C��tes-du-Rh��ne of Vall��e du Rh��ne is de oudste wijnstreek van Frankrijk en is gelegen in het zuidoosten van het land. Hier liggen wijngaarden verspreid tussen Vienne en Avignon, begrensd door het Centraal Massief, de Alpen en de zachte Middellandse Zee in het zuiden. Dit langs weerszijden van de rivier de Rh��ne, uitgestrekt over een afstand van 220 km en verspreidt over 250 gemeenten en 6 departementen: Loire, Rh��ne, Ard��che, Dr��me, Vaucluse en Gard. Het gebied zelf wordt nog eens onderverdeeld in een noordelijke een zuidelijke helft.
1 Geschiedenis
De geschiedenis van de wijnbouw gaat meer dan 2000 jaar terug. De vallei van de Rh��ne kent zijn oorsprong door de botsing van het Centraal Massief met de Alpen, er ontstond een diepe kuil die werd opgevuld met water uit de Middellandse zee. Het ging als volgt:
300 miljoen jaar geleden: vulkaanactiviteiten van het Centraal Massief zorgen voor de granietrotsen in het noorden van de vallei. In het zuiden vinden we prachtige formaties, dit zijn afzettingen van fijne zanden aan de randen van rivieren en de zee, zoals de ���Dentelles de Montmirail��� of de Mont Ventoux.
Circa 40 miljoen jaar geleden: de Alpen ontstaan waardoor de vallei wordt gevormd die de scheiding is tussen deze twee bergmassieven.
Een tijd later was er een aanzienlijke daling van het waterpeil in de middellandse zee, door de sluiting van de straat van Gibraltar, wat op zijn beurt aanleiding gaf tot het ontstaan van terrassen op de flanken van de vallei en de verschillende afzettingen in de bodem van de hellingen met elkaar worden vermengd: zand, klei met kiezelstenen. Momenteel bestaat de bodem uit vier rots soorten: graniet, zanderige kiezelaarde, kalksteen en klei. Deze moederrots speelt een hoogst belangrijke rol wat betreft de waterhuishouding van de wijnstokken. En deze zorgt vooral voor de aroma���s en de smaak van de Rh��newijnen.
4e eeuw voor Christus: er werden in de buurt van Marseille wijnstokken aangeplant. Het wijngebied in het noorden van de Rh��nevallei werd vanaf het begin, de 1e eeuw na Christus, als een concurrent beschouwd door de Italiaanse wijnboeren. In deze periode werd o.a. de gallo-romeinse villa van Molard opgetrokken, de tot nu toe grootste Romeinse vinificatiekelder die in Donz��re op de oever van de Rh��ne is ontdekt.
Rond die periode kwam ook de industrie op gang rond het fabriceren van kruiken die werden gebruikt om de wijn in te vervoeren. Deze potten van aardewerk, ook wel amfora���s genoemd, tonen aan dat er toen reeds zandsteen en kalk werd gedolven en dat er ook klei verwerkt werd. Door deze vondsten konden historische onderzoekers bewijzen dat op de oevers van de Rh��ne eerder aan wijnbouw werd gedaan dan elders anders, want de Romeinen marcheerden langs de Rh��ne naar het noorden. Zij stichtten de stad Vienne en begonnen daarna wijngaarden aan te leggen die heel snel gekend werden. De Romeinen pakten het grondig aan: de bodem diep omploegen, aanplanten van wijnstokken en muurtjes bouwen om de terrassen te verstevigen���. Als eersten gaven zij de aanzet tot commerci��le wijnbouw.
1305: Er kwam erkenning voor het gebied, toen paus Clemens V zijn paleis tijdelijk verhuisde van Rome naar Avignon
Vanaf de 16e eeuw: Johannes XXII, de tweede van de zeven pauzen van Avignon, laat zijn zomerverblijf bouwen in Ch��teauneuf-du-Pape en geeft zonder dat hij het wist naam aan de beroemdste wijn van de Rh��ne.
Einde van de 17e eeuw: de haven van Roquemaure, gelegen in het departement Gard, groeit tot een grote binnenhaven. “C��ste du Rh��ne” was toen de naam waarmee het administratieve district van Viguerie d’Uz��s, gelegen in Gard, met zijn befaamde wijnen, werd aangeduid.
1650: er wordt een reglementering uitgevaardigd om de herkomst te beschermen en de kwaliteit van de wijn te garanderen
1737: de koning van Frankrijk bepaald dat alle vaten bestemd voor verkoop en vervoer van de wijn gebrandmerkt moeten worden met de letters ���C.D.R.���
Midden de 19e eeuw: C��ste du Rh��ne veranderd in C��tes du Rh��ne voor de wijngebieden op de linkeroever van de Rh��ne.
