Inleiding ??1
Voor mijn profielwerkstuk ben ik een tijdje geleden naar een slachterij geweest in Echt. Hier heb ik hersenen van varkens en kalveren kunnen bekijken die net uit het lichaam waren gehaald. Ook heeft een van de mensen die daar werkte mij meegenomen om te laten zien hoe een varken er van binnen uitziet nadat alle organen zijn verwijderd. Het was een vreemde ervaring om doormidden gesneden varkens te zien hangen terwijl ik twintig minuten van te voren nog levende buiten had zien lopen. Voor mijn levensbeschouwelijke paragraaf heb ik dus gekozen voor het dierenwelzijn voor en tijdens de slachting. Hoe gaat het van levend dier tot vlees op ons bord ‘s avonds, op een manier dat volgens onze normen en waarden geaccepteerd word?
Inhoudsopgave
Inleiding ??1
Dierenverblijf ??2.1
Dieren welzijn ??2.2
Dieren slachting ??2.3
Dieren slachting in het buitenland ??3.1
Ritueel slachten ??3.2
Dieren als eten ??4.1
Dieren en vleesproductie ??4.2
Dieren leven ??5
Conclusie en mijn mening (normen en waarden) ??6
Dierenverblijf ??2.1
De laatste jaren is de veehouderij steeds intensiever geworden. En dieren worden steeds meer behandeld als levenloze producten in plaats van echte levende wezens. De Nederlandse vee-industrie produceert jaarlijks meer dan 550 miljoen dieren.
Dieren worden in grote stallen geproduceerd, er komen er meer en daarna worden ze verhandeld. Zo veel mogelijk vlees in zo min mogelijk tijd, met natuurlijk de laagst mogelijke kosten. De vleesproductie probeert ook zo veel mogelijk geld te besparen op arbeidskracht, grond en de energie. De dieren worden hun hele leven lang in kleine hokken gehouden voor de vleesproductie, deze noemen ze ook wel megastallen. In mega stallen zitten tienduizend varkens of driehonderdduizend plofkippen. Veel dieren staan altijd binnen en zien de buitenlucht nooit. De meeste handelingen in het leven van de dieren gebeuren machinaal, door melkrobots, voermachines, kuikensorteerders, lopende banden, slachtmachines, etc.
Dit is niet de juiste manier om dieren te behandelen en dat vinden veel Nederlanders. Stichting wakker dier wil dan ook een aantal veranderingen in de vleesproductie brengen:
‘ Moederzorg voor pasgeboren dieren.
‘ Geen pijnlijke ingrepen.
‘ Een natuurlijk groeitempo.
‘ Leven met ruimte ‘ binnen en buiten ‘ in een natuurlijke omgeving.
‘ Geen internationale veetransporten.
‘ Einde aan het vernietigen van ‘nutteloze’ dieren.
‘ Geen ruimingen van gezonde dieren, maar vaccinaties.
Wanneer er ziektes onder de dieren uitbreekt, kunnen deze op grote schaal sterven en worden ze gewoon weggegooid. Zo zijn er sinds de varkenspest in 1997 meer dan veertig miljoen zieke en gezonde dieren gestorven in Nederland. Bij uitbraak van ziektes moet je vooral denken aan varkenspest, vogelgriep en bijvoorbeeld Q-koorts. Nederland heeft een enorm hoge vee dichtheid, veel boeren zorgen tegenwoordig dus voor inentingen voor hun dieren. Helaas helpt dit niet altijd en kunnen er nog steeds veel doden vallen.
Megastallen voor varkens Megastallen voor kippen
Dierenwelzijn ??2.2
Dierenwelzijn houdt in dat de dieren zich fysiek en gevoelsmatig goed voelen. Het welzijn van dieren is te herkennen aan hun gedrag, hoe gedragen ze zich rond andere dieren of tijden het eten? Maar je kunt het ook aan hun levensduur zien, hoe eerder de dieren sterven hoe slechter hun welzijn dus is geweest. Dieren die gen goed welzijn hebben, hebben vaak ook problemen met hun voortplanting. Ze zijn niet zo vruchtbaar als dieren die wel een goed lezen hebben. Dierenwelzijn kan ook betekenen de manier waarop mensen omgaan met vee dieren. Zoals geven ze de dieren genoeg eten, geven ze de dieren genoeg aandacht en verzorging, worden de dieren niet verwaarloosd of mishandeld.
