Zo’n 30.000 jaar geleden kwamen de eerste bewoners in het noorden van Tibet. De eerste bewoners mengden zich later met andere migranten, een volk van jagers en nomaden. Zij vestigden zich in het zuiden. Er ontstond een diversiteit van het Tibetaanse volk. Het Tibetaans werd een verzamelnaam van drie grote dialecten. Zij verschillen zo erg van elkaar dat het standaard Chinees wordt gebruikt om tussen de verschillende regio’s te kunnen communiceren.
Tot in de zevende eeuw was er geen schrift in Tibet en dus zeker geen geschiedschrijving. Toch geven mondeling overgeleverde verhalen over oude koningen en clanleiders te kennen dat de belangrijkste maatschappelijke ontwikkeling plaatsvond in de Yarlung vallei in Centraal-Tibet. Hier ontstond het eerste Tibetaanse rijk, het Koninkrijk Tubo, ook wel het Yarlung-dynastie. De vroege Yarlung koningen nodigden, om hun gezondheid te verzekeren, elk een meester-dokter uit van de Zhangzhung cultuur. De eerste zeven legendarische koningen werden hemels genoemd of Tri, omdat ze niet normaal stierven, maar letterlijk ten hemel opgenomen werden via een touw. Een van de ministers van de achtste koning knipte het touw door en maakte de dynastie vanaf dan sterfelijk. In Dunhuang, een van de belangrijkste plaatsen op de noordelijke zijderoute, zijn teksten teruggevonden die beschrijven hoe de eerste koning werd verkozen in democratisch overleg tussen de belangrijkste clans van dat ogenblik. Vanaf de zevende koning verdween het matriarchale clansysteem, kregen de koningen de naam van hun vader en hadden ze verschillende vrouwen.
Tibet groeide uit tot een groot rijk. In 763 veroveren ze grote gebieden van China. Koning Trisong Detsen was nodigde een Indiase boeddhist om het boeddhisme te introduceren aan Tibet: het eerste boeddhistische klooster wordt gebouwd. Hier kunnen monniken religieuze geschriften naar het Tibetaans vertalen. In 842 probeerde de 42e koning Langdarma de opkomst van het boeddhisme tegen te gaan, maar hij wordt vermoord. Na 842 wordt de macht in Tibet verdeeld onder lokale heersers. De veroveringen in Centraal-Azi?? en China gingen verloren. Het boeddhisme nam echter toe in Tibet. Zo groeide Tibet uit tot het belangrijkste boeddhistische land ter wereld. In die tijd werden belangrijke kloosters gebouwd. Er was toen ook een bloeiende handel met de Indiase koninkrijken. In tegenstelling tot China, hiermee werd het contact verbroken.
Na de val van het Tibetaanse koninkrijk in de 10e eeuw ontstond de Xi Xia-dynastie. De Mongolen kwamen in de 13e eeuw de rust verstoren. Er kwam een priesterkoning in Tibet, gekozen door de Mongoolse keizer van China. Hiermee begon een reeks van priesterkoningen, gevolgd door de koningen uit de Sitia-dynastie. Omdat Tibet werd verdeeld onder leden van de Mongoolse koninklijke familie, ontstonden er diverse religieuze stromingen. In Centraal-Tibet kreeg de sakya, Tibetaans klooster, een dominante positie. In het westen van Tibet waren ze hier op tegen. Dit liep uit tot een burgeroorlog. De Mongolen werden verslagen waardoor er een einde kwam aan de Mongoolse periode in Tibet. Changchub Gyaltsen werd de eerste nieuwe koning van Tibet. Zijn opvolgers werden de Dalai Lama’s.
De vijfde Dalai Lama werd de leraar van de Mantsjoe keizer. Tibet en de Mantsjoes kregen een patroon-priesterrelatie. In ruil hiervoor kregen ze bescherming. Tibet bleef wel onafhankelijk en maakte nooit deel uit van het Mantsjoerijk. Echter probeerde de Mantsjoes invloed uit te oefenen, bijvoorbeeld door bemoeien met de zoektocht naar nieuwe re??ncarnaties van de Dalai Lama. Zij kozen dan de kandidaten, en de Tibetanen kozen dan onder toezicht. Dit systeem werd al snel afgeschaft. Tot 1720 lag de koningstroon in handen van een Mongoolse dynastie.
