Kranten en tijdschriften hebben het door de nieuwe technologische ontwikkelingen erg moeilijk. Het huidige tijdperk wordt ook wel het digitale tijdperk genoemd. Het jaar 2013 lijkt voor de Nederlandse printmedia een ‘rampjaar’, met inkomstendalingen van 15% uit advertenties, abonnementen en losse verkoop. Ook in 2014 laat de advertentiemarkt voor print geen herstel zien. Dat stelt ABN-Amro in een sectorupdate over de mediabranche. Dit is het gevolg van de economische crisis, maar ook van de verschuiving van de advertentiemarkt van analoog naar digitaal en de snelle opkomst van mobielinternetgebruik. (ABN-AMRO, 2013) Kortom, de markt van printmedia is aan het opraken. Ik ben van mening dat crossmediale concepten een belangrijke rol spelen in de toekomst van printmedia. Zonder de omschakeling van printmedia bedrijven naar een crossmediaal concept, zie ik geen toekomst voor kranten en tijdschriften. Naar mijn mening moet de printmediabranche inkomsten zien te halen uit bepaalde toegang tot digitale content, denk bijvoorbeeld aan een digitale versie van de krant, nieuwswebsite, app of social media.
Wat is crossmedia?
Maar wat is dat eigenlijk, crossmedia? Crossmedia is een term afkomstig uit de marketingcommunicatie, een term die wijst op de combinatie van verschillende media, oftewel een media-uiting wordt via verschillende mediakanalen uitgebracht. Er zijn verschillende definities te vinden van crossmedia. De definitie van crossmedia volgens het boek ‘Basisboek crossmediale concepting’ luidt: ‘Er is sprake van crossmedia als er ten behoeve van een communicatiedoelstelling een kruisbestuiving bestaat van verschillende media zoals theater, film, televisie, radio, de bladen, het internet, games, mobiele apparaten en live-evenementen. De verschillende media communiceren hierbij mediumspecifieke betekenissen die deel uitmaken van een synergetisch geheel: via een verhaal wordt er een bepaalde boodschap over de media uitgedragen, waarbij rekening wordt gehouden met de kwaliteiten en eigenaardigheden van de ingeschakelde media, de participerende houding en het mediagebruik van de consument.’ (Reynaert & Dijkerman, 2012) Door het gebruik van verschillende media, wil de mediaproducent ervoor zorgen dat er meer interactie komt tussen zijn mediaconcept en het publiek. Een concept waarbij verschillende media worden gebruikt is niet per definitie een crossmediaal concept. Er kan pas gesproken worden over een crossmediaal concept of strategie, als alle gebruikte media een steentje bijdragen aan de volledige beleving van het concept. (iMMovator, 2014)
Crossmediaal concept
Een crossmediaal concept helpt bij het aanspreken van de beoogde doelgroep, lettend op de wensen en behoeften van de doelgroep. Het is belangrijk dat een crossmediaal concept bepaalde emoties oproept bij de consument, zodat de consument het overneemt en er zelf mee aan de slag gaat. Het moet raken en boeiend blijven, maar ook aanzetten tot actieve deelname van consumenten. De consument zal ervoor zorgen dat het concept zich verder ontwikkelt en groter wordt, zodat de maker direct kan inspringen op de behoefte die binnen de doelgroep ontstaat. Bij de ontwikkeling van een concept (zowel crossmediaal, als traditioneel) speelt de boodschap een grote rol. (Reynaert & Dijkerman, 2012) De inhoud van de verschillende kanalen is verschillend, maar de boodschap die overgebracht wordt moet hetzelfde zijn. Wanneer je printmedia succesvol weet te combineren en daarnaast een eenduidige boodschap uitzendt via verschillende online- en offlinemediakanalen heb je naar mijn mening een ideaal crossmedia concept.
De markt van printmedia zou een voorbeeld kunnen nemen aan de muziekindustrie. De muziekindustrie heeft het omslagpunt naar omzetgroei al doorgemaakt. Wat vooral belangrijk was bij dit omslagpunt was de beschikbaarheid van goedwerkende diensten die op een makkelijke en betaalbare manier de content voor de gebruiker beschikbaar maken. Denk bijvoorbeeld aan Spotify of iTunes. Ook wordt dit omslagpunt mogelijk gemaakt door de opkomst van de smartphones, die de afname van digitale muziek ondersteunen. (Wensink, 2013) Ik ben van mening dat de printmediabranche dezelfde ontwikkeling kan doormaken. Voor zowel kranten als tijdschriften is niet meer alleen de content van belang, maar de boodschap die het concept met zich meebrengt. Met behulp van verschillende mediakanalen, denk hierbij aan een digitale uitgave op tablet formaat, applicatie, website en sociale media, kunnen zij de boodschap van het concept uitzenden. Deze boodschap roept bepaalde emoties op bij de lezer. Hierdoor raakt de lezer meer betrokken bij de krant of het tijdschrift.
De markt van printmedia is aan het opraken, maar printmedia hoeft zeker niet te verdwijnen. Naar mijn mening is er alleen sprake van een toekomst voor de printmediabranche wanneer er een succesvolle combinatie tussen print en online middelen wordt gecre??erd. Een voorbeeld van een tijdschrift die succesvol haar online middelen combineert met het magazine, is het blad LINDA. De site lindamagazine.nl is een toegevoegde waarde voor het blad. Deze toegevoegde waarde zit hem in het feit dat er op de website actueel nieuws is te lezen. Maar dit betekent niet dat het een vervanger is voor het blad. Het tijdschrift beschikt ook over een bijbehorende app. Ook is het blad op tijdschrift.nl digitaal te lezen, al raadt de redactie van het magazine dit niet aan. ‘Glossy bladzijden door je vingers laten glijden is natuurlijk veel fijner dan digitaal bladeren’ aldus de LINDA redactie. (Oorschot & Brummerhop, 2013)
Vijf basiselementen crossmediaal concept
De combinatie van printmedia en online media heeft alleen een kans van slagen als het crossmediale concept aan alle vijf basiselementen voldoet. Volgens het boek ‘Basisboek crossmediale concepting’ zijn de elementen: storytelling, mediumspecifiteit, usability, cocreatie en relevantie de basis van elk sterk crossmediaal concept. Een goed voorbeeld van een sterk crossmediaal concept is het televisie programma ‘The Voice of Holland’. Ik vind de manier waarop zij de kijkers betrekken bij het programma erg goed. Dit doen zij onder andere door middel van cocreatie. Cocreatie wordt bij het programma gerealiseerd door de kijkers aan te sporen om te stemmen via de thuiscoach-app, de tweets #TVOH en updates via Facebook. Hierdoor worden de kijkers betrokken bij het programma en hebben zij invloed op het vervolgtraject tijdens de liveshows. Ook kunnen zij online bepalen welke auditie zij wel of niet goed vonden. Het is een weloverwogen keuze mensen te stimuleren te stemmen op een favoriet: de combinatie van de boodschap van de presentator en de emotie van de deelnemer is voor de kijkers een motivatie om over te schakelen van het ene medium naar het andere. (Reynaert & Dijkerman, 2012) Deze motivatie is erg belangrijk bij het slagen van het crossmediaal concept.
Als we dit weer vertalen naar een crossmediaal concept voor een krant of een tijdschrift, denk ik dat deze motivatie om over te schakelen naar een ander medium gerealiseerd kan worden door het gebruik van social media. Dit kan door lezers aan te sporen om te regeren op verschillende artikelen via social media, maar ook door bijvoorbeeld winacties te koppelen aan de krant of het tijdschrift die je op social media volop promoot. En zo zijn er nog veel meer manieren te bedenken.
Augmented Reality
Ik denk dat voor de printmediabranche ook een kans ligt op het gebied van augmented reality. Augmented reality (AR) zijn virtuele beelden toegevoegd aan werkelijke beelden. Met behulp van technologie wordt er een boeiende mix gecre??erd van re??le en virtuele gegevens. Om het even concreet te maken: als je de camera van je smartphone op een beeld richt, krijg je via je smartphone extra informatie over dat beeld. Je legt als het ware een virtuele laag over het echte beeld. De technologie is zeker niet nieuw. Al enkele jaren duiken hier en daar toepassingen op. De QR-code is er zo ‘?n. (Eventplanner, 2014) In 2011 kwamen de eerste bladen met augmented reality. In Amerika waren Wallpaper en Esquire de eersten. In Nederland was het blad Quest met de editie april 2011 de eerste met augmented reality. (Vader, 2011) Om deze virtuele beelden te kunnen zien moet je het programma Layar ge??nstalleerd hebben op je smartphone.
Het uitgangspunt van augmented reality is om papieren tijdschriften en kranten op allerlei plekken te voorzien van extra content. Op die manier kun je vanuit een papieren artikel snel linken naar een website. VT Wonen gebruikte het bijvoorbeeld om kooplinkjes bij allerlei meubelstukken te tonen. LINDA, Power Unlimited, Eppo en NRC Next zijn in het verleden ook al aan de slag gegaan met Layar. Ik denk dat augmented reality een technologische ontwikkeling is die kranten en tijdschriften kan helpen een stap te doen richting de overstap naar crossmedialiteit. De vrijwel nieuwe web-applicatie Layar Creator maakt het nu nog gemakkelijker om zelf dit soort multimediale content te cre??ren voor een krant of tijdschrift. Door een afbeelding of PDF-bestand van een pagina te importeren in Layar Creator, kun je aangeven wat er precies moet verschijnen wanneer een Layar-gebruiker zijn iPhone-camera op het blad richt. Op deze manier kun je bijvoorbeeld knoppen naar websites of video’s tonen bovenop je blad, aldus de redactie van Marketingfacts. (Marketingfacts, 2012) Door deze ontwikkeling wordt de stap voor tijdschriften en kranten om online middelen te combineren met offline een stuk makkelijker gemaakt. Ik vind augmented reality een echte aanrader op het gebied van crossmedialiteit.
