Je bent hoogbegaafd als je een goed verstand hebt. Hiernaast beschik je over een speciale manier van handelen en denken. Dus je bent niet alleen intelligent. Mensen die hoogbegaafd zijn werken en denken makkelijker. Ze denken en werken met grotere sprongen en zijn dus sneller dan andere leerlingen. Vaak ben je veel zelfstandiger om dingen zelf uit te zoeken, ook ben je dan goed in het bedenken van andere oplossingen.
Professor F. Mönks heeft hier een model voor gemaakt. (zie bijlage 1)
Er staan drie verschillende cirkels afbeeld, deze cirkels hebben met je persoonlijkheid te maken. Bij iemand die een hoge intelligentie heeft, heeft vaak een IQ van 130 of hoger. Niet veel mensen van de bevolking hebben een hoog IQ, zo ongeveer 2 à 3 procent.
Bij kinderen die hoogbegaafd zijn, hebben een academische intelligentie. Deze kinderen scoren vaak erg hoog op de verschillende leergebieden. Je bent pas hoogbegaafd als je uitblinkt op meerdere vakgebieden en niet maar op één vakgebied.
Een hoogbegaafd kind moet beschikken over verschillende persoonlijkheidskenmerken.
Volgens Wechsler (2005) is het zo dat kinderen die hoogbegaafd zijn moeten beschikken over een hoge intelligentie (een IQ boven de 130). Ook moeten ze een goede motivatie hebben, doorzettingsvermogen, een taak willen doen waar ze zich tot aangetrokken voelen, stellen van verschillende doelen en plannen en plezier in de dingen hebben die je wilt gaan doen. Als laatste beschikken ze over creativiteit, zorgen dat de problemen op een originele/vindingrijke manier worden opgelost, veel zelfstandig dingen doen en productief te gaan denken.
Hoe wordt hoogbegaafdheid gemeten?
Hoogbegaafdheid wordt gemeten door 3 verschillende factoren. De 3 verschillende factoren zijn motivatie, hoge intelligentie en creativiteit. Je bent niet hoogbegaafd als je een IQ van 130 of hoger hebt. Als je naast een hoge intelligentie ook nog beschikt over motivatie en creativiteit.
Intelligentie
Waar mensen als eerste aan denken bij hoogbegaafd is, dat deze mensen/kinderen erg slim zijn. Door er achter te komen hoe hoog de intelligentie van iemand is, wordt er vaak een IQ- test gedaan. Als een kind hoogbegaafd is, moet deze IQ-test een score hebben van 130 of hoger. Deze testen moet je wel serieus nemen, je kan niet alleen met een IQ-test weten of deze kinderen hoogbegaafd zijn.
Creativiteit
Als je hoogbegaafd bent, is creativiteit ook er belangrijk. Het is vaak lastig om te herkennen of iemand beschikt over creativiteit. Onder creativiteit vallen zowel het bedenken van problemen en het oplossen van problemen, dit moet wel op een originele wijze. Bij kinderen die hoogbegaafd zijn, kan het te herkennen zijn bij rekenen. Ze kunnen hierdoor zelf een manier vinden hoe ze iets op gaan lossen.
Motivatie
Motivatie is het moeilijkste te herkennen. Deze is het moeilijkste te herkennen, want kinderen die een normale intelligentie hebben kunnen ook een goede motivatie hebben. Kinderen tonen vaak niet hun motivatie, het kan alleen zijn wanneer de kinderen worden uitgedaagd. Het kind zal zich dan helemaal concentreren op wat hij dan moet gaan doen. Deze kinderen kunnen zich heel lang richten op 1 stuk, en zijn dan moeilijk af te leiden.
Wat zijn de kenmerken?
Er zijn niet echt duidelijk kenmerken. Je ziet wel vaak dezelfde kenmerken, maar dat wil nog niet meteen zeggen dat het kind ook hoogbegaafd is.