Toen de vijfde Dalai Lama eenmaal was overleden, ontstond de strijd om Tibet tussen de Mongolen en China. De overwinning was van de Qing. Lhasa werd bezet door de Chinese keizer en de Mongoolse koning werd afgezet. De legers werden al snel gevolgd door kolonisten. Er werden soldaten gestationeerd en twee Ambanen aangesteld. Deze behartigden de wensen van de Chinese keizer in Tibet. Deze kregen steeds meer te zeggen. Het ging zelfs zo ver, dat ze medezeggenschap kregen in de aanwijzing van de Dalai Lama.
In de 19e eeuw bereikten de Dalai Lama’s niet de volwassen leeftijd, waardoor de macht werd uitgeoefend door regenten. Dit gezag werd wel be??nvloed door de Panchen Lama.
Begin 19e eeuw waren er expedities vanuit Brits-Indi?? naar Tibet. Er ontstonden conflicten, wat leidde tot de Younghusband-expeditie. Lhasa werd met geweld bezet, velen Tibetanen werden afgeslacht. De mantsjoe Amban en de regent voor de dertiende Dalai Lama, die zelf was gevlucht, ondertekende een verdrag. De Tibetaanse markt was vanaf nu een openmarkt voor de Engelsen, daarnaast moest Tibet een schadevergoeding betalen aan de Engelse indringers. Dankzij een overeenkomst met Rusland zagen de Engelsen af van een permanente aanwezigheid. De soevereiniteit werd overhandigd aan het Chinese keizerrijk. De Dalai Lama keerde terug naar Lhasa, deze terugkeer was echter kort. China was een veldtocht gestart in 1908. Na twee jaar was heel Tibet bezet. De Dalai Lama vluchtte naar India na de verovering van Lhasa.
De revolutie maakte een einde aan het Chinese keizerrijk en aan de bezetting. De Dalai Lama keerde terug en verklaarde Tibet onafhankelijk. Erkenning als zelfstandige staat kregen ze echter niet van de Chinese regering.
De Dalai Lama werd in 1938 opgevolgd door Tenzin Gyatso, de veertiende Dalai Lama. In China kwamen ondertussen de communisten aan de macht. Onder de nationalistische regering van Chiang Kai-Shek werd Tibet bezet in 1950. Tibet zocht hulp bij de Verenigde Naties, dit echter zonder succes. In 1951 tekent Tibet de Zeventienpunten Overeenkomst, onder militaire dwang. Hierin wordt de soevereiniteit van China vastgelegd. Er volgt een periode van gewapend verzet. Vrijheidsstrijders probeerden zoveel mogelijk gebieden te redden. De Chinese troepen wisten echter door middel van een schrikbewind Tibet onder controle te krijgen. De Dalai Lama vluchtte naar India, samen met zijn regering en gevolgd door tienduizenden landgenoten. Elke vorm van verzet werd de kop ingedrukt. De bevolking werd gevangen genomen, gedeporteerd, ge??xecuteerd en onderdrukt. Velen kloosters werden verwoest. Ondanks de harde maatregelen, traden de kleine verzetsgroepen nog vaak op.
In 2008 vonden de Olympische Spelen plaats in Beijing. Er waren felle protesten door Tibetanen. Er was sprake van geweld en brandstichting. Er werd door de Chinese regering een groot aantal veiligheidstroepen ingeschakeld. Daarnaast werden toeristen op afstand gehouden. Het verzet was waarschijnlijk een gevolg van de immigratie van Han-Chinezen naar Tibetaanse gebieden.
Naast een schrikbewind, probeert de Chinese regering ook invloed te krijgen op de aanwijzing van de Dalai Lama. Toen de tiende Dalai Lama overleed, ontstond er verwarring over zijn opvolger. Naast de Panchen Lama die door de Dalai Lama werd gesteund, werd er ook een Panchen Lama door de Chinese regering aangewezen. De Panchen Lama die door de Dalai Lama werd gesteund is echter nooit openbaar verschenen.
Tibet is nooit belangrijk genoeg geweest om door de westerse landen in de politieke agenda geplaatst te worden. Door de toenemende migratie van Han-Chinezen zullen de Tibetanen in de toekomst een steeds kleinere minderheid gaan vormen.
Deelvraag 2: Waarom werd Tibet door China bezet?
In 1950 komt aan de eeuwenlange afzondering van Tibet plotseling een einde. In dat jaar vallen de Chinezen op 7 oktober Tibet binnen. De Chinezen stellen een verdrag op met zeventien punten, allemaal nadelig voor de Tibetanen. De Tibetanen kunnen door de militaire overmacht niets anders doen dan het verdrag ondertekenen. Hun leger stelt immers weinig voor vergeleken met het sterke Chinese leger.