Digtal Lifestyle
Wanneer je een crossmediaal concept gaat ontwikkelen en je deze vooral gaat richten op de combinatie met online middelen, moet je rekening houden met de doelgroep en hun internetgedrag. Volgens het onderzoek van TNS Nipo zijn er 6 groepen te onderscheiden in hun internetgedrag. Het bureau heeft zo’n 50.000 mensen in 46 landen ondervraagd naar hun internetgedrag. Hierbij zijn beweegredenen, behoeften, verlangens en ambities meegenomen om tot een levensstijl-indeling te komen. Hieruit is het Digital Lifestyle model ontwikkeld. Er zijn 6 groepen te onderscheiden in hun internet gedrag, namelijk: netwerkers, functionelen, kenniszoekers, be??nvloeders, communicatoren en aspiranten. (TNS Nipo, 2014) Het is belangrijk dat je inspeelt met je concept op de juiste doelgroep. De kunst is om de be??nvloeders te bereiken, zij hebben de meeste invloed en weten vaak hun omgeving ook te overtuigen. Deze zogenaamde be??nvloeders gebruiken internet elke dag. Zij willen voorop lopen in alles. Internet wordt geraadpleegd op elke mogelijke manier en op elk tijdstip om maar niets te missen. (van der Kooi, 2014)
Crossmediaal adverteren
Als we kijken naar de advertentiemarkt, kunnen bedrijven daar wanneer zij crossmediaal gaan adverteren ook een slag slaan. Ook in dit opzicht biedt crossmedia toekomst voor de printmediabranche. Ik denk dat er kansen voor kranten en tijdschriften om hier naast abonnementen extra inkomsten vandaan te halen. Denk dan bijvoorbeeld aan pakketten die worden aangeboden, waarbij je een advertentie krijgt in zowel het offline magazine als het online magazine en ook nog eens met een banner op de website en in de app komt te staan. Bij crossmediaal adverteren maak je als adverteerder optimaal gebruik van de gecombineerde kracht van afzonderlijke media, die elkaar onderling versterken en aanvullen. Zo kun je je klanten via verschillende mediumtypen op verschillende momenten en op verschillende manieren met eenzelfde boodschap confronteren.
Deze aanpak heeft een bewezen versterkend effect bij het overbrengen van een boodschap. Met ge??ntegreerd adverteren bereik je meer betrokkenheid van de consument dan wanneer je slechts losse mediakanalen inzet. Dit vergt wel veel afstemming en voldoende marketingcommunicatie-budget. Daarentegen is bewezen dat crossmediaal adverteren het ROI verdrievoudigt. Merken die van adverteren op ‘?n medium overgaan op adverteren op meerdere media zien hun reclame ROI gemiddeld met 300% stijgen. Daarnaast blijkt dat consumenten die een advertentie op meer dan een medium zien 24% meer converteren dan consumenten die de advertentie maar via ‘?n medium zien. Dat blijkt uit het Digital Audience Report van Turn, dat gespecialiseerd is in marketing-software, uit 2013. Het aantal adverteerders op digitale media is wereldwijd meer dan verdubbeld. (Marketingtribune, 2013)
Ik ben ervan overtuigd dat crossmedia in allerlei opzichten toekomst kan bieden voor de printmediabranche. De markt van printmedia is aan het opraken en zonder de omschakeling van printmedia naar een crossmediaal concept, zie ik geen toekomst voor kranten en tijdschriften. Maar voor veel bedrijven is de overstap naar een crossmediaal concept lastig. Wanneer je printmedia succesvol weet te combineren en daarnaast een eenduidige boodschap uitzendt via verschillende online- en offlinemediakanalen heb je naar mijn mening een ideaal crossmedia concept. Daarnaast heeft het concept alleen kans van slagen als het aan alle vijf basiselementen: storytelling, mediumspecifiteit, usability, cocreatie en relevantie voldoet. De printmediabranche zou een voorbeeld kunnen nemen aan de muziekindustrie of gebruik kunnen maken van augmented reality om de stap van omschakeling naar crossmedia te verkleinen. Wanneer je ervoor kiest om je doelgroep zowel offline als online aan te spreken moet je wel rekening houden met het internetgedrag van de doelgroep. Daarbij is het Digital Lifestyle model een goed uitgangspunt. Er liggen op de advertentiemarkt ook nog genoeg kansen voor de printmediabranche om hieruit extra inkomsten te genereren. Er zijn dus genoeg redenen, voorbeelden en hulpmiddelen om als printmedia bedrijf crossmedia te implementeren. Mijn boodschap voor alle bedrijven in de printmediabranche luidt: ‘Ga massaal crossmediaal’.