Tessa de Haan
A3D
https://nl.wikiquote.org/wiki/Willem_van_Oranje
http://www.entoen.nu/willemvanoranje
https://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_van_Oranje
http://www.entoen.nu/willemvanoranje/po
http://www.vrijspreker.nl/wp/2012/11/belasting-revolte-de-10e-penning/
http://mens-en-samenleving.infonu.nl/politiek/78925-politieke-moorden-willem-van-oranje.html
Willem van Oranje, Jaap ter Haar (boek)
http://www.wikikids.nl/Willem_van_Oranje
http://www.isgeschiedenis.nl/aanslag/aanslag_willem_van_oranje/
http://www.cyclopaedia.nl/wiki/Slag_om_Baasrode
http://vandaagindegeschiedenis.nl/10-juli/
Nieuwe Kerk oude Kerk Delft (foldertje)
WILLEM VAN ORANJE
Wat heeft Willem van oranje voor Nederland betekend?
Wie was Willem van Oranje?
Hoe kwam Willem van Oranje aan de macht?
Hoe is Willem van Oranje gestorven en waarom?
Vlak voordat Willem van Oranje doodging zei hij “Mijn God, mijn God, heb medelijden met mijn ziel en met dit arme volk.”
Wie was Willem van Oranje?
Geboorte van Willem van Oranje Willem van Oranje is geboren op 24 April 1533 in Delft. Hij was de eerste van de 11 kinderen van Willem de Rijke (graaf van Nassau) en Juliana van Stolberg samen, wel had hij nog een paar oudere halfbroers en halfzussen uit de vorige huwelijke van zijn ouders.
Opvoeding Willem is protestants opgevoed en kreeg tot zijn elfde levensjaar opvoeding in lutherse zin op het stamslot Dillenburg in Duitsland, waar hij mee stopte toen hij het prinsdom Oranje erfde. Voor het erven van dit prinsdom moest hij alleen wel overgaan op het rooms-katholieke geloof en een opvoeding aan het hof in Brussel volgen. Willem ging akkoord met deze voorwaarden en werd aan het hof van keizer Karel ingewijd tot diplomaat. Hij leerde verschillende talen en er ontstonden contacten op allerlei niveaus. Willem wist zich uitsprekend te redden in zijn rol als prins, hij was optimistisch en welsprekend en beschikte over diplomatieke gaven.
Huwelijk met Anna van Egmont
Toen Willem 18 jaar was trouwde hij met Anna van Egmont, dit gebeurde op 8 juli 1551 en door dit huwelijk vergrootte hij zijn belangen in de Nederlanden. Maria van Oranje was het eerste kind van Willem en Anna, hij werd geboren op 19 december 1554. Hierna kwamen:
Maria (22 november 1553 – 7 december 1555)
Philipp Willem (19 december 1554 – 20 februari 1618)
Maria (7 februari 1556 – 10 oktober 1616)
Anna stierf op 24 maart 1558, ze was toen pas 25 jaar. Na haar overlijden erfde Willem haar titels zoals gravin ( voor Willem graaf) van Leerdam en nog heel veel meer.
Huwelijk met Anna van Saksen
Anna van Saksen was de 2e vrouw van Willem. Anna was erg protestants opgevoed wat wat nogal een probleem was voor het huwelijk, vooral omdat Willem Rooms-Katholiek was. Uiteindelijk trouwde Anna en Willem op 25 augustus 1561 in Leipzig. ze kregen samen 5 kinderen:
Anna (31 oktober 1562, vlak daarna is ze overleden)
Anna (5 november 1563 – 13 juni 1588)
Maurits August Philipp ( 18 december 1564 – 8 december 1566)
Maurits (14 november 1567 – 23 april 1625)
Emilia (10 april 1569 – 16 maart 1629)
Ze hadden geen goed huwelijk: Anna was verslaafd aan drank, ze kreeg vaak woedeaanvallen en ze is vreemdgegaan met Jan Rubens waarvoor ze later ook is opgepakt. Ze scheidden dan ook in 1571.
Huwelijk met Charlotte de Bourbon
De derde vrouw van Willem was Charlotte de Bourbon, in tegenstelling tot zijn vorige vrouwen trouwde hij met Charlotte uit liefde. Ze trouwde in 1575, dit huwelijk mocht eigenlijk niet plaatsvinden omdat Charlotte een non was en Willem net gescheiden was. Ze hebben samen zes kinderen gekregen:
Louise Juliana (31 maart 1576 – 15 maart 1644)
Elisabeth van Nassau (26 april 1577 – 3 september 1642)
Catharina Belgica (3 of 31 juli 1578 – 12 april 1648)
Charlotte Flandrina (18 augustus 1579 – 16 april 1640)
Emilia Secunda Antwerpiana (9 december 1581 – 28 september 1657)
Toen Willem bij een aanslag gewond raakte zorgde Charlotte zo goed voor hem, dat ze er zelf onder leed en vervolgens op 5 mei 1582 overlijdt.
