Op basis van empirisch onderzoek worden er verschillende factoren genoemd die van invloed zijn op de arbeidssatisfactie. Veelgenoemde werkaspecten die als belangrijk worden gezien zijn erkenning, beloning, promotie- en doorgroeimogelijkheden, relaties met collega’s, inspraak en begeleiding.
(Van der Ploeg & Scholte, 2003). Er is door Voion onderzoek gedaan onder bijna twee??neenhalf duizend personeelsleden in het VO naar hun tevredenheid op het werk. Uit dit onderzoek blijkt dat het personeel minder tevreden is met de organisatie dan met de baan die ze in deze organisatie hebben. Ook volgde uit dit onderzoek dat de baanaspecten werk, mensen op het werk en werkomstandigheden het belangrijkst worden geacht. (Zie figuur 1).
Het gaat dan vooral om werkdruk, hoeveelheid werk en mentale belasting, maar ook om de wijze waarop de leidinggevende leiding geeft. (www.Voion.nl, 2013)
De meest relevante theorie voor dit onderzoeksvoorstel is de theorie van Herzberg (1959), een van de uitwerkingen van de welbekende piramide van Maslow (1954), waarin verschillende behoeften van mensen hi??rarchisch geordend zijn. De twee- factor theorie kan echter directer toegepast worden op de arbeidssituatie dan de theorie van Maslow en vormt daardoor een goed uitgangspunt voor dit onderzoek. Herzberg maakt een onderscheid tussen twee verschillende typen factoren die beide een eigen rol spelen bij het bepalen van de tevredenheid en ontevredenheid in het werk. Aan de ene kant beschrijft hij de ‘satisfiers’ of ‘motivatoren’, die vooral betrekking hebben op de aard van het werk en daarom in de literatuur aangeduid worden als werkintrinsieke motieven. Aan de andere kant beschrijft hij de ‘dissatisfiers’ of ‘hygi??nefactoren’ die vooral te maken hebben met de werkomgeving en ook wel aangeduid worden als werkextrinsieke motieven.
Het merkwaardige aan deze theorie is dat wanneer er factoren van de dissatisfiers ontbreken er ontevredenheid zal ontstaan, maar wanneer deze factoren wel aanwezig zijn zal er in plaats van tevredenheid een neutrale toestand ontstaan. Echter de aanwezigheid van satisfiers zal uiteindelijk wel leiden tot arbeidstevredenheid. (Mullins, 1995)
Satisfiers of motivatoren
– Persoonlijke groei en het behalen van succes
– Gevoel van erkenning
– Werk zelf
– Verantwoordelijkheid
– Positieverbetering
Dissatisfiers of hygi??nefactoren
– Bestuur en beleid
– Zekerheid van een baan
– Niveau en kwaliteit van leiderschap
– Interpersoonlijke relaties
– Werkomstandigheden
– Salaris