De discussies over het dierenwelzijn zijn gebaseerd op het feit dat dieren net als wij mensen voelen en dus pijn kunnen lijden. Mensen moeten dus voor hen zorgen en ze mogen geen pijn lijden als ze opgevoed worden door mensen. Belangrijk is bijvoorbeeld hoe dieren behandeld moeten worden wanneer zij gedood worden om er voedsel van te maken. Of hoe ze gebruikt worden in wetenschappelijk onderzoek.
Dierenwelzijn heeft twee verschillende categorie??n.
De eerste houdt in dat dieren niet in staat zijn pijn, of eender welk gebrek aan welzijn, te ervaren. Het is dus niet belangrijk dat ze hun hele leven in stallen opgesloten zitten, tot ze klaar zijn voor de slachting.
Het tweede standpunt is dat dieren sowieso niet gezien mogen worden als het eigendom van mensen en dat elk gebruik door mensen onaanvaardbaar is. Zo mag je dieren niet gebruiken als productiemiddel voor eten. Of zwaar werk laten doen op de boerderij. Vooral in deze groep zien ze dierenwelzijn als een goede eerste stap in de richting van dierenrechten.
In de Europese-Unie zijn er wetten gemaakt waaraan veehouders en de vleesindustrie zich moeten houden. Dit is gedaan zodat het welzijn van dieren zal verbeteren. Ze doen dit door dieren de volgende vijf grondrechten te geven:
‘ Vrij zijn van dorst, honger en ondervoeding.
‘ Vrij zijn van fysiek en fysiologisch ongerief.
‘ Vrij zijn van pijn, verwondingen en ziektes.
‘ Vrij zijn om het normale gedrag te kunnen uitoefenen.
‘ Vrij zijn van angst en chronische stress.
Als een boer, veehouder, en mensen die werken in de vleesproductie zich hier aan zouden houden. Zouden wij dieren de rechten geven die zij verdienen en hun fijn ‘dieren kunnen laten zijn.’ Hoe vrijer en stress lozer een dier leeft hoe beter dit ook is voor de kwaliteit van het vlees. Echter duurt het veel langer omdat je ze niet langer vetmest en op vroege leeftijd slacht.
Dierenslachting ??2.3
Het proces om dieren te slachthuizen bestaat uit twee losse delen. In het eerste gedeelte wordt het dier uit zijn verblijf gehaald, verdoofd en klaar gemaakt voor de slachting. Van de diersoort hangt af op welke manier ze verdoofd worden. Er zijn drie verschillende manieren namelijk om dieren om het leven te brengen, de eerste is door elektrocutie. De tweede is door vergassing met kooldioxide. En als de optie met een schietmasker. Daarna wordt bij het vee de halsslagader doorgesneden en bloed het dier uit. Hierna worden de delen aan de buiten kant van het dier verwijderd, zoals haren en wordt het dier gewassen zodat er zo min mogelijk bacteri??n nog op zitten.
In het tweede gedeelte wordt het dier open gesneden en worden de organen verwijderd. Het overgebleven lichaam wordt soms ook nog verticaal doorgesneden in twee helften. Dit doen ze op het dier voor de laatste keer te keuren aan de binnenkant. Het dier wordt nu opgeslagen in een vrieshuis.
Bij de slachting is het erg handig op een slachtlijn te gebruiken. Dit is een soort kabel waaraan de lichamen van de dieren (zonder organen) door middel van vleeshaken zijn opgehangen. Zo kunnen ze makkelijk vervoert worden en behandelt worden. In de tijd dat ze aan de slachtlijn hangen ondergaan ze veel verschillende processen. De slachting aan de slachtlijn gebeurt grotendeels met de hand.
Slachtlijn met varkens
Bij de kippenslachterijen is de slachting bijna alles volledig automatisch. Hier wordt de slachting dus door kippenslachtmachines gedaan en niet door een slachter met de hand.
Een slachterij kan ook een uitsnijderij hebben. In de uitsnijder wordt het lichaam na het verwijderen van de organen door slagers in kleinere delen wordt gesneden. Deze kleinere delen kennen wij als hammen, middels, schouders die wij eten. In de uitsnijderij werken ze met lage temperaturen zodat het vlees goed blijft.