Huwelijk met Louise de Coligny
Willems vierde en laatste huwelijk was met Louise de Coligny. Ze zijn getrouwd op 12 April 1583 en ze kregen samen één kind:
Frederik Hendrik (29 januari 1584 – 14 maart 1647)
Louise de Coligny overleed op 13 mei 1620.
Willem heeft ook nog een kinderen gekregen met andere vrouwen waar hij niet mee getrouwd was, bijvoorbeeld Eva Elincx waarmee hij Justinus van Nassau kreeg.
Aan de macht komen
De erfenis
In 1544 toen Willem van Oranje 11 jaar oud was, overleed zijn oom René van Chalon die destijds de Prins van Oranje was. Omdat René en zijn vrouw Anna van Lotharingen geen kinderen hadden, kwam Willem in aanmerking voor de erfenis van ‘de Prins van Oranje’. Willem kwam in aanmerking voor de goederen en alle titels die René toen had, hij moest alleen aan een eis voldoen: hij moest goed katholiek worden opgevoed. Hiervoor moest hij naar een streng katholieke school in Brussel, genaamd het Hof van Brussel en hij zou minstens 1 keer per dag naar de kerk moeten. Willem accepteerde deze voorwaarden en in 1551 benoemd Karel V hem tot kolonel in de Orde van Oranje Nassau. Vanaf toen werd hij Willem van Oranje Nassau genoemd.
Stijging van macht
Op 18-jarige leeftijd trouwt hij met Anna van Egmond van Buren, hierdoor stijgt zijn macht tot koning die bestond uit 17 provinciën. Hij werd in 1551 door Keizer Karel V benoemt tot kolonel. 5 jaar later wordt hij ridder in de Orde van het Gulden Vlies. Als Karel V in 1555 aftreed als: Keizer van Duitsland, Heer der Nederlanden en koning van Spanje, geeft hij de taak als Heer der Nederlanden aan Willem van Oranje en heeft dus veel vertrouwen in deze jonge koning. Zijn macht stijgt verder wanneer hij dit jaar een hoog lid wordt van de Raad van Staten, baas van het leger en stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht wordt. Willem werd een van de belangrijkste edelen in de Nederlanden. Maar hoe belangrijker hij werd, hoe slechter het tussen hem en koning Filips II ging.
Filips II
Filips II was streng rooms-katholiek en zag het als zijn levensdoel om een groot rijk te scheppen met slechts een godsdienst, het rooms-katholicisme. Willem en de andere edelen wilde dat Filips minder streng was tegen de ketters (mensen niet niet in het rooms-katholicisme geloven), ook waren ze erop tegen dat Filips steeds meer ambtenaren stuurde om het land te besturen in plaats van edelen. De edelen zouden hierdoor namelijk steeds minder macht krijgen. Dus toen Filips in het najaar van 1559 naar Spanje vertrok, was geen enkele Nederlandse edelman daar echt rouwig om. Koning Filips was teleurgesteld in Willem en ze zouden elkaar nooit meer zien, maar er wordt beweerd dat in juni 1559 zou Willem nog een ontmoeting met hem hebben gehad. En dat Filips door middel van inquisitie (het onderzoeken en straffen van keters), vervolging en tirannie de keterij in de Nederlanden en in Frankrijk zou uitroeien. Door dit gesprek zou de weerstand en het verzet van Willem tegen Filips zijn ontstaan.
80 jarige oorlog
Toen Filips in 1569 de Tiende penning (10% belasting op de verkoop van goederen) invoerde veroorzaakte dat een enorme volkswoede, ze zouden namelijk naast het verdrievoudigde percentage belasting ook nog hun handelsvoordelen kwijt raken. Dit was naast het gebrek van uiting van godsdienst de rede voor de Nederlandse opstand die uitbrak tot de 80-jarige oorlog. Willem wilde dit offensief op drie fronten beginnen, maar dat mislukte en hij gaf zich gewonnen wat voelde als een zware nederlaag.
De dood van Willem van Oranje.