In de jaren 1930: de vooruitziende Baron Le Roy, eigenaar van, het beste landgoed in de streek, Ch��teauneuf-du-Pape, ontpopte zich als de Held van de herkomstbenaming. Deze wijnbouwer te Ch��teauneuf-du-Pape zette alle kenmerken van deze appellatie op schrift.
1936: Ch��teauneuf-du-Pape krijgt de erkenning van Appellation d���Origine Contr��l��e en wordt zo de geboorteplaats van het appellation contr��l����-systeem. De voorgelegde beschrijving stond daarna model voor alle toekenningen van AOC: afbakening van het appellatiegebied, druivenrassen, gebruiken, cultuurmethodes, minimaal alcoholgehalte, oogst.
De wijnboeren van de Rh��nevallei waren zeer gehecht aan de kwaliteit van hun wijnen en hebben een grote rol gespeeld in het ontstaan van de Franse herkomstbenamingen.
1937: Het huidige succes van de wijngaarden van de C��tes du Rh��ne is te danken aan de productie van een erkende kwaliteit, die herkent wordt dankzij het begrip Appelation d���Origine Contr��l��e C��tes du Rh��ne.
1947 tot 1967: in deze periode begint het gehele wijngebied naar een AOC te streven als garantie voor de kwaliteit van hun product.
1950: De regio telt ongeveer 16.000 hectare, maar tegenwoordig is er al aan een 80.000 hectare aangeplant.
2 Verdeling Noord-Zuid
2.2 Algemeen
De C��tes du Rh��ne wordt opgesplitst in twee delen: Noord en zuid. In het Noorden bevinden zich acht wijngebieden, namelijk C��te-R��tie, Ch��teau-Grillet, Condrieu, Saint-Joseph, Crozes-Hermitage, Hermitage, Cornas en Saint-P��ray. In het zuiden bevinden er zich 12 wijngebiede, namelijk C��tes du Viverais, Grignan-les-Adh��mar, Vinsobres, Rasteau, Gigondas, Vacqueyras, Beaumes de Venise, Ch��teauneuf-du-Pape, Lirac, Tavel, C��tes du Ventoux, C��tes du Lub��ron.In beide delen van de C��tes du Rh��ne wordt gewerkt met een AOC decreet dat staat voor Appellation d’Origine Contr��l��e. Het is een kwaliteitscontrole in Frankrijk voor producten gemaakt in de landbouw.
2.3 Noorden
In het noorden van de C��tes-du-Rh��ne is het meest noordelijke punt Vienne, het meest zuidelijke is Valance. In dit gebied is domineert er maar ����n blauwe druif, namelijk de Syrah. (2) De belangrijkste witte druivenrassen zijn Viognier, Roussanne, Marsanne.
2.3.3 Wijnstreken
C��te-R��tie
R��tie betekent geroosterd en omdat hun druiven de ganse dag in de zon stonden, kreeg dit gebied de naam C��te-Rotie. De wijngaarden liggen tussen de 180 en 325 meter boven de zeespiegel. Het landschap wordt gekenmerkt door de zeer steile hellingen.
Het gebied betreft 60 wijngaarden verspreid over drie gemeentes. C��te-R��tie kreeg in 1980 een AOC-status. De bodem bestaat uit schist en gneis, deze houdt warmte goed vast. De gemiddelde opbrengst bedraag 40 hl/ha.
Condrieu
De Condrieu is de meest noordelijke witte wijn met een AOP-status die in 1940 werd verleend. De wijnen zijn behoorlijk schaars, dit doordat er zo goed als geen mogelijkheid is tot uitbereiding en het rendement laag ligt: 37hl/a. Hierdoor hangt er een hoog prijskaartje aan vast.
Hier wordt enkel witte wijn van 100 % Viognier gemaakt. De wijnen uit deze streek worden het beste jong gedronken. In het noorden van dit gebied vindt men de weelderige en iets rijkere wijnen. Zuidelijker treft men wijnen aan met meer mineralen. Algemeen staat de wijn bekend voor zijn soepele mondinzet, exotische fruittonen en zijn frisheid.
Ch��teau-Grillet
Ch��teau-Grillet is het kleinste gebied in de Rh��ne met AOC-status die in 1936 werd verleend. De wijngaarden zijn goed beschut tegen de noordelijke wind, de druiven baden in de zon. De bodem bestaat vooral uit graniet. De wijn wordt gekenmerkt door aroma���s van fruit, honing en een subtiele zuurgraad. De wijn dient best pas geopend te worden na 3 jaar.