Het ‘Akkoord van de Centrale Volksregering en de regering van Tibet over de Maatregelen voor de Vreedzame Bevrijding van Tibet’ ziet er als volgt uit:
1. Het Tibetaanse volk zal zich verenigen om imperialistische idee??n te verdrijven uit Tibet; het Tibetaanse volk zal zich aansluiten bij het moederland, de Volksrepubliek China.
2. De lokale overheid van Tibet zal People’s Liberation Army actief helpen om Tibet te betreden en de nationale veiligheid te versterken.
3. In overeenstemming met het beleid ten aanzien van nationaliteiten in the Common Progamme of the Chinese People’s Political Consultative Comittee heeft het Tibetaans volk het recht om regionaal autonoom te zijn onder leiding van de Chinese overheid.
4. De centrale autoriteiten zullen het bestaande politieke systeem in Tibet niet wijzigen. Tevens zullen ze de status, functies en de bevoegdheden van de Dalai Lama niet wijzigen. Ambtenaren van verschillende rangen zullen hun functie behouden.
5. De gevestigde status, taken en bevoegdheden van de Panchen Lama blijft standhouden.
6. Met de gevestigde status, taken en bevoegdheden van de Dalai Lama en de Panchen Lama wordt bedoeld de status, taken en bevoegdheden van de dertiende Dalai Lama en de negende Panchen Lama toen zij op goede voet met elkaar stonden.
7. Het beleid van de vrijheid van religieuze overtuiging vastgelegd in the Common Progamme of the CPPCC zal uitgevoerd worden. De religieuze overtuigingen en gewoonten van het Tibetaanse volk worden gerespecteerd en de kloosters worden beschermd. De centrale autoriteiten zal geen invloed hebben op de inkomsten van kloosters.
8. Tibetaanse troepen zullen stapsgewijs gefuseerd worden met PLA en deel uitmaken van de defensie van de Chinese Volksrepubliek.
9. De gesproken en geschreven taal en onderwijs van de Tibetanen zullen stapsgewijs ontwikkeld worden overeenkomstig met de werkelijke omstandigheden in Tibet.
10. Tibetaanse landbouw, veeteelt, industrie en handel worden stapsgewijs ontwikkeld en de leefomstandigheden van de mensen zullen stapsgewijs verbeter worden overeenkomstig met de werkelijke omstandigheden in Tibet.
11. In aangelegenheden in verband met verschillende hervormingen in Tibet, zal er geen dwang van de kant van de centrale autoriteiten afkomen. De lokale overheid van Tibet voert hervormingen uit eigen beweging.
12. Voor zover voormalige pro-imperialisten en pro-Kuomintang ambtenaren alle contacten verbreken, geen sabotage plegen of weerstand bieden, mogen zij hun functie behouden ongeacht hun verleden.
13. De PLA zal zich aan het bovengenoemde beleid houden. Ook zullen zij eerlijke handel drijven.
14. De CPG zal alle externe zaken rondom Tibet afhandelen. Er zal sprake zijn van een vreedzame samenwerking met de buurlanden en de totstandkoming en de ontwikkeling van eerlijke handen en commerci??le betrekkingen met hen op basis van gelijkheid, wederzijds voordeel en wederzijds respect voor grondgebied en soevereiniteit.
15. Om te zorgen dat de overeenkomst goed wordt uitgevoerd, stelt de Chinese Volksrepubliek een militair en administratief comit?? en een militair gebied aan. Het personeel zal bestaan uit mensen opgesteld door de Chinese Volksrepubliek en zoveel mogelijk lokale Tibetanen. Lokale Tibetanen die deelnemen aan het militaire en administratieve comit?? mogen patriottische elementen hebben van de lokale regering in Tibet, verschillende districten en verschillende kloosters.
16. Die middelen die nodig zijn voor de militaire en administratieve comit??, het militair gebied en de PLA zullen worden voorzien door de Chinese Volksrepubliek. De lokale overheid van Tibet zal de PLA helpen bij de aankoop en het vervoer van voedsel, veevoer en andere dagelijkse levensbehoeften.
17. Deze overeenkomst zal onmiddellijk na ondertekening en verzegeling in werking worden gesteld.
Tibet wordt dan door China uitgeroepen tot een provincie van China met de naam Po Xizang. De Chinezen hebben voortaan de macht in handen. Alle media, zoals kranten en radio, staan onder gezag van Chinezen. Chinese militairen patrouilleren in de straten. De Tibetanen hebben niets meer te zeggen in eigenland.
