). Studenten zullen in deze laatste fase van hun studie dan ook na gaan denken over de ‘fit’ tussen zichzelf en een toekomstige werkgever (Oosterbaan, 2009). De literatuur gaat veelvuldig in op deze transitie school naar werk. Deze onderzoeken richten zich voornamelijk op de samenwerking tussen scholen en werkgevers om studies beter te laten aansluiten op de arbeidsmarkt. In de literatuur wordt echter niet gekeken naar de (werk) motivatie van studenten om voor een baan in de publieke of private sector te kiezen. Ook ontbreekt het in de bestaande literatuur aan onderzoek dat zich richt op het persoonlijke vlak; speelt persoonlijkheid een rol in de keuze voor een baan in de publieke of private sector? Wanneer dit onderzoek spreekt over ‘de publieke sector’ worden niet-winstgedreven organisaties bedoeld. ‘De private sector’ bevatten organisaties welke wel winstgedreven zijn.
Voor organisaties is het van belang de juiste medewerkers aan te trekken die de organisatie kunnen versterken. De sectoren blijken uit onderzoek sterk van elkaar te verschillen in de werving van starters. De publieke sector probeert door hoge lonen, carri??rekansen en bonussen de starter aan zich te binden, terwijl de publieke sector meer inzet op de bijdrage aan de maatschappij en zelfontwikkeling (Redman-Simons, 2008). Dit verschil in aanpak is niet zonder reden; de sectoren bevatten zoals eerder gezegd andere menstypen. Dit verschil in menstype wordt door de Self-Determination Theory (SDT) van Deci & Ryan (2008) verklaart aan de hand van het onderscheid tussen intrinsiek en extrinsiek gemotiveerde mensen. Uit onderzoek blijkt dat de publieke sector zou meer intrinsiek gemotiveerde medewerkers aantrekken, terwijl dit in de private sector juist extrinsiek gemotiveerde medewerkers zouden zijn (Leete, 2000; Vandenabeele, 2009).
Uit onderzoek van Borchert (2002) blijkt dat persoonlijkheid belangrijker blijkt te zijn dan omgevingsfactoren in het maken van carri??rebeslissingen. De Big Five is een veelgebruikt model in de wetenschap om persoonlijkheid in kaart te brengen aan de hand van vijf factoren. Onderzoek toont aan dat de Big Five invloed heeft op werkprestaties, werkmotivatie en carri??reontwikkeling (e.g Costa & McCrac, 1992). De stelling dat beide sectoren een ander ‘menstype’ aantrekt, lijkt zodoende ook te worden be??nvloed door persoonlijkheid.
Het is natuurlijk de vraag in hoeverre het onderscheid tussen de keuze voor de publieke sector of private sector daadwerkelijk te zien is onder studenten. Is het inderdaad zo dat de publieke sector andere persoonlijkheden aantrekt dan de private sector? In hoeverre wordt de voorkeur voor een baan in een van de sectoren be??nvloed door sectorpercepties? En is er echt sprake van een duidelijk motivatieverschil onder studenten?
Dit onderzoek wordt gedaan in opdracht van de gemeente Gouda. Vanwege de toenemende vergrijzing van het personeelsbestand heeft het college de wens uitgesproken zich meer te richten op de verjonging van het personeelsbestand. Dit is enerzijds om de bestaande kennis over te brengen op de jongere generatie met het oog op de komende pensioenuitstroom en anderzijds het aanbrengen van meer dynamiek in de organisatie. Tevens kan het aantrekken van meer jongeren in de organisatie bijdragen aan de bezuinigingen waar de gemeente Gouda mee te maken heeft. Het aanstellen van jonge medewerkers vormt namelijk een minder grote druk op de loonkosten (Sels, 2009). Sinds 2009 zijn geen jonge medewerkers onder de 25 jaar aangenomen. De gemeente wil daarom inzicht krijgen op welke manier zij de wervingsacties moeten inrichten om de juiste, gemotiveerde medewerkers aan te trekken die passen in de publieke sector. De aandacht gaat specifiek uit naar HBO studenten omdat de organisatie zich in snel tempo aan het ontwikkelen is op kennis gebied. Om wel een goed beeld te krijgen van de potenti??le jonge medewerkers is gekozen de HBO studenten mee te nemen in het onderzoek die passen bij de functieprofielen binnen de gemeente Gouda. Om deze reden is de keuze gemaakt voor de twee faculteiten Gedrag & Maatschappij en Recht & Bestuur waar een aantal studies toe behoren (figuur 2, p. 12) (HBO-start, 2015).
In dit onderzoek wordt onderzocht in hoeverre werkmotivaties, persoonlijkheid en sectorpercepties van studenten van invloed zijn op de baanvoorkeur voor de publieke of private sector. De onderzoeksvraag luidt: Op welke wijze wordt de baankeuze voor de publieke of de private sector van studenten be??nvloed door werkmotivatie, persoonlijkheid en sectorpercepties?