Saint-Joseph
Saint-Joseph is het meest uitgestrekte gebied van de Rh��ne. De bodem bestaat vooral uit graniet. In het noorden van dit gebied is er meer sprake van een semi-continentaal klimaat. In het zuiden heerst er meer een mediterraan klimaat. De opbrengst bedraagt gemiddeld 32 hl/ha.
Het zijn doorgaans wijnen met een fijne structuur en een hoge zuurgraad. De rode wijn wordt meestal gemaakt van 100 % Syrah. De witte wijnen winnen hier aan populariteit maar maken nog steeds maar een klein deel uit van de totale productie.
Crozes-Hermitage
Crozes-Hermitage is het grootste AOC van de Noordelijke-Rh��ne, de status werd in 1937 verkregen. Er wordt voornamelijk rode wijn gemaakt, slechts een klein deel van de productie is witte wijn. De opbrengst bedraagt gemiddeld 46 hl/ha.
Er zit een verschil in de wijnen van het noorden en het zuiden in dit gebied. In het noorden zijn de wijnen iets complexer en rijker aan tannine. In het zuiden zijn de wijnen iets fruitiger. Dit komt doordat in het zuiden de bodem is samengesteld ui lagen keien uit verschillende ijstijden. In het noorden bestaat de bodem uit graniet en is deze bedekt met l��ss (windafzetting van silt).
Hermitage
Het is een zeer klein gebied uitgestrekt over 3 gemeenten, het ligt maar op ����n heuvel op de linker oever. In 1937 werd een AOC-status toegekend. Hier wordt zowel rode als witte wijn geproduceerd.
De bodem bestaat uit drie delen. Westelijk vindt men een granieten bodem, daar worden hoofdzakelijk druiven voor rode wijn geproduceerd. Het bovenste (centrale) gedeelte bestaat uit kalksteen en aan het oppervlak vindt men keien. In het meest oostelijke deel bestaat de grond voornamelijk uit klei, hier wordt de helling ook het steilst. Hier worden voornamelijk druiven voor witte wijn geproduceerd. Er heerst een mediterraan klimaat, de wijngaarden zijn goed beschut tegen de noordelijke winden en liggen op deze zuidelijke helling in volle zon.
Cornas
Cornas staat voor ���verbrande aarde��� in het oude Keltisch. In deze streek produceert men enkel rode wijn. De wijnen uit deze streek zijn vaak gemaakt van de eerst geoogste druiven van de Noordelijke-Rh��ne. De opbrengst bedraagt gemiddeld 36 hl/ha en mag maximaal 40 hl/ha bedragen. Sinds 1938 is een AOC-status toegekend, maar in 1960 is er nog aan uitbereiding van de AOC gedaan.
De wijngaarden worden omringd door heuvels die hen bescherming bieden tegen noordelijke winden. De bodem bestaat vooral uit graniet en gneis. Er heerst ook hier weer een mediterraan klimaat.
Saint-P��ray
Het is een klein gebied waar vooral witte mousserende wijn wordt gemaakt. Er wordt ook wijn gemaakt, hetzij enkel witte. De wijnen dienen jong gedronken te worden. In 1936 werd als ����n van de eerste negen wijnen AOC-status verkregen.
De bodem bestaat vooral uit graniet met nog invloeden van: kalksteen, klei en l��ss. Er heerst een continentaal klimaat, maar door het grote verschil in heuvels en de diepe vallei komen er ook koelere microklimaten voor.
2.4 Zuiden
Het zuidelijk gedeelte van de C��tes du R��ne strekt zich uit van Valence tot aan de Middelandse Zee. 80% van de wijnen in de C��tes du Rh��ne komen uit het zuiden. De rode wijnen overheersen met 80%, de witte wijnen met 8% en de ros�� met 10% vallen onder de minderheid. De hoofdrol onder de druivenrassen wordt hier gespeeld door de Grenache Noir.
2.4.3 Wijnstreken
C��tes du Viverais
2000 jaar geleden werden hier de eerste wijnstokken aangepland. Pas in de Middeleeuwen ontstond de wijnbouw. In 1950 wilden de wijnboeren experimenteren door nieuwe druivenrassen aan te planten. Tegenwoordig is het een wijngaard van 311 ha en brengt ze gemiddeld 41 hl/ha op.
In 1999 werd ze toegekend aan de AOC classificatie voor rode, ros�� en witte wijnen. Rode en ros�� wijnen maakt men van de Grenache Noir, de Syrah, de Cinsault en de Carignan druiven die fris, fruitig en licht zijn. Van de Clairette, de Grenache Blanc en de Marsanne worden hier de witte wijnen gemaakt.
De druiven hebben veel warmte nodig en groeien daarom het beste op keien die veel warmte gevangen houden. Onder de laag keien vindt men voornaamelijk Jura kalk als bodem. Ze groeien in een Mediterraan klimaat en kunnen tegen stevige wind.
Grignan-les-Adh��mar
De wijngaard is 1361 ha en brengt gemiddeld 27 hl/ha op. De rode en ros�� wijnen bestaan uit de Syrah, Grenache Noir, Carignan, Mourv��dre en Cinsault druiven. De witte wijnen bevatten Marsanne, Roussanne, Bourboulanc, Clairette, Grenache Blanc en Viognier als druiven.
Ook hier bevinden we ons in een Mediterraan klimaat met veel wind alsook veel zon. In de bodem is zand en kleiachtig kalksteen aanwezig. Verder onderscheidt men zich ook in oppervlaktes met afgeronde stenen, oppervlaktes met hoge terrassen van kalksteen, oppervlaktes met stenige bodems en oppervlaktes met alluviale terrassen langs oevers.
Vinsobres
Het wijngebied situeert zich over hellingen wel 7 km lang in de provinice Dr��me. Sinds 2005 is dit gebied verheven to cru wijnen en toegekend als AOC voor de rode wijnen met als voorwaarde te bestaan uit 50% Grenache Noir, 25% Syrah en/of Mourv��dre en 25% uit een ander druivenras dat toegestaan is in dit gebied. Het zijn krachtige en toch frisse wijnen met een donkerpaarse kleur. Ze geven pikante aroma���s vrij van rode vruchten.
Hier vindt je een Mediterraan klimaat terug dat beschermd wordt tegen mistral en alpenwinden. De bodems bevatten (zandhoudende) mergel en terrassen van grindhoudende rivierafzettingen.
Rasteau
Het grootste deel van het dorp is ingenomen als wijngebied en bevindt zich in de provincie Vaucluse. In 1967 werd volgens het AOC decreet dit gebied voor de rode, ros�� en witte wijnen als C��tes du Rh��ne Villages Rasteau geklasseerd. De rode en ros�� wijnen moeten 50% Grenache Noir en 20% Syrah en/of Mourv��dre bevatten. Aan de rode wijn mag nog maximum 20% andere toegestane druiven toegevoegd worden. De witte wijnen mogen Granche Blanc, Clairette, Marsanne, Roussanne, Bourboulenc en Viognier bevatten. De ros�� wijnen mogen ook maximum 20% van deze witte druivensoorten bevatten.
De rode wijnen zijn donker van kleur en geven aroma���s vrij van rood fruit, vanille en peper. De ros�� wijnen kan je het best jong drinken en hebben fruitige aroma���s. De goudkleurige witte wijnen geuren naar fruit en smaken naar bloemen en abrikozen.
Ook hier weer is er een mediterraan klimaat dat beschermd wordt tegen mistral. Er is een klakhoudende bodem die verder bestaat uit mergel en greskeien.
De ���vin doux naturel rasteau��� is de natuurlijke zoete wijn in dit gebied en werd ook erkend door het AOC decreet.
Gigondas
Dit gebied ligt in de provincie Vaucluse en werd in 1971 voor rode en ros�� wijnen als AOC geklasseerd. De rode wijnen zijn grote bewaarwijnen mogen maximum uit 80% Grenache noir bestaan en moeten minstens uit 15% Syrah en Mourv��dre bestaan. De ros�� wijnen mogen maximum 80% Grenache Noir en 25% Carginan bevatten, maar wel andere toegestane druivenrassen.
De rode wijnen hebben een krachtige smaak, bevatten veel tannines en hebben aroma���s van fruit, kirsch en kreupelhout. De ros�� wijnen geven aroma���s vrij van amandelen, rood fruit en kruiden.
Hier heb je een warm en droog klimaat waar de mistral dominant is. De bodems bestaan uit terrassen en ook rivierafzettingen van grindhoudende klei.
Vacqueyras
Ook de Vacqueyras bevindt zich in de provincie Vaucluse en werd erkend door het AOC decreet voor rode, ros�� en witte wijnen. Minstens 50% Grenache Noir, 20% Syrah en Mourv��dre en maximum 10% andere druivenrassen zijn toegelaten in deze rode wijnen. Voor de ros�� moet er zeker 15% Mourv��dre en Cinsault en macium 60% Grenache Noir in zitten. De witte wijnen mogen alleen 80% van de Clairette, Grenache Blanc, Bourboulenc, Roussanne, Marsanne en Viognier bevatten.
