De prevalentie van overgewicht en obesitas in Nederland blijft stijgen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft gemiddeld 41% van de Nederlandse bevolking overgewicht en 10% obesitas (CBS, 2012).
Uit diverse onderzoeken blijken allochtonen meer kans op overgewicht te hebben. (Dijkshoorn, Nierkens&Nicolaou, 2008;Van Binsbergen et al., 2010). Turken en Marokkanen vormen onder andere een risicogroep (Ujcