Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking maakt gebruik van Whatsapp. Whatsapp dient als berichtenservice en valt niet meer weg te denken uit de Nederlandse cultuur. Deze applicatie biedt veel mogelijkheden en laat ruimte vrij voor Whatsapp-gebruikers. Zo biedt het ruime tekstveld de ruimte om van alles in te voeren. De inhoud van het gesprek wordt volledig bepaald door Whatsapp-gebruikers zelf en kan niet worden beperkt.
Aangezien de inhoud van het gesprek zelf kan worden bepaald is het vanzelfsprekend dat het onderwerp in Whatsapp gesprekken erg kan vari??ren. Het kan namelijk over van alles gaan. Bijvoorbeeld een overeenkomst.
Steeds vaker kiest men ervoor langs deze weg afspraken te maken. In de rechtspraak heeft de rechter al meerdere keren een uitspraak moeten doen in geschillen waarin een via Whatsapp tot stand gekomen overeenkomst het onderwerp was.
Ook ik maak gebruik van Whatsapp voor het maken van afspraken. Een paar weken geleden voelde ik mij niet gezond genoeg om naar het werk te gaan. Mijn ouders vertelde mij dat ik me beter kon ziekmelden. Ik stuurde snel een berichtje waarop mijn moeder maar niet kon geloven hoe dat tegenwoordig in zijn werk gaat. ”Bel je niet netjes op”? zei ze. Is het tijdperk waarin wij leven nou echt zo technisch en modern dat ziekmelding, ontslag of andere overeenkomsten via een app. berichtje kunnen worden geregeld?
Ik ben mij toen gaan buigen over de vraag of dit wettelijk gezien wel rechtsgeldig is. In dit informerend essay zal ik antwoord geven op de volgende centrale vraag: ” Op basis van welke gronden oordeelt de rechter de rechtsgeldigheid van overeenkomsten die tot stand komen via Whatsapp”? Om deze vraag te beantwoorden maak ik gebruik van de volgende deelvragen: Wat is Whatsapp?, Hoe komt een overeenkomst verbintenisrechtelijk tot stand?, en welke overeenkomsten sluiten Whatsapp gebruikers?
Whatsapp?
Whatsapp is een applicatie die fungeert als berichtenservice waarvan gebruik gemaakt kan worden op een mobiele telefoon, IPod, IPhone of ander vergelijkbaar apparaat. In 2009 kon de wereld kennis maken met dit nieuwe alternatief voor de sms. Deze app. is ontwikkeld door een jong en fris technologie bedrijf Whatsapp Inc. Met deze kosteloze berichtenservice kunnen berichten naar elkaar worden verstuurd. Daarnaast is het mogelijk om bestanden zoals, foto’s, video’s en spraakberichten met elkaar te delen.
Groene vinkjes
Whatsapp vertoont vele overeenkomsten met de sms en e-mail. Het is immers in beide gevallen mogelijk om berichten en bestanden over een weer te sturen. Toch heeft Whatsapp extra’s die zorgen voor een zeker onderscheid. Een belangrijk onderscheidend onderdeel van deze applicatie zijn de twee groene vinkjes. Na het versturen van een berichtje verschijnen er twee groene vinkjes aan de zijkant van het beeldscherm. Dit geeft aan dat de ontvanger het bericht daadwerkelijk heeft ontvangen en de kans heeft om het bericht waar te nemen. Bij de sms en e-mail is dit tot nog toe niet mogelijk.
Verbintenisrechtelijke totstandkoming
Een overeenkomst komt in beginsel tot stand als voldaan is aan art. 6:217 Burgerlijk Wetboek. Belangrijk hierbij zijn de twee voorwaarden waaruit dit artikel bestaat. De eerste voorwaarde is het aanbod en de tweede voorwaarde bestaat uit de aanvaarding van het aanbod. Dit lijkt misschien heel eenvoudig maar de rechter zal altijd toetsen of er aan alle aspecten van het aanbod en de aanvaarding is voldaan. De partij die het aanbod doet moet het gewild hebben en dit op dezelfde wijze naar buiten aantonen. De partij die het aanbod aanvaardt moet het aanbod willen aanvaarden en dit ook ook op de juiste wijze aantonen. Hieruit kunnen we vaststellen dat wilsovereenstemming centraal staat in een overeenkomst en dat het ontbreken hiervan veelal voor problemen zorgt.
Vormvrijheid
De manier waarop overeenkomsten worden aangegaan maakt volgens de wet vrij weinig uit. De term die hiervoor gebruikt wordt is ”vormvrijheid”. Overeenkomsten kunnen mondeling, schriftelijk en elektronisch worden aangegaan. Whatsapp valt hier gegarandeerd onder. Dat er overeenkomsten gesloten kunnen worden via Whatsapp valt niet te ontkennen. De rechter zal vooral kijken of de hierboven genoemde cruciale voorwaarden in acht zijn genomen.
Van lunchafspraak tot ontslag
Er worden allerlei afspraken gemaakt via Whatsapp. Van een lunchafspraak tot wat serieuzere afspraken zoals, koopovereenkomsten. Bovendien wordt deze applicatie gebruikt als communicatie middel tussen werkgever en werknemer. Vooral dit laatste is erg interessant en wekt vragen op. Er is veel jurisprudentie te vinden over afspraken die gemaakt zijn tussen werkgever en werknemer. Zo ontstond in het jaar 2012 veel ophef in de media over het ziekmelding/ontslag arrest.
Een werknemer had een conflict met zijn werkgever en stuurde hem het volgende Whatsapp-bericht: ” Nou dat ga ik dus niet doen. Ik heb het namelijk al een tijdje gehad met deze baan en dit werk. Dit werk is niets voor mij. Ik wil dit ook niet meer en stop ermee. Ik heb er geen zin meer in. Ik heb het gezien en ga weg.” De volgende dag heeft de werkgever het ontslag bevestigd. De werknemer meld zich ziek door het sturen van een Whatsapp bericht.
Omdat het aanbod van de werknemer niet gewild is en dat ook aangeeft door zich ziek te melden heeft er geen wilsovereenstemming plaats gevonden. Aangezien wilsovereenstemming belangrijk is bij het sluiten van een overeenkomst heeft de rechter op grond hiervan de ontslagname ingetrokken. Verder ontkende de werkgever dat hij het ziekmeldingsberichtje had ontvangen. De twee groene vinkjes in het Whatsapp programma gaven de doorslag. De rechter is van oordeel dat het bericht wel is ontvangen en hierdoor een rechtsgeldige overeenkomst tot stand is gekomen.
Whatsapp is de toekomst
Whatsapp is de veelgebruikte berichtenservice waarvan dagelijks gebruikt wordt gemaakt door Whatsappers. Het sluiten van overeenkomsten via Whatsapp komt regelmatig voor en is niet zo vreemd voor velen. Concluderend kunnen we stellen dat het algemeen geaccepteerd is dat het sluiten van overeenkomsten via deze applicatie mogelijk is. De discussie die vooral wordt gevoerd gaat over de rechtsgeldigheid van zulke overeenkomsten. De rechter toetst kortgezegd op basis van de volgende gronden de rechtsgeldigheid van overeenkomsten, die tot stand komen via Whatsapp: Wederzijdse wilsovereenstemming en de groene vinkjes die aangeven dat het bericht is ontvangen. Kortom is stuur de volgende keer gewoon weer een appje!