Aroma���s van rijpe vruchten, zwarte kers en zoethout vinden we terug in de rode wijn. De ros�� heeft fruitige aroma���s en de witte wijn bloemige.
Ook hier is er een zuidelijk klimaat dat warm en droog is. De bodems zijn alluviaal en er bevinden zich gletsjerterrassen.
Beaumes de Venise
Beaumes de Venise situeert zich in de provincie Vaucluse. Haar rode wijn is sinds 2005 een volwaardige cru genaamd AOC Beaumes-de-Venise. Haar witte en ros�� wijnen worden geklasseerd als AOC C��tes du Rh��ne Beaumes-de-Venise. De rode en ros�� wijnen moeten zeker 50% Grenache Noir en 20% Syrah en/of Mourv��dre bevatten. De witte wijnen bevatten Grenache Blanc, Clairette, Marsanne, Roussanne, Bourboulenc en Viognier. Deze druiven mogen ook maximum 20% bevatten bij de ros��.
De rode wijnen hebben aroma���s van rood fruit en amandel. De ros�� en witte wijnen geuren naar wilde bloemen en smaken naar fruit. Beide worden jong geschonken.
Hier vindt men wederom een medirerraan klimaat dat zich goed beschut tegen mistral. De bodem is opgebouwd uit kalksteen en maar uit weinig grind.
De ���muscat de Beaumes des Venise��� is de natuurlijke zoete wijn van dit gebied en is geklassificeerd in het AOC decreet.
Ch��teauneuf-du-Pape
De Ch��teauneuf-du-Pape is het meeste bekend in het zuiden van de C��tes du Rh��ne. Uit deze streek hebben we voor 2 wijnen van de Ch��teau des Fines Roches gekozen. Meer informatie vindt je bij onderdeel 6 van dit document: Ch��teauneuf-du-Pape, p. 15.
Lirac
Een wijngaard gelegen in de provincie Gard en erkend door het AOC decreet voor de rode, ros�� en witte wijnen. Deze rode en ros�� wijnen bevatten de Cinsault, Syrah, Mourv��dre, Carignan en zeker 40% Grenache Noir. De witte wijnen bestaan voornaamelijk uit de Clairette, Bouboulenc en Grenache Blanc. Fruitige en kruidige aroma���s vinden we terug bij de rode wijn, bloemige aroma���s met rood fruit bij de ros�� en plantaardige aroma���s bij de witte wijn.
Een mediteraan klimaat vindt je in Lirac en de bodems bestaan uit zand en terrassen met een laag keien.
Tavel
Tavel, de koning van de ros�� wijnen wordt wel gezegd, bevindt zich in de gemeente Tavel zelf. Ze is geklasseerd volgens het AOC decreet voor haar ros�� wijnen. Ze mag niet meer dan 60% Grenache Noir, 15% Cinsault en 10% Carignan bevatten, hierbuiten mogen wel de Clairette, Picpoul, Calitor, Bourboulenc, Mourv��dre en Syrah gebruikt worden. Ze geven aroma���s vrij van rood fruit, steenvruchten en geroosterde amandelen.
Ook in Tavel heerst een mediterraan klimaat waar de mistral zeer overheersend is, maar waar de zon veel schijnt. De bodem is kalkhoudend en waterdoorlatend, verder bestaat ze uit rivierzand met een laag rol stenen.
C��tes du Ventoux
Deze wijnstreek ligt zoals de meeste zuidelijke gebieden in de provincie Vaucluse en is meer dan 2000 jaar oud. Volgens haar toekenning van het AOC decreet gebruikt ze de Grenache Noir, Syrah, Carignan, Cinsault, Mourv��dre en Picpoul Noir in haar rode en ros�� wijnen. De witte wijnen bevatten de druiven Clairette, Bourboulenc, Ugni Blanc, Roussanne en Grenache Blanc. De rode wijn heeft een robijnrode kleur en geurt naar rode vruchten, specerijen, rozenbloesems en truffels. De fruitige ros�� geeft aroma���s vrij van frambooss, kersen en bloemen. De geelgroene witte wijn hebben aroma���s van bloemen, peer, groene appel, lindebloesem en acacia.
En mediteraan klimaat dat zich beschut tegen mistral is het best omgeschreven klimaat in de C��tes du Ventoux. De bodemsoorten zijn uiteenliggend, er bevinden zich zandbodems, kalkbodems, kleibodems en bodems van gletsjerpuin.