Dierenslachting in het buitenland ??3.1
Dieren worden niet in alle landen het zelfde geslacht, hun proces tot de slachting is soms heel anders. In andere landen worden ook dieren gegeten die voor ons westerlinge niet normaal zijn. Zo eten wij in West-Europa geen katten, honden, paarden of apen etc. In andere continenten zoals Azi?? worden deze dieren juist wel gegeten en juist niet de koeien zoals in Europa.
In China kun je bijvoorbeeld katten eten in een restaurant. Voor het eten begint mag de restaurant bezoeker zelf uitkiezen welke kat hij of zij wilt op eten. Deze kat wordt dan levend gevilt en daarna in kokend water gegooid. Waarna hij naar een paar minuten spartelen verdrinkt. Als het vlees goed door gekookt is wordt het gekruid en samen met ander eten opgediend.
In Indonesi?? kun je aap eten. Dit wordt gedaan aan een tafel met een gat in het midden. Door het gat duwen ze het hoofd van de aap, en met een mes wordt zijn slacht ader in ‘?n keer doorgesneden. Op deze manier kun je de hersenen makkelijk opeten en ze zijn nog warm.
Maar naast het slachten van dieren voor voedsel restaurants, worden er ook dieren geslacht bij offer feesten. Zo is er in Nepal en India elke vijf jaar het Gadhimai-festival, dit wordt gevierd door hindoes. Een paar jaar geleden werd er tijdens dit festival in Nepal tweehonderdduizend dieren geofferd, waaronder buffels, varkens, geiten, kippen en duiven.
Gadhimai-festival
Ritueel slachten ??3.2
Bij ritueel slachten gaat het niet om het slachten zelf maar de emotionele mening die er achter zit. Zo slachten mensen van de Islam elk jaar met het offerfeest schaap. En Joden elk jaar gevogelte. Is dit anders dan de slachten die gebeurt voor de vleesproductie? Het gebeurt in ieder geval op een veel kleinere schaal en de dieren leven niet in gevangenschap voor hun slachting. Hun dieren welzijn in veel beter dan dat van productievee.
Ook binnen de Islam gelden verschillende voorschriften voor het slachten van dieren voor hun vlees. Alleen als aan deze voorwaarden wordt voldaan is het vlees rein voor verkoop of eten. De belangrijkste voorwaarden zijn:
‘ De slachter moet een moslim zijn die getraind is in het slachten van dieren.
‘ De slachter moet zorgen voor het comfort van het dier. Het slachtmes mag bijvoorbeeld niet zichtbaar zijn voor het dier of in de buurt van het dier geslepen worden, het slachten mag ook niet door andere dieren gezien worden.
‘ De slachtplaats moet rein en zo veel mogelijk bacterievrij zijn.
‘ Het dier wordt met het hoofd in de richting van de Mekka geplaatst, tijdens de slachting.
‘ Voordat een dier geslacht wordt, spreekt de slachter de woorden Bismillah, Allahoe Akbar uit, waarmee hij zijn dankbaarheid en respect uit voor God.
‘ Met een scherp mes worden in ‘?n beweging de halsslagader en de luchtpijp doorgesneden. Het dier mag niet langer lijden dan mogelijk is.
Sjechita is een slachtings ritueel van een kip dat wordt gedaan door joden. Religieus levende Joden eten alleen vlees van zoogdieren en gevogelte die zijn geslacht door middel van een hals snede en doodbloeding. Hiervoor mag het dier niet eerst van te voren worden verdoofd. Het voordeel van deze manier van slachten is dat het dier zo snel mogelijk zo veel mogelijk bloed verliest. Een dier dat sterft of gedood wordt op een andere manier, is niet kosjer. Het is dan ook verboden om als een Joodse vlees te eten dat van een dier is dat niet kosjer gedood is. Dit zijn regels die in een aantal andere religies ook gelden.
Volgens de joodse religie mag je wel rund, schaap, geit en hert eten maar bijvoorbeeld niet kameel, varken, paard of haas. Ook roofdieren mogen niet gegeten worden. Van de vogels mag allen de kip worden gegeten. Bij de sjechita moet het slachtmes scherp en kaarsrecht zijn om het dier onmiddellijk te kunnen doden.