Als de Chinezen Tibet binnenvallen, vinden ze zelf niet dat ze een ander land binnenvallen. Ze stellen dat Tibet altijd bij China heeft gehoord. En dat China zich lange tijd niet met Tibet heeft bemoeid, komt door andere problemen die er tot 1950 in China zijn geweest. Volgens de Chinese regering zouden de Tibetanen juist blij moeten zijn dat China binnenvalt. De verschillen tussen rijk en arm zijn in Tibet immers erg groot. In China is dat veel minder en dus zijn de mensen in China veel gelukkiger. China zal ervoor zorgen dat de Tibetanen dezelfde welvaart krijgen als de Chinezen. Omdat de Chinezen zelf geen godsdienst hebben, gaan ze ervan uit dat de Tibetanen gebukt gaan onder het boeddhisme. Dat de Tibetanen uit vrije wil zo godsdienstig zijn, begrijpen ze niet. Ze vinden het maar niets dat er zoveel kloosters, tempels en monniken zijn. Ook het vele bidden, de vele godsdienstige feestdagen en het bestuderen van de heilige boeken vinden ze alleen maar tijdsverspilling. Belangrijker is volgens China de ontwikkeling van de economie en de verhoging van de welvaart.
De verandering van de Tibetaanse maatschappij naar Chinees model leven noemen we de sinificatie of de verchinezing van Tibet. China gebruikt hiervoor drie middelen. Als eerste is er de onderdrukking van de eeuwenoude cultuur en godsdienst van de Tibetanen. Als tweede is er de toestroom van Chinezen van Tibet. Het derde middel is een politieke hervorming, de Chinese vorm van bestuur wordt opgelegd aan de Tibetanen. Uiteindelijk is het de bedoeling Tibet tot een onderdeel van China te maken. Net als alle andere Chinese provincies.
Allereerst verbiedt China elke uitoefening van de Tibetaanse godsdienst. Duizenden monniken worden gedood, honderdduizenden Tibetanen worden gevangengezet omdat ze Tibetaanse kleding dragen, toch godsdienstuitoefeningen blijven doen of het met andere Chinese regels niet een zijn. Omdat Tibet nu bij China hoort, moeten alle Tibetanen gaan leven zoals de Chinezen leven. China vindt dat Tibetanen, vooral de monniken en kloosterlingen, moeten worden ‘heropgevoed’. Dat wil zeggen dat ze verplicht onderwijs over het politieke systeem van China krijgen. De Tibetaanse manier van leven wordt zo langzaam maar zeker vernietigd. Maar het samenhorigheidsgevoel van de Tibetanen is sterk. Juist door de traditionele levenswijze en juist door de godsdienst voelen alle Tibetanen zich ‘?n.
China zegt: ‘Een deel van de Tibetaanse bevolking in het midden van de 20e eeuw was lijfeigene van rijke kloosters en grootgrondbezitters’. Er waren echter ook veel nomaden die hun eigen grond bezaten. Maar China stelt dat de meeste Tibetanen in 1950 nog steeds lijfeigenen waren. De Tibetaanse regering zou de ontwikkeling van Tibet verhinderen. En Tibet zou zich verzetten tegen alle moderniseringsvoorstellen die de Chinese bevolking deed. China zegt dat de beslissing om Tibet in de Chinese Volksrepubliek op te nemen, juist was genomen om gelijkheid te bereiken. ‘
Deelvraag 3: Wat zijn de gevolgen voor het Tibetaanse volk?
Na de Chinese inval is er veel ten kwade veranderd in Tibet. Naar schatting is een miljoen Tibetanen omgekomen als gevolg van de Chinese bezetting. De meeste slachtoffers overleden van de honger door een verkeerd landbouwbeleid. Anderen verloren hun leven door mishandeling, marteling en executies.
3.1 Onafhankelijkheid
Meer dan de helft van het Tibetaanse grondgebied is ingelijfd bij aangrenzende Chinese provincies. Het overgebleven deel is hernoemd tot de ‘Tibet Autonome Regio’ (TAR). Deze regio is echter niet autonoom, ook wel zelfstandig, te noemen. Zij staan namelijk volledig onder Chinees bestuur. Dit leidt tot verwarring omtrent de werkelijke omvang van Tibet, en is onder meer bedoeld om het Tibetaanse volk te verdelen en om Tibet zo snel mogelijk geheel in China op te laten gaan.
3.2 Bevolking
Er is een grote toestroom van Chinezen naar Tibet. Daardoor worden de Tibetanen een minderheid in eigen land en wordt hun cultuur en identiteit bedreigd. Het doel van deze politiek is het versterken van China’s aanspraak op Tibet. Bovendien komt het bevorderen van de economische welvaart voornamelijk ten goede aan de Chinezen, en niet aan de Tibetanen. Na 1950 is Tibet in grote mate gemilitariseerd. Er verblijven ongeveer 50.000 Chinese militairen in Tibet en er zijn vijf nucleaire raketbases gevestigd.
Na de invasie van de Chinezen zijn honderdduizenden Tibetanen naar het buitenland gevlucht. De grootste groep Tibetanen, zo’n tweehonderdduizend, vlucht na de opstand in 1959 samen met de Dalai Lama naar Dharamsala in India. In deze Noord-Indiase stad heeft de Dalai lama een regering in ballingschap gevormd en is een Tibetaanse gemeenschap ontstaan. Maar er zijn ook veel Tibetanen in andere landen terechtgekomen, ook in Nederland. Als na de opstand in 1959 de Tibetanen naar India vluchten, krijgen ze te maken met barre omstandigheden. Wekenlang duurt de toch door de sneeuw en kou in de Himalaya. Velen komen om en blijven in de sneeuw achter. De kinderen van toen zijn nu volwassen. Maar Tibetaanse vluchtelingen blijven komen naar Dharamsala, vaak in kleine groepjes. Door de barre omstandigheden tijdens de vlucht komen er nog steeds vluchtelingen om. Sinds 1960 is het kinderdorp in Dharamsala uitgegroeid tot een nederzetting waar ruim 1400 kinderen verblijven, van baby tot jonge volwassene. Inmiddels zijn er meer Tibetaanse kinderdorpen in India, maar die in Dharamsala is nog steeds de grootste. Veel ouders laten hun kinderen in India achter als ze na een pelgrimstocht teruggaan. Ze hebben geen keus, zelf kunnen ze niet blijven omdat de Chinezen eisen dat er familie in Tibet achterblijft als gijzelaar. Bij terugkomst zullen de ouders gestraft worden omdat ze hun kinderen hebben achtergelaten, maar dat hebben ze er voor over. In India hebben de kinderen meer kans op een gelukkig leven dan in Tibet, ook al beweren de Chinezen het tegendeel. Beter een leven zonder ouders in India, dan een leven met ouders onder Chinese onderdrukking, is het motto.
3.3 Godsdienst
Veel kloosters en tempels zijn gedeeltelijk of geheel verwoest. Kunstschatten en kostbare boeken zijn vernietigd, verkocht of weggeroofd. De herbouw van religieuze gebouwen is sinds kort toegestaan. Dit is geen goede zaak omdat de herbouw voornamelijk bedoeld is om toeristen te trekken. In Lhasa worden oude Tibetaanse gebouwen gesloopt om ruimte te maken voor brede wegen en Chinese hoogbouw.
In 1995 is de Chinese regering zich ook gaan bemoeien met de opvolging van de Dalai Lama. China negeert de door de Dalai Lama geselecteerde Panchen Lama, opvolger, en heeft een eigen kandidaat naar voren geschoven. De echte Panchen Lama wordt sinds najaar 1995 op een onbekende plaats in China gevangen gehouden.
3.4 Taal
De Tibetaanse taal is volgens China een belemmering voor de ontwikkeling van Tibet en de aansluiting ervan met China. Daarom is het Chinees nu de offici??le taal in Tibet. Ook op school wordt in het Chinees lesgegeven. Daardoor is het voor Tibetanen moeilijker om middelbaar of hoger onderwijs te volgen. Dit bevordert de werkloosheid onder de Tibetanen. Zo komt er meer verschil in rijkdom en leefkwaliteit tussen de Tibetanen en Chinezen. De Chinese onderdrukking heeft alleen maar negatieve effecten gehad op de Tibetaanse bevolking en op Tibet zelf.
3.5 Protesten
Tot 1950 was Tibet een onafhankelijk land, met een eigen volk, taal, cultuur en religie, het Tibetaanse boeddhisme. China noemt de invasie een vreedzame bevrijding. Tibetanen noemen het kolonisatie. Omdat geen enkele Tibetaan om de machtsovername heeft gevraagd, wordt de Chinese aanwezigheid in Tibet door de meeste landen als een bezetting gezien.