C��tes du Lub��ron
Sinds 1988 werd dit gebied geklasseerd als AOC C��tes du Lub��ron voor de rode, ros�� en witte wijnen met een alcoholpercentage van minimum 11%. De Grenache en Syrah moeten 60% overheersen in de rode en ros�� wijnen, daarnaast voegt men nog 30% Cinsault, Mourv��dre en Carignan toe. De witte wijn bevat maximum 50% Ugni Blanc en 20% Marsanne en Roussanne. Vervolgens wordt hier ook nog de Grenache Blanc, Clairette en Bourboulenc aan toegevoegd. De ros�� wijnen mogen van deze witte druivensoorten 20% bevatten.
Een robijnrode kleur voor de rode wijn met aroma���s van rode vruchten, kruiden, truffel en leer. Een kersenkleur voor de ros�� die geurt naar rode vruchten en een groengele kleur voor de witte wijn met aroma���s van bloemen, perzik en lindebloesem.
3 Voornaamste druivenrassen
In het zuiden van de C��tes du Rh��ne moeten de rode en ros�� wijnen uit minstens 40% grenache druiven bestaan in de C��tes du Rh��ne. In het noordelijk gedeelte moet hierbij de syrah druif dominant zijn. Wat de witte wijnen betreft moeten ze in beide delen bestaan uit 80% grenache blanc, clairette, marsanne, roussanne, bourboulenc en viognier. Zowel bij het noorden als bij het zuiden wordt de keuze van de druivenrassen bepaalt door enerzijds het klimaat en anderzijds het type bodem. De meeste wijngaarden van de C��tes-du-Rh��ne liggen aan de linkerzijde van rivier de Rh��ne.
3.2 Noorden
3.2.3 Rode wijndruiven
Syrah
De Syrah is een zeldzame, blauwe druif met karakter, omschreven als donker, pittig en gestructureerd. Ze groeit op meer dan 140 000 ha over de hele wereld in warme klimaten met een lage vochtigheid. In Australi�� wordt ze ook wel eens ���Shiraz��� genoemd. In een warm en droog klimaat zorgt ze voor de fijnste rode wijnen. Aangezien de druif met grote snelheid groeit, moeten ze op tijd gesnoeid worden, anders verliezen ze aan aroma. Door haar dikke schil krijgt de wijn veel kleur en tannine die zorgt voor een wrange smaak. Ze zorgt voor een heerlijke geur van anjers, viooltjes, chocolade, zwarte kersen en bessen. Ze heeft een volle, donkere kleur met een blauwachtige schijn. Tegenwoordig maakt men met de Syrah druif ook droge ros�� en mousserende wijnen.
3.2.4 Witte wijndruiven
Viognier
De Viognier is een zeldzame, witte druivensoort die verfijnd, rond, vet en smeu��g is. Ze wordt verbouwd op 2620 ha grond op de steile wijngaarden van Condrieu dat zich situeert in het noorden van de C��tes du Rh��ne. Verder is ze uitgegroeid in Californi�� en Australi�� als belangrijkste witte druif. Ze geeft een aroma vrij van gele vruchten, verse bloemen, kruiden, muskus en gedroogde vruchten. Deze druiven moeten op het juiste moment geplukt worden. Worden ze te vroeg geplukt dan komen de aroma���s niet tot hun uiterste. Worden ze te laat geplukt dan wordt de wijn te vettig en geparfumeerd.
Marsanne
De Marsanne is een rustieke, krachtige witte druivensoort. De druiven hebben een kleine, ronde vorm en hangen aan grote trossen. Ze wordt vooral verbouwd op warme bodems met veel keien of kiezels in het noorden van de C��tes du Rh��ne en tegenwoordig ook meer en meer in zuidenlijk gebied. Net als de viognier is ze populair in Californi�� en Australi��. De druiven zorgen voor een aroma van gele vruchten, verse bloemen en gedroogde vruchten. De wijnen gaan van fris in combinatie met perzik en citrus tot zwaar in combinatie met honing. Aan wijnen gemaakt met marsanne, wordt vaak ook de roussanne of de viognier toegevoegd. Als de druiven rijp zijn, zijn ze rood van kleur.
Roussanne
De Roussanne is een witte druif met lange twijgen waaruit krachtige en elegante wijnen ontstaan. Ze geeft florale en fruitige aroma���s vrij zoals honing, meidoorn, abrikoos en peer. Ze groeit op warme en goed gedraineerde bodems met veel keien, magere schrale bodems op hellingen of klakhoudende bodems met veel keien.