Na de slacht wordt het vlees gekeurd volgens joods gebruik. Daarbij worden onder andere de longen onderzocht, zieke dieren worden afgekeurd voor vleesverkoop. Bij het ritueel slachten volgens de joodse regels worden eisen gesteld aan de opleiding, vakbekwaamheid, toetsing, toezicht, kwaliteitscontrole en aan de regels van het dierenwelzijn. De slachter is door een religieuze top aangesteld om de slachting te verzorgen, hij staat echter wel onder rabbinaal toezicht.
Dieren als eten ??4.1
Naast groenten, aardappelen en rijst eten wij ook veel vlees. Van het vlees van dieren eten wij vooral hun de spieren, maar soms ook organen zoals bijvoorbeeld de lever en nieren. Er zijn twee verschillende soorten vlees, rood- en wit vlees. Roodvlees komt vooral van schapen, geiten en runderen en varkens. Wit vlees komt van kippen, duiven en ander gevogelte dat wij kennen. Vlees zit ook in de ‘Schijf van Vijf’ hij valt in het derde vak. Dit is het val van vlees, vis, melk, kaas, eieren etc.
Vlees is rijk aan een aantal verschillende vitamines, vooral aan veel B-vitamines zoals vitamine B2 en de mineralen ijzer of seleen. Wanneer je de lever van een dier eet krijg je ook vitamine A binnen. Vlees bevat van zichzelf al eiwitten en vetten, er zitten r geen koolhydraten in vlees wat best opmerkelijk is. Er kunnen echter wel koolhydraten bij het bereiden van vlees aan worden toegevoegd.
Het vet van vlees hangt van de soort dier dat je eet. Runderen, kippen en varkens bestaan voor ongeveer 20 tot 30% uit verzadigd vet. Verzadigd vet verhoogd het risico op hart- en vaatziekten. Vlees is dus niet alleen maar gezond en goed voor je lichaam, het kan ook schadelijk zijn.
Een Nederlander eet ongeveer 39 kilo vlees per jaar. Maar dit is natuurlijk anders voor iedere Nederlander. Vegetari??rs eten bijvoorbeeld geen vlees terwijl er ook mensen zijn die elke week bij de Macdonalds zitten. In de tabel hieronder staan een aantal gegevens over vlees in Nederland.
Vlees dat te koop is (kilo) Vlees dat we eten (kilo) De hoeveelheid die we eten van wat er te koop is (%) Vlees dat we dagelijks eten (gram per dag)
Totaal 83,7 38,6 46,1% 106
Varken 41,0 18,9 49,0% 52
Rund 16,6 7,7 19,8% 21
Kip 22,3 10,3 26,6% 28
Kalf 1,5 0,7 1,8% 2
Paard 1,0 0,5 1,2% 1
Overige 1,4 0,6 1,7% 2
Dieren en vleesproductie ??4.2
De vlees productie begint bij de fokkerij. Vanuit de fokkerij wordt het vee naar de vee mesterij gebracht, waar ze vetgemest worden tot ze zwaar genoeg zijn voor de slachting. Na de slachting van het dier gaat het vlees naar de uitsnijderij waar de schouderlap ontstaat die wij ‘s avonds op ons bord hebben. Vlees is goed voor het lichaam en het heeft ook vele voordelen echter heeft vleesproductie een aantal nadelen.
Een paar nadelen van vleesproductie zijn bijvoorbeeld:
‘ Klimaatverandering: de veehouderij draagt wereldwijd voor een groot percentage bij aan de uitstoot van broeikasgassen zoals bijvoorbeeld CO2.
‘ Dierenleed: je bespaart dierenlevens, en daarmee dierenleed.
‘ Boskap: voor het veevoer van onze kippen, koeien en varkens worden kilometers tropisch oerwoud gekapt om plaats te maken voor sojaplantages.
‘ Eerlijke wereldvoedselverdeling: voor elke kilo vlees heeft het dier tussen de 20 en 25 kilo voedsel gegeten. We kunnen veel meer mensen voeden als we direct het graan en de soja eten.
Tegenover nadelen van vleesproductie zijn natuurlijk ook de voordelen:
‘ Gezondheid: vlees is heel goed voor de gezondheid, het bevat veel eiwitten en vitamines en mineralen.
‘ Kracht: uit vlees halen we veel van onze ijzerbenodigdheden.
‘ Schijf van Vijf: vlees staat in vak drie van de schijf van vijf het is dus essentieel voor een goed en gezond lichaam.