De aanleiding
Koning Filips II beschouwde Willem vroeger als een belangrijke bondgenood, maar toen Willem op 31 december 1564 tijdens een toespraak zei: ‘ik kan niet goedkeuren dat vorsten over het geweten van hun onderdanen willen heersen en hun vrijheid van geloof en godsdienst ontnemen’ leidde dit tot een breuk tussen Filips en Willem. In April 1567 zag Willem zich genoodzaakt te vluchten naar Duitsland. Maximiliaan van Hénin-Liétard op 17 juni 1567 benoemd werd tot stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht, hij nam dus Willems taak als stadhouder over. Op 15 maart 1581 verklaarde koning Filips is Willem van Oranje vogelvrij. Dit omdat Willem de koning had laten weten dat hij het niet eens was met de onderdrukking van de ketters. Degene die Willem van het leven zou beroven, zou een bedrag van 25.000 gouden kronen krijgen, in de adelstand verheven worden en worden kwijtgescholden van eventuele eerdere misdaden.
De slag om Baasrode
Op 15 augustus 1579 vond de slag om Baasrode plaats. Baasrode was een erg belangrijke achterhaven van Antwerpen. Wanneer Willem van Oranje hoorde dat er een aanvalsdreiging was, was hij nieuwsgierig hoe ze zich zouden verdedigen. Dus trok hij met een paar vertrouwelingen en zijn persoonlijke garde van Antwerpen naar een vestigingsplaats in Dendermonde. Wanneer de Graaf van Egmont iets opving over de reis van Willem, waaruit bleek dat hij in de (voor) avond en nacht van 14 augustus van Antwerpen naar Dendermonde zou reizen. Waar hij hoogstwaarschijnlijk ook zou overnachten, om vervolgens weer door te reizen. Bedacht de Graaf een plan om Willem gevangen te nemen of zelfs te vermoorden. Om tien voor vijf ‘s morgens begon de slag, het was die ochtend eb wat ervoor zorgde dat de Spanjaarden de loopgraven die waren aangelegd konden omzeilen. Ze wilde er zo voor zorgen dat Willem niet kon vluchten met een van zijn Gardeschepen, wat hem uiteindelijk wel lukte. Willem wist dus te ontkomen, maar hij wist ook dat dit niet de laatste aanslag op zijn leven zou zijn.
De daad van Jean Jaureguy
Jean Jaureguy was een Fransman en werkte als knecht voor de Spaanse bontkoopman Gaspar de Añastro. Gaspar hoorde van de beloning voor het vermoorden van Willem van Oranje en was geïnteresseerd, maar zelf durfde hij het niet te doen. Dus hij beloofde Jean 2877 kronen als hij Willem zou vermoorden, Jean ging akkoord met deze deal. Op zondag 18 maart 1582 vertrok hij naar de eetzaal in het Antwerpse kasteel waar Willem van Oranje verbleef en bood hem een petitie aan. nog voor Willem de petitie had kunnen aanpakken schoot Jean een kogel af. De kogel raakte zijn nek en rechteroor, waarna de kogel zijn lichaam weer verliet via zijn linkerkaakbeen. Het schot was daarom niet dodelijk. Jean werd ter plekke doorstoken door het zwaard van een van Willems ridders, later werd hij gedood door hellebaardiers. Bij het onderzoeken van het lichaam van Jean Jaureguy werden verschillende dingen gevonden die hij bij zich droeg. de medeplichtigen werden hiermee opgespoord en opgepakt.
De moord op Willem van Oranje
Balthasar Gerards vond Willem van Oranje een echte verrader, omdat hij zich iets aantrok van de protestanten waar Balthasar vel tegen was. Dus toen hij in 1681 hoorde dat Willem vogelvrij verklaard was, nam hij zich voor om Willem te vermoorden. In 1584 trok Balthasar Gerards naar Delft, waar hij zich voordeed als een gevluchte edelman onder de naam François Guyon. Op 10 juli 1584 kreeg hij toegang tot het Prinsenhof in Delft, waar Willem verbleef. Toen hij Willem zag lopen, schoot hij hem van dichtbij in zijn borst en in zijn zij. Willem zakte ineen en sprak (volgens sommigen) zijn beroemde laatste woorden: ‘Mijn god, mijn god, heb medelijden met mij en met dit arme volk’. Balthasar vluchtte meteen, maar na een korte achtervolging werd hij alsnog opgepakt. Waarna hij op 14 juli 1584 publiekelijk werd geëxecuteerd.
Het Graf
Op 3 augustus 1584 wordt het lichaam van Willem van Oranje in het koor van de Nieuwe Kerk in Delft, in een tijdelijk grafmonument gezet. Waarna de kist op een onbekend tijdstip in de kelder werd gezet, waar het grootste deel van zijn familie ook ligt. In de nieuwe kerk liggen nu 42 mensen van de familie van Oranje, Prinses Beatrix wordt hier ook begraven.