Tijdens de Olympische Zomerspelen 2008 gingen er wereldwijd stemmen op om de Spelen te boycotten vanwege de bezetting van Tibet, de schending van mensenrechten en de vernietiging van cultuurschatten.
Op 9 maart 1959 breekt er in Lhasa, de hoofdstad van Tibet, een opstand uit. Tien dagen lang wordt het paleis van de Dalai Lama omringd door 300.000 Tibetanen. Ze willen voorkomen dat de Dalai Lama door de Chinezen wordt weggevoerd. De Chinezen grijpen met harde hand in; ze bombarderen Lhasa waarbij duizenden Tibetanen worden gedood. Ook ontbindt China de regering van Tibet. De Dalai Lama lukt het met 200.000 volgelingen over de bergen naar India te vluchten.
Jonge Tibetaanse leiders worden ongeduldig en willen de onafhankelijkheid van Tibet uitroepen. Maar oudere leiders willen nog altijd een verzoening met China. De hoogste leider, de Dalai Lama, zegt teleurgesteld te zijn over het mislukken van zijn poging om met China te onderhandelen over gedeeltelijke onafhankelijkheid.
In 1988 heeft hij hiervoor nog de Nobelprijs voor de Vrede gekregen. De oudere generatie leiders staan nog steeds achter het vreedzame verzet. De jongere generatie wil door meer verzet naar totale onafhankelijkheid streven. De Chinese regering heeft gezegd dat ze dat nooit zal toestaan.
3.6 Schending van mensenrechten
Volgens de website Save Tibet onthoudt China de Tibetanen een groot aantal mensenrechten. Het gaat voornamelijk om de vrijheid van meningsuiting, het recht op vergadering en de vrijheid om te reizen. In 1995 brengt Amnesty International een rapport uit over de mensenrechten in Tibet. In het rapport concludeert Amnesty dat de onderdrukking in China de laatste jaren flink toeneemt. Meer dan 700 Tibetaanse tegenstanders van het Chinese bestuur zitten achter slot en grendel. Onder hen zijn ook vrouwen en kinderen.
‘De kinderen worden regelmatig eenzaam opgesloten, krijgen geen processen, worden geslagen en onderworpen aan zware arbeid en elektrische schokken’, aldus het rapport. De gevangen zijn vooral boeddhistische monniken en nonnen. Volgens het rapport worden zij regelmatig geslagen en gemarteld met stroomstoten. Waarschijnlijk hebben ongeveer honderd gevangen dit niet overleefd. Ook zijn meer dan 11.000 monniken en nonnen uit Tibet verbannen.
3.7 Milieu
‘
Deelvraag 4: Welke voorstellen zijn er tot nu toe gedaan en zijn ze effectief?
4.1 Tibet
Er zijn een aantal voorstellen naar voren geschoven door de Dalai Lama. Uit deze voorstellen blijkt vooral dat hij niet naar onafhankelijkheid streeft, maar naar autonomie voor Tibet. E??n van de voorstellen is het Vijfpunten Vredesplan uit 1987. Dit voorstel zou een stap moeten zijn naar een vreedzame oplossing voor de verslechterde mensenrechtensituatie in Tibet:
– Geheel Tibet wordt omgevormd tot vredeszone,
– De mensenrechten en democratische vrijheden van de Tibetanen worden gerespecteerd,
– Het milieu van Tibet wordt beschermd en hersteld (oftewel denuclearisering van Tibet),
– China’s beleid van bevolkingstransfer, dat een bedreiging vormt voor het bestaan van de Tibetanen, wordt be??indigd en
– Het starten van onderhandelingen over de toekomst van Tibet en de relaties tussen de Tibetaanse en Chinese volkeren.
Sommige Tibetanen vinden dat dit voorstel eigenlijk een overgave is. Zij eisen volledige onafhankelijkheid en zijn bereid een lange guerrillaoorlog te voeren om dit te bereiken. De Dalai Lama blijft echter geloven in geweldloosheid en het streven naar harmonie tussen Tibetanen en Chinezen.
Een jaar later hield de Dalai Lama een toespraak tot het Europees Parlement. In deze toespraak werkte hij in detail het laatste punt uit; China houdt zijn zeggenschap over Tibets buitenlandse beleid en defensie. De drie Tibetaanse provincies krijgen hiervoor in ruil zeggenschap over binnenlandse aangelegenheden.
Daarnaast heeft de Dalai Lama in 1991 voorgesteld om zelf Tibet te bezoeken. Hierdoor zou hij zelf de situatie kunnen bekijken en de Tibetanen om niet af te wijken van het pad van geweldloosheid.