‘ Banen: werken als slager of een andere functie in de vleesproductie zorgt voor meer banen in landen en dus meer inkomen.
‘ Smaak: vlees blijft een van de lekkerste onderdelen van ons dagelijks eten, hier kan geen sojaburger tegen op!
Dierenleven ??5
Twee verschillende kalfjes worden gevolgd door hun leven tot aan de dood.
Het eerste kalfje wordt geboren in de stal van een boerderij. De eerste periode van zijn leven zorgen de moeder en de boer goed voor het dier. Het kan in de weide buiten grazen en hij krijgt genoeg te eten. Wanneer hij volgroeit is en een stier is. Is het tijd voor hem om zich voor te planten. Naar nog meer jaren grazen en een rustig leven zal de stier uiteindelijk aan een natuurlijke dood sterven.
Het tweede kalfje wordt ook geboren in de stal van een boerderij. Na de eerste dagen van zijn leven wordt de kalf naar een vleeskalverhouderij gebracht. Hier verblijft het dier voor ongeveer zeven tot acht maanden. Dan is het vergenoeg gemest voor de slachten. Hierna wordt et dier verdoofd en zijn geslacht. Het dier is nooit ouder dan acht maanden geworden, en eindigt in de supermarkt voor zijn leven echt begonnen is.
Kalfsschnitzel
Moeten wij dieren dus nog wel eten? Het leven van een kalf, kip of rund is niet zo rustig of vredig als dat sommige mensen denken. Ze zijn letterlijk producten die wij moeten klaarmaken voor de supermarkt en niet langer meer levende wezens. Dieren worden slecht behandeld door in sommige plaatsen in Nederland maar ook in het buitenland gaan mensen niet altijd goed om met dieren.
Wij mesten onze dieren vet, stoppen ze in hokken en slachten ze voor vleesproductie. In het buitenland worden dieren van de straat geplukt en gekookt zonder eerst verdoofd of gedood te worden. Hun leven is een stuk erger dan dat van sommige Nederlandse vee dieren. Maar dit betekend niet dat wij onze methodes niet moeten veranderen. Dieren zijn levende wezens en verdienen rechten en een goed leven ook als ze toch eindigen als vlees in een plastic bakje.
Conclusie en mijn mening ??6
Na al deze informatie verzameld te hebben om deze paragraaf te schrijven snap ik beter waarom er zoveel discussies zijn over vleesproductie, en waarom er zoveel vegetari??rs zijn. Voor mensen is het belangrijk om gezond te eten en gezond te zijn, maar moet dit ten koste gaan van te weinig voedsel voor mensen in derde wereld landen of te koste gaan van dieren?
Ik vind dat dieren zo goed mogelijk behandeld moeten worden in hun proces van slachting. Ze moeten genoeg bewegingsruimte krijgen en genoeg voedsel. Ze moeten een stress loos leven leiden tot dat ze geslacht worden en hun vlees verwerkt wordt tot ons avondeten. Dieren mogen niet mishandeld worden of gezien worden aan een ‘ding’ in plaats van een levend wezen.
In het buitenland eten ze dieren als honden en katten, dit zou ik nooit doen omdat het volgens Nederlandse normen en waarden niet juist is de dieren te eten die je ook als huisdier hebt. Toch denken we er niet zo over wanneer we koeien of runderen eten. Het zijn allemaal dieren, levende wezens zouden we niet helemaal moeten stoppen met vlees eten?
Behalve dat er veel nadelen aan vlees zitten voor de hele wereld, blijft het een heel belangrijk product in onze gezondheid. Zonder vlees zouden wij niet elke dag door kunnen komen, in ieder geval niet zonder de vlees vervangers.
Ik denk dat ik zou moeten stoppen met vlees eten als je leest hoe slecht dieren behandeld worden en het echt levende wezens zijn die wij slachten zodat we ‘s avonds wat lekkere en gezonde producten binnen krijgen. Maar ik denk niet dat ik het zou kunnen, fysiek niet en mentaal niet. Vlees blijft mijn favoriete onderdeel van het avondeten. En vleesvervangers zijn erg duur ten opzichte van gewoon vlees.
Wel heb ik meer respect gekregen voor dierenrechtenactivisten die het beste willen voor dieren, ook al weten ze dat het overgrote gedeelte van de Nederlanders ‘s avonds gewoon worst zal hebben bij hun avondeten.