Verschillende kenmerken zijn:
– De kinderen hebben een IQ dat hoger is dan 130
– Ze lopen voor op de ontwikkeling van andere kinderen
– Deze kinderen blinken uit in meerdere gebieden
– De kinderen kunnen erg makkelijk leren, door snel de verbanden te leggen
– Ze zijn erg alert, ze beginnen hier al vroeg mee
– Onthouden veel informatie tegelijk
– Kunnen makkelijk problemen analyseren
– Denken in grote sprongen
– Ze werken het liefste zelfstandig, perfectionistisch
– Denken abstract
– De kinderen hebben veel energie
– Erg creatief
– Zijn nieuwsgierig
– De kinderen willen zelf lezen en schrijven
Als een kind niet al deze kenmerken heeft, kan het kind alsnog wel hoogbegaafd zijn.
Volgens Betts & Neihart (2010) zijn er 6 verschillende typen van hoogbegaafde leerlingen
– De succesvolle leerling
– De uitdagende leerling
– De onderduikende leerling
– De drop out
– De leerling met leer en/of gedragsproblemen
– De zelfstandige leerling
De succesvolle leerling
De succesvolle leerling heeft vaak de bevestiging nodig, om aan te geven of iets goed is. Hij levert goede prestaties, maar deze leerling vindt dat hij niet zo presteert, zoals hij dat wil. Hij wil alles perfectionistisch doen. Deze leerling vermijdt risico’s om alles zo goed mogelijk te laten verlopen.
De uitdagende leerling
De uitdagende leerling is erg creatief, hij komt met oplossingen die andere niet zouden bedenken. Hij is kritisch naar andere toe, het maakt voor hem niet uit naar wie ook al is het zijn beste vriend. Hij is direct naar anderen toe, maar wel altijd eerlijk. Hij haalt soms goede en slechte resultaten. De andere leerlingen mogen alleen zijn goede kanten zien, hij wil niet zijn slechte kanten laten zien.
De onderduikende leerling
Deze leerling wil niet opvallen en vermijdt verschillende dingen, hierdoor ontwikkeld hij zich ook niet verder. Hij wil niet dat hij hoogbegaafd is en ontkent dit. Hij vermijdt uitdagingen om zo minder op te vallen in de klas. Deze leerling wisselt vaak in vriendschappen, hij vindt het heel moeilijk om dan zijn eigen plekje te vinden in de nieuwe groep. Hij houdt geen eigen doelen bij, hierdoor weet deze leerling ook niet wat hij precies wil gaan doen.
De drop out (risico leerling)
Deze leerling is erg creatief. Hij is erg gevoelig voor dingen. Hij loopt risico’s om niet meer naar deel te nemen aan het onderwijs. Hij heeft geen zin in school, daarom zoekt hij dingen buiten school die meer uitdaging voor hem bieden. De leerling heeft een negatief zelfbeeld van zichzelf, hij schermt zich af van anderen. Deze leerling presteert gemiddeld of ook onder het gemiddelde. Hij loopt het risico dat hij zonder een diploma van school afgaat.
De leerling met leer en/of gedragsproblemen
Deze leerling heeft ook leer en/of gedragsproblemen naast dat deze leerling al hoofbegaafd is. Deze leerling presteert niet zo goed, meestal gemiddeld of onder het gemiddelde. Deze leerling verstoort vaak de lessen, door onnodig de aandacht te trekken van andere mensen. Hij is ook erg chaotisch.
De zelfstandige leerling
De zelfstandige leerling weet wat hij/zij wel kan en wat hij niet kan. Wat hij wel kan laat hij graag zien. Deze leerling heeft sociale vaardigheid, maar werkt het liefste zelfstandig, hierdoor kan hij eigen doelen ontwikkelen. Hij weet zelf hoe hij dingen het beste aan kan pakken en doet dit op zijn eigen manier. Het maakt hem ook niet uit of hij risico’s moet nemen, hij durft veel. Deze leerling kan natuurlijk niet alles alleen, je moet de leerling helpen te ondersteunen.
Waar heb je moeite mee als je hoogbegaafd bent?
Dit zijn de drie belangrijkste en meeste voorkomende dingen waar je moeite mee hebt als je hoogbegaafd bent. Dit zijn uitsluiting, afkeuring en pesten. Hiernaast zijn er nog meer dingen waar kinderen die hoogbegaafd zijn moeite mee kunnen hebben.
Uitsluiting
Hoogbegaafde kinderen kunnen moeilijk de aansluiting vinden met andere, het maakt niet uit of het leeftijdsgenootjes zijn. Een oorzaak hiervan kan zijn dat de hoogbegaafde kinderen een slechte jeugd hebben gehad, dit komt doordat ze op jonge leeftijd geen of weinig aansluiting hadden. Dit komt omdat hoogbegaafde kinderen verder zijn met hun verstandelijke ontwikkeling en communicatie met andere leeftijdsgenootjes lastig is. Doordat hoogbegaafde kinderen moeilijk de aansluiting kunnen vinden met andere kinderen, hebben ze het gevoel dat ze er niet bij horen. Deze kinderen gaan vaak als eenling verder in het leven, waardoor ze heel erg onzeker zijn.
Afkeuring
Hoogbegaafde kinderen gedragen zich anders dan de ouders. De ouders vinden de hoogbegaafde kinderen maar lastig en raar. De ouder vindt het gedrag van het kind niet goed en kan het daarom afkeuren. Kinderen die ervaring hebben met afkeuring, kunnen afzettend gedrag laten zien of kunnen naar binnen klappen, waardoor ze weinig durven te zeggen. Andere ouderen kunnen dit ook gaan merken aan het kind. Later zal het kind hier nog steeds last van blijven houden. De collega’s, partners en leidinggevenden zullen de rol van de ouder overnemen. Waardoor je nog steeds last kunt houden van afkeuring.
Pesten
Het kan zijn dat hoogbegaafde kinderen gepest zijn. Vaak gebeurt dit op de lage of middelbare school. Deze hoogbegaafde kinderen worden gepest, omdat ze op een hoger niveau praatten dan de normale leerlingen. Ze hadden vaak een ander idee dan de rest van de groep. Dus als deze kinderen graag binnen iets wilden gaan spelen, wilden de normale kinderen vaak naar buiten, ze hadden twee verschillende idee. Hierdoor worden de hoogbegaafde kinderen uitgesloten bij de rest van de groep. Ze hebben hier de rest van hun leven last van.
Andere dingen waar kinderen moeite mee hebben
Er zijn nog meer dingen waar hoogbegaafde kinderen moeite mee hebben. Dit zijn de leerstijl, out of de box denken, autonoom zijn, het chaotische, perfectionisme, samenwerken, overprikkeling, emotionele krukkigheid of een gemankeerd zelfbeeld en eenzaamheid. Deze ga ik niet allemaal beschrijven, de bovenstaande 3 zijn de belangrijkste.
Wat zijn de oorzaken en gevolgen?
Oorzaken van hoogbegaafdheid kunnen zijn dat kinderen te weinig uitdaging krijgen. Doordat de kinderen onder niveau presteren, zullen de kinderen zich eerder gaan vervelen.
Er zijn verschillende oorzaken van onderpresteren
De kinderen zullen gaan onderpresteren, doordat de kinderen een gebrek aan uitdaging hebben, een gebrek aan motivatie, aanpassingsgedrag, een slechte leer/werkstrategie of emotionele problemen.
Een gebrek aan uitdaging kan komen doordat een hoogbegaafde leerling onder zijn niveau presteert of werken. Dit kan bij de leerling voor verveling zorgen, hierdoor zullen ze niets of minder werk gaan doen.
Een gebrek aan motivatie kan komen doordat het kind te weinig uitdaging krijgt. Het kind heeft dan geen zin meer om dingen te gaan doen. Ook kan het zijn dat het kind een slechte thuisomgeving heeft.
Aanpassingsgedrag kan komen doordat het kind hetzelfde wil als zijn leeftijdsgenootjes. Het kind wil niet opvallen, het kind zal zich minder slim gaan gedragen. Zo zullen de leeftijdsgenootjes hem eerder accepteren.
Een slechte leer/werkstrategie kan komen doordat het voor de kinderen te weinig uitdaging in zit.
Emotionele problemen kan komen doordat het kind niet lekker in zijn vel zit of zijn thuissituatie niet goed is.