4.2 China
4.3 Recente ontwikkelingen
4.4 Verenigde Naties
4.5 Europa
4.6 Nederland
4.7 Verenigde Staten
‘
Deelvraag 5: Hoe moet Tibet volgens de Dalai Lama worden bestuurd?
De Dalai Lama is de belangrijkste spirituele leider van het Tibetaans boeddhisme. In Dharamsala, aan de rand van het Indiase Himalaya-gebergte, werd de Dalai Lama in 1959 opgevangen. Hij was gevlucht voor het leger van China’s communistische regime. Vanaf hier, zo’n 1500 km van Lhasa, bestuurt hij zijn spirituele land al vijftig jaar lang. De Dalai Lama is niet alleen een monnik die is onderworpen aan de 253 regels voor Tibetaanse monniken. Hij is de gere??ncarneerde meester. Hij staat in een lange lijn van wijze en meelevende mannen die Boeddha zijn geworden. Sinds de vijftiende eeuw zijn dertien meesters hem voorgegaan. Elk van hen droeg de titel Dalai Lama, wat betekent ‘oceaan van wijsheid’. Naast spiritueel leider, is de Dalai Lama ook de leider van de Tibetaanse regering in ballingschap. Daarom wordt hij continu bedreigd. Vanwege zijn functie beschermt India hem in Dharamsala als een staatshoofd.
Een arme theocratie wordt niet zomaar een moderne democratie. Het is een traag en moeizaam proces. De voorgangers van de Dalai Lama in het Potala-palies maakten de start. Er kwamen binnenlandse hervormingen en ze stelden het land open. De dertiende Dalai Lama, die stierf in 1933, baande de weg voor zijn opvolger. Hij leidde ook de delegatie van monniken die de volgende re??ncarnatie zocht. Er waren drie kandidaten, uit hetzelfde gebied. Eentje overleed dus er waren er nog twee over. Er volgde een onderzoek door de delegatie. De jonge dorpsjongen, met de naam Lhamo Dhondup, werd gezien als een waardige en hoopgevende kandidaat. De nieuwe Dalai Lama treedt pas officieel aan als hij 18 is. Eerst onderwerpen zijn leermeesters hem aan een strenge discipline. Daarom mag hij later ‘grote overwinnaar’ en ‘wensvervullende juweel’ hete. Zijn religieuze naam werd Tenzin Gyatso. Als de Dalai Lama officieel aan de macht komt in 1950, is hij nog maar 15 jaar. Zijn religieuze onderricht is nog niet af en hij heeft geen politieke ervaring. Zijn tegenstander in het conflict tussen Tibet en China is Mao Zedong. Die wil hem overhalen, en zegt dat China de autonomie van Tibet zal respecteren. Hij nodigt hem uit in Peking en overlaadt hem met geschenken. De Dalai Lama wil een samengang van Marxisme en boeddhisme, op theoretische basis. Het Chinese leger begint Tibet namelijk sterker te koloniseren. Het legt nieuwe wegen aan richting de berggebieden. Tegelijk gaan 500 Tibetanen te paard en met jakvel-boten naar Peking op uitnodiging van leider Mao. Mao praat over vertrouwen en verzoening. Het grote Tibet had ooit geheerst in China, maar loopt nu achter. Het heeft hulp nodig bij het moderniseren. De Dalai Lama wordt vicevoorzitter van het Permanente Comit?? van ‘t Congres. Deze fraaie titel geeft hem geen enkele politieke macht. In Tibet blijft de situatie verslechteren. China valt aan, ondanks wat Mao zegt. Bij het Tibetaanse volksverzet, waar de Dalai Lama neutraal tegenover staat, slaat het Chinese leger snel toe. In maart 1959, vier jaar na zijn terugkeer uit Peking, ziet de Dalai Lama dat China Lhasa binnenvalt en zijn monniken vervolgt. India vangt de vluchtelingen op. Ze deelt een lange geschiedenis met Tibet. Qua boeddhisme is India eigenlijk de leermeester van Tibet. Die band overwint Nehru’s, India’s eerste premier, aanvankelijke terughoudendheid. Het vrije politieke klimaat in India, heel anders dan in China, stimuleert de Dalai Lama om door te gaan op het democratische pad. Hij vormt een Tibetaanse regering in ballingschap. Die regelt binnenlandse en buitenlandse zaken, hoofdzakelijk via het VN-forum. De urgentste kwestie is die van de vluchtelingen. Sinds de invasie van Lhasa en de bloedbaden, circa 80.000 mensen gedood tussen 1959 en 1960, komen er duizenden vluchtelingen naar India. India doet haar best om ze op te nemen. Ze zorgt voor opvangkampen, voedsel en onderwijs. De politieke kwestie kan niet worden opgelost met vrijgevigheid. Het aantal vluchtelingen is in een paar jaar gestegen van 20.000 naar 100.000. Vooral kinderen zijn slachtoffer van China’s gedwongen hervestigingspolitiek.