3.3 Zuiden
3.3.3 Rode wijndruiven
Grenache Noir
De Grenache Noir is een blauw druivenras en vindt zijn oorspong in Spanje met de benaming ���Garnacha tinta���. Ze heeft een rode, roodbruine kleur en wordt vooral gebruikt voor rode wijnen, maar ook voor ros�� wijn. Ze brengt aroma���s van zoete, zwarte kers met toetsen van gedroogde vijgen, tabak, mokka en witte peper. De wijnen zijn vol en smeu��g. Deze druif is een late rijper en kan daarom alleen goed groeien op plaatsen waar de warmte van de zon wordt opgeslagen, want die zorgt voor een lange rijping.
Mourv��dre
De Mourv��dre is een robuuste, blauwe druif die krachtige wijnen produceert met veel finesse. Eenerzijds worden hiervan rode bewaarwijnen met kruidige en fruitige aroma���s gemaakt en anderzijds ook ros�� wijnen met een fris karakter. Ze is rijk aan tannine die de wijnen een lange levensduur geeft. In de eerste jaren geven de wijnen aroma���s vrij van peper, zwarte vruchten en garrigue of laurier. 5 jaar later smaken ze meer naar truffel, leder, geconfijte vruchten en ruiken ze naar wild en kruiden.
Ze wordt verbouwd op warme hellingen in het zuiden van de C��tes du Rh��ne. Ze heeft warmte nodig voor haar lange rijpproces. Deze druif wordt beschermd door de instelling ���Conservatoire du c��page Mourv��dre���.
Cinsault
Cinsault is een blauwe druivensoort waarvan volle, rijke wijnen worden gebrouwen. Ze geeft fruitige aroma���s van perzik, framboos, rode bes, granaatappel, aardbei en nectarine vrij en zorgt voor een heldere kleur van rozenblaadjes bij de wijn. Het is een vroegrijpe druif die groeit op diepe en vruchtbare gronden. In rode wijnen wordt deze gecombineerd met de Grenache Noir, de Carignan Noir en de Syrah. Ook worden hier ros�� wijnen van gemaakt aangezien deze druif weinig kleur geeft.
Carignan noir
De Carignan Noir is een bekende, blauwe druivensoort uit Spanje. Ze geven aroma���s vrij van kruiden en pruimen, bramen of zwarte kersen. Na de rijping worden deze aangevuld door aroma���s van toast, gegrilde amandelen of leder. Als hij volgens de vinificatietechniek ����� la beaujolais��� ��� ook koolzuurmaceratie genoemd ��� wordt gemaakt, krijgt de wijn minder zuren, zachtere taninnes en meer concentratie van fruitige aroma���s.
Calitor
De Calitor is een zeldzame, blauwe druivensoort die lichte wijnen met weinig kleur produceert. In de C��tes du Rh��ne wordt deze alleen in de cru van het gebied Tavel gebruikt. Het wordt verbouwd op maar 30 hectare grond in Tavel.
Muscat noir
De Muscat Noir is een blauwe, suikerige druif die veel sap bevat en naar muskaat smaakt.
Muscardin
De Muscardin is een blauwe, taninnerijke druif. Ze groeit op hellingen en heeft veel warmte nodig. De koolzuurmaceratie zorgt voor sterke bloemige en fruitige aroma���s. De wijnen zijn licht van kleur en is vaak in combinatie gebracht met de Syrah, de Mourv��dre en de Grenache Noir.
Syrah
Ook de Syrah druif is populair in het zuiden, omdat ze zeldzaam is wordt ze enkel gebruikt voor grote wijnen. Deze druif hebben we besproken in de noordelijke druiven.
3.3.4 Witte wijndruiven
Grenache Blanc
De Grenache blanc is een witte omvorming van de Grenache Noir, in Spanje ���Garnache Blanca��� genaamd. Ze geeft aroma���s vrij van venkel, dille, meloen en nectarine. Ze slaat suikers op en wordt daarom vooral vebruikt voor zoete wijnen, maar ook voor droge wijnen.
Clairette
De Clairette is een witte, oude druif uit het zuiden. Ze geeft aroma���s vrij van venkel, appel, linde, abrikoos, perzik of van peer, pompelmoes en witte bloemen. Ze produceert zoete wijnen, maar wordt ook gebruikt voor alcoholwijnen.
Bourboulenc
De Bourboulenc is een witte, robuuste, krachtige druif. De wijnen zijn fris en hebben fruitige aroma���s. Het is een late rijper, daarom groeit ze het beste in het warme zuiden van de C��tes du Rh��ne. Als ze te vroeg geplukt worden, is de kwaliteit dun en vlak.
Muscat Blanc
De Muscat Blanc is een witte druif met wilde, muskaatachtige aroma���s van muskus, rozenhout en litchi. Ook komen er aroma���s van pompelmoes, sinaasappelsap en exotische vruchten vrij en tonen van jasmijn, citroengras en ijzerkruid. Ze produceert droge en zoete witte wijnen met een intense en fijne smaak. De wijnen hebben lage zuren en kunnen daarom niet lang bewaard worden.
