Nederlanders zeggen dat Rembrandt de referentie is en spiegelen elke schilder na hem aan zijn werk. Zoals Nederlanders Rembrandt als de referentie voor alle echte kunst beschouwen, zo zien Belgen Rubens als de inspiratiebron voor alle kunstenaars die na hem kwamen.
De grote verschillen tussen Rubens en Rembrandt zijn idealisme tegenover realisme, extrovert tegenover introvert en Katholicisme tegenover Calvinisme.
Het Katholicisme heeft het werk van Rubens heel erg be??nvloed.. Al zijn schilderijen hebben een religieuze grond of de religie was het centrale idee van de schilderijen. Een voorbeeld hiervan zijn de schilderijen : De Heilige Familie en Het kind Jezus met Johannes de Doper en 2 apostelen. Deze schilderijen verwijzen naar Christus en zijn leven. In het werk van Rubens zit heel veel dramatiek en weelderige naakte figuren (nu dik genoemd). Het zijn uitbundige schilderijen met veel kleur en beweging. (idealisme en extrovert).
Rubens heeft heel veel gereisd. Je merkt dat ook in zijn schilderijen. Hij haalde o.a. inspiratie bij Leonardo Da Vinci en bij de beeldhouwwerken uit de Oudheid.
Rubens was ook een veel gevraagd artiest aan de hoven. Hij schilderde heel wat edelen.
De schilderijen van Rembrandt hebben een duidelijke protestantse invloed : de kleuren zijn veel donkerder dan bij Rubens en hij gebruikt heel zware schaduwen. Dit geeft zijn schilderijen een veel donkerder voorkomen (introvert). Zijn kunst is religieus maar er zijn geen engelen en aureolen in zijn schilderijen te vinden (realisme). Hij schilderde ook meestal portretten en geen scenes. Het grootste voorbeeld om het contrast aan te duiden is het portret van Apostel Paulus. Het is een religieus schilderij maar zoals in het Protestantisme zonder mystieke symbolen : geen engelen, geen heiligen en geen Maria. De focus ligt op de religie zelf. De symbolen zijn niet belangrijk.
In tegenstelling tot Rubens heeft Rembrandt niet gereisd. Hij heeft heel zijn leven op dezelfde plaats gewoond en gewerkt.
Rembrandt was geen hofschilder. De belangrijkste persoon waarvan hij een opdracht kreeg was Constantijn Huygens, de secretaris van de stadhouder.
Een groot verschil tussen Rubens en Rembrandt zijn hun zelfportretten. Rubens heeft er slechts 4 gemaakt terwijl Rembrandt er ongeveer 40 schilderde.
Rubens beeldde zichzelf in zijn 4 portretten af als een zelfbewuste en gedistingeerde heer en nooit als schilder.
Rembrandt daarentegen heeft zich in verschillende rollen afgebeeld: als beul, heer, apostel, jonge romanticus, soldaat, echtgenoot en verschillende keren als kunstenaar.
Rubens stierf als een rijk man. Rembrandt stierf in armoede.