China zag het boeddhisme terecht als de drijfveer voor het Tibetaanse verzet. Om het verzet te breken, besloot ze Tibets religie aan te vallen. Het boeddhisme binnen Tibet loopt dus gevaar. Het behoud ervan wordt vooral gerealiseerd buiten Tibet, onder de vluchtelingen en hun kinderen. Om te zorgen dat hun kinderen niet gediscrimineerd worden, sturen ouders hen vaak naar de andere kant van de Himalaya. Daar wacht hen een warm welkom en een Tibetaanse opvoeding zowel in cultureel als religieus opzicht. In 1980, na 20 jaar ballingschap, mag eindelijk een delegatie van de Dalai Lama naar Lhasa komen. Onder leiding van zijn broer en zus wordt deze zeer blij onthaald. Hieruit blijkt hoe groot zijn invloed is op zijn volk. Dit vermindert niet door de Chinese onderdrukking en de gedwongen massa-immigratie van Chinezen. China kwam toen met een vijfstappenplan voor zijn terugkeer. Hij zou genieten van allerlei voorrechten die hij ooit had. Voor de Dalai Lama ging het daar niet om. Het ging hem om de rechten van de Tibetanen. Zolang dat probleem niet is opgelost, is er geen sprake van een terugkeer. Zijn terugkeer zat er niet in, aangezien het aanhoudend geweld. In maart 1989, dertig jaar na de Chinese invasie, werden honderden betogers vermoord en er kwam een staat van beleg. De veroordeling van het bloedbad uit 1989 door de VS, Frankrijk en het Europees Parlement zorgde er wellicht voor dat de Nobelprijs voor de Vrede dat jaar naar de Dalai Lama en via hem naar het Tibetaanse volk.
De Dalai Lama is nu 77 jaar. De vraag rijst wie zijn opvolger zal zijn, oftewel zijn re??ncarnatie. China wilt zelf de nieuwe Dalai Lama kiezen, ze hopen ook dat de 14e Dalai Lama niet lang meer zal leven. Om te voorkomen dat China zich mengt in de opvolgingskwestie, heeft de Dalai Lama verklaard wellicht buiten Tibet herboren te worden of niet herkend te worden. Het is daarom heel belangrijk dat er een politieke oplossing komt voordat hij overlijdt. Echter de kans op overleving van de Tibetaanse cultuur onder Chinees bewind wordt steeds kleiner.
Citaat Dalai Lama:
‘Als een politiek vluchteling is het mijn politieke taak om te onderwijzen. We zijn een groep vluchtelingen. Hier kan ik in vrijheid het Tibetaanse volk vertegenwoordigen. We beseften hier begin jaren ’70 iets: ooit zullen we met de Chinese regering moeten praten over Tibet. Daarom bedachten we alvast een beleid. We moeten een oplossing zien te vinden waar beide partijen het mee eens zijn. Dan moeten we niet streven naar onafhankelijkheid, ondanks wat er in het verleden is gebeurd. We willen een goede toekomst voor onszelf. Tibet is materieel erg onderontwikkeld, maar spiritueel heel ontwikkeld. Elke Tibetaan wil graag een modern Tibet. Als we de materi??le vooruitgang wensen, moet Tibet onderdeel blijven van China. Dan kunnen we ons beter ontwikkelen in economisch opzicht. Maar we willen wel autonoom zijn. Daarom zeggen we altijd tegen de Chinese regering: we streven niet naar onafhankelijkheid, uit eigen belang. Maar we willen bepaalde rechten hebben die in de grondwet komen te staan, zodat ook op lange termijn de samenleving harmonieus blijft. Dan krijg je meer respect van de buitenwacht. Het geeft de wereld een positief beeld van China en het verrijkt de Chinese cultuur. Het behoud van de unieke Tibetaanse cultuur is zeer belangrijk. Dat is in hun eigen belang. Er zijn immers miljoenen boeddhisten onder de Chinezen.’