Auteur: Heinrich Böll
Titel: Der Zug war pünktlich
Uitgave: M??rz
Jaar: 2009
Aantal pagina’s: 137
Wanneer en waar speelt het verhaal zich af?
Het verhaal speelt zich voor het grootste deel af in een trein die vanuit het Ruhrgebied naar het oostfront rijdt. Het laatste deel speelt zich af in Lemberg. Dit alles in de tijd van de tweede wereldoorlog.
Informatie over de auteur:
Heinrich Böll is geboren in Keulen in 1917 en gestorven in Kreuzau in 1985. Hij behoort tot de naoorlogse stroming en schreef: ‘Tr??mmerliteratur’. Hij heeft Duits gestudeerd aan de universiteit van Keulen en hij heeft bij de Wehrmacht gezeten. Hij had was het niet eens met het Nazisme, maar kon deze dienstplicht niet afwijzen. Hierdoor is hij vier keer gewond geraakt en is hij naar een gevangeniskamp gestuurd. Na de oorlog ging hij Germanistiek studeren in Keulen en werd hij ambtenaar. Ook begon hij te schrijven. In 1951 was hij zo succesvol met zijn boeken dat hij ervan kon leven.
SAMENVATTING
Een jonge soldaat, Andreas, reist vanaf het Ruhrgebied naar het oostfront. Hij is ervan overtuigd dat hij daar zal sterven. In de trein komt hij langs allemaal plaatsen die hij nooit meer zal zien en probeert hij steeds te bedenken bij welke plaats hij zal omkomen. Hij ontmoet in de trein twee andere soldaten die vanaf die tijd met hem meereizen. Hij kijkt terug op de momenten dat hij gewond was geraakt in de oorlog. Ook denkt hij vaak aan de ogen die hij een tiende van een seconde gezien heeft toen hij gewond op de grond lag. Ook bid hij veel voor de joden in verschillende gebieden en voor de soldaten die zeggen dat het goed is om een soldaat te zijn en die zeggen dat ze de oorlog al bijna gewonnen hebben. Uiteindelijk in Lemberg aangekomen, knappen ze zichzelf op en gaan uitgebreid eten. Daarna gaan ze naar een bordeel waar hij de spionne en prostituee Olina ontmoet. Zij speelt de informatie door aan het Poolse verzet. Ook speelt ze piano, wat Andreas ook altijd al had willen kunnen. Ze delen al hun geheimen en Olina wil hen helpen weg te komen. Ze krijgen een auto-ongeluk waarbij ze waarschijnlijk allemaal omkomen. Dit laatste staat niet duidelijk in het boek.
ANALYSE
Waarom heeft de auteur dit boek geschreven?
De auteur heeft dit boek geschreven om de wreedheden en de gevolgen van de oorlog duidelijk te maken. ‘Es ist mein gutes Recht, verr??ckt zu werden. Ich will nicht sterben, das ist das Furchtbare, da?? ich nicht sterben will.’
Wat wil hij ermee bereiken?
De auteur wil duidelijk maken in wat voor een angst de soldaten leven. ‘Jetzt erst blickt er den Unrasierten an. Er erschrickt vor dessen Gesicht, das unter den schwarzen Stoppeln wei?? ist wie Kalk. Und Angst ist in den Augen.’ Andreas is er vast van overtuigd dat hij zal sterven. ‘Bald bin ich tot. Ich werde sterben, bald.’ Hij kan dit niet uit zijn hoofd krijgen en alles wat hij nog meemaakt in de laatste dagen van zijn leven, is bevlekt met deze gedachte. Zo denkt hij steeds aan een meisje wiens ogen hij een keer heeft gezien. ‘Eine Zehntelsekunde haben unsere Augen geruht ineinander, vielleicht noch weniger al seine Zehntelsekunde, und ich kann ihre Augen nicht vergessen.’ Hij blijft er maar aan denken dat hij dit meisje nooit meer zal kunnen opzoeken om erachter te komen wie dit meisje is en hoe ze er verder uitziet. Doordat dit zo vaak beschreven wordt, kan de lezer meeleven met de hoofdpersoon. Op het eind van het boek en op het eind van het leven van Andreas, wordt hij toch nog verliefd. ‘Du darfst mich keine Sekunde verlassen. Ich kann ohne dich’ ohne dich’ ich kann ohne dich nicht mehr leben” Deze liefde houd niet lang stand omdat ze kort daarna verongelukken. Hierdoor wordt het medelijden met Andreas nog groter. De gedachte dat hij zo’n kort leven heeft gehad met zoveel verschrikkingen. En allemaal dankzij de oorlog.
Heeft hij een boodschap met dit boek?
De auteur wil de lezers overtuigen dat een oorlog een grote invloed heeft op heel veel mensen. Zo heeft de jonge Andreas zijn dromen niet meer waar kunnen maken. ‘Ich wollte Pianist werden, es war der Traum meines Lebens.’ De oorlog heeft ook het leven van de blonde soldaat verpest. ‘Keine Freunde hab ich mehr gehabt und keine kann ich mehr finden. Ich habe Angst, eine Frau anzusehen.’ Zelfs het leven van de prostituee Olina is veranderd. ‘Wei??t du, wenn ich mich ihnen schenkte, f??hlte ich mich ganz ausgeschaltet aus dem furchtbaren Spiel, an dem wir alle teilnehmen und an dem ich in einem besonderen Ma??e teilgenommen hatte. Das Spiel: andere in den Tod schicken, die man nicht kennt.’ De auteur wil bereiken dat we gaan nadenken over de manier waarop een oorlog verschillende mensen kan veranderen en kapotmaken.
PERSOONLIJKE MENING
Ik vond het niet heel erg leuk om het boek te lezen. Dit kwam vooral doordat de gedachten van Andreas heel erg uitvoerig werden beschreven en steeds weer herhaald werden. Dit maakte het boek vaak wat langdradig. Sommige stukjes vond ik wel interessant. Bijvoorbeeld als de andere soldaten vertelden over hun leven. Maar over het algemeen moest ik me heel erg concentreren om niet af te dwalen van het verhaal. Daarom wil ik dit boek ook niet aan iemand aanraden. De boodschap achter het boek vind ik wel heel goed en daar ben ik het ook helemaal mee eens. Veel levens zijn veranderd door de oorlog en daar moet een einde aan komen.