Volgens Kuipers (2009) zijn er verschillende schoolfactoren een oorzaak van onderpresteren:
‘Een ontoereikende wijze van signalering’ ( Kerpel, 2016), een leeraanbod met te weinig uitdaging, dat er voor de kinderen te weinig ruimte is om creatief te denken, dat er voor de kinderen te weinig aandacht is voor de ontwikkeling van de metacognitieve vaardigheden dit gaat over het leren, bijvoorbeeld het plannen van iets, toetsen maken, dat de leraren te weinig kwaliteiten hebben voor deze kinderen.
De gevolgen zijn dat dat kinderen een negatief of verkeerd zelfbeeld van zichzelf krijgen. Het kind vindt zelf niet goed gaat. Het kind vindt dat het niet aan zijn eigen verwachtingen voldoet en dus onder zijn niveau presteert. Het kind stelt anderen teleur en vindt zichzelf een “loser”. Het kind kan dan hier niet alleen uitkomen en heeft hierbij hulp van anderen nodig. De ouders en de school kunnen het kind hierbij helpen. Ze moeten beide een actieve rol spelen om het zelfbeeld van het kind te verbeteren. Als het kind een negatief of verkeerd zelfbeeld van zich heeft, kan het kind depressief, faalangstig of perfectionistisch worden.
veel voorkomende problemen van kinderen die hoogbegaafd zijn
Niet meer naar school willen
Het probleem wat het meeste voorkomt is dat kinderen niet meer naar school willen dit komt omdat ze het saai vinden. Hij kind vindt het saai, omdat hij zich niet thuis voelt tussen de klasgenootjes en voelt zich onbegrepen door anderen, want hij is al wat verder in de ontwikkeling. Hij kan zijn dat kinderen verschillende klachten krijgen, als ze niet meer naar school willen. Kinderen kunnen dan last krijgen van stemmingswisselingen, buikpijn en kinderen kunnen afwijkend gedrag vertonen in het weekend of door de weeks. De kinderen kunnen zich anders gedragen doordat ze in het weekend of door de weeks heel druk zijn terwijl ze dat normaal niet zijn.
Geen vrienden kunnen maken
Hoogbegaafde kinderen willen net als andere kinderen vrienden maken. Voor hoogbegaafde kinderen is het moeilijk om vrienden te maken, want deze kinderen zijn al verder in de ontwikkeling dan normale kinderen. Op de basisschool kan het zijn dat deze kinderen alleen zitten in de pauze of alleen binnen blijven en niet mee naar buiten willen. Deze kinderen hebben andere interesse dan andere kinderen en doen daarom hun eigen ding.
Zich onbegrepen voelen
Hoogbegaafde kinderen voelen zich vaak onzeker en onbegrepen door anderen. De hoogbegaafde kinderen voelen zich onbegrepen doordat ze alle sneller verbanden leggen tussen dingen, dit kunnen normale kinderen minder snel voor elkaar krijgen. De hoogbegaafde kinderen hebben vaak veel goede voorstellen en ideeën, doordat andere kinderen nog niet zo ver zijn worden ze niet begrepen. Bij deze kinderen kan dit vaak leiden tot grote frustraties. Het kan leiden tot conflicten met leraren of leraressen. Deze kinderen blijven bij hun standpunt en geven niet snel op.
Problemen met leerkrachten of gezaghebbenden
Hoogbegaafde kinderen hebben niet alleen last van onbegrip, maar ook een sterke rechtvaardigheidgevoel. Dit gevoel kan leiden tot verschillende problemen met gezaghebbende. De hoogbegaafde leerlingen zal zoveel mogelijke waarom vragen gaan stellen. Als hij het antwoord niet duidelijk genoeg vindt kan het kind net zo lang doorgaan met de waarom vragen stellen totdat hij wel een duidelijk antwoord heeft op zijn vraag. Doordat de andere ook voorstellen geeft kan het uitlopen op een flinke discussie. Als een kind zolang doorgaat met het stellen van vragen kan het voor de leerkrachten en gezaghebbende erg vervelend zijn, ook gaat dit veel tijd kosten voor de leerkrachten en gezaghebbende.
Het nut van activiteiten niet inzien