Deze druiven gaan vaak in combinatie met de druiven Rousanne, Marsanne en Viognier die vooral in het noorden geteeld worden.
4 Bodem/klimaat
4.2 Noorden
Het klimaat in het noorden van de Rh��ne is gematigd, iets natter dan het klimaat in het zuiden van de Rh��ne. De mistral heeft ook een invloed op de wijngaarden.
De bodem bestaat uit leisteen en is graniethoudend. De wijngaarden bevinden zich op steile hellingen. (1)
4.3 Zuiden
Het meest voorkomende klimaat in het zuiden is een Mediterraan klimaat waar telkens de zon veel schijnt. De wijngaarden kunnen tegen hevige winden en mistral die ervoor zorgt dat schimmels wegblijven.
De voornaamste bodemsoorten in het zuiden zijn zandbodems, kalkbodems, kleibodems en bodems met grindhoudende rivierafgezettingen. Anderszijds bevinden zich er ook kalkhoudende, zandsteenhoudende, waterdoolatende bodems. De bodems zijn soms ook bedekt met bijvoorbeeld een laag keien, rolstenen of afgeronde stenen.
5 Ch��teauneuf-du-Pape
5.1 Inleiding
De appellatie Ch��teauneuf-du-Pape is de bekendste wijn van de C��tes du Rh��ne en ligt mee aan de basis van de oorsprong van onder andere de AOC en speelde een belangrijke rol in de geschiedenis van de Franse wijnen. Ch��teauneuf-de-Pape is gesitueerd in het zonovergoten zuidelijk gedeelte van de Rh��nevallei, waar door het mediterrane klimaat een groot aantal druivensoorten groeit. De terroir van deze bekende wijngaarden, die in 1936 onder de regels viel van de Appelation Contr��l��e, is buitengewoon gevarieerd, met zowel zand- als grindbodems. Hierdoor mogen producenten 13 verschillende druivensoorten combineren die groeien op de door gletsjer uitgesleten stenen.
5.2 Ch��teau des Fines Roches
5.2.3 Algemeen
Ch��teauneuf des Fines Roches is een wijngaard van 50 ha grond gesitueerd in Ch��teauneuf-de-pape. Voor onze degustatie hebben we hiervan de rode en de witte wijn gekozen uit het goede wijnjaar 2014. Het wijnhuis is een kasteel dat er oud uitziet en toch werd het pas gebouwd eind 19e eeuw.
5.2.4 Classificatie
Het AOC-decreet klasseert Ch��teauneuf-du-Pape voor zijn rode en witte wijnen. De druiven mogen tijdens het oogstmoment alleen zorgvuldig met de hand geplukt worden. De wijnen mogen maximaal 12,5% alcohol bevatten en er worden maar 13 druiven toegestaan. Voor de rode wijnen zijn dat de Grenache Noir, Cinsault, Mourv��dre, Syrah, Muscardin, Counoise, Clairette en Bourboulenc. Voor de witte wijnen gebruikt men de Vaccar��se, Terret Noir, Roussanne, Picpoul en Picardan. De kwalitatiefste rode wijnen bestaan uit de Syrah, de Mourv��dre en ongeveer 70% uit de Grenache Noir. Bij de witte kwalitatieve wijnen speelt de Roussanne de belangrijkste rol.
5.2.5 Bodem
In de Ch��teauneuf-du-Pape zijn de bodems diep en bevatten ze een laag van keien, specifiek rolkeien die vermengd zijn met rode, zanderige klei.
5.2.6 Vinificatie
In de Ch��teauneuf gebruikt men de vinificatierechtniek ���mac��ration carbonique���. Het betekent dat je de druiven zacht maakt en ze laat weken onder koolzuur voor smaak- en kleurstoffenwinning. De druiven worden ongeplet in een vat met deksel rijpt met toevoeging van koolzuur. Hierna gebeurt pas de alcoholische gisting.
5.2.7 Bespreking etiket
Boven de etiket bevindt zich altijd het symbool van een pauselijke tiara boven de sleutels van sint petrus met rond dit symbool geschreven: ���Ch��teauneuf-du-Pape Contr��l�����. Dit staat als garantie voor de echtheid.
In 1937 heeft de toen het hoofd van de vereniging wijnmakers in Ch��teauneuf-du-Pape, Baron Pierre Le Roy Boiseaumari��, een eigen fles ontworpen. Ze wordt ���de beroemde fles met het logo in reli��f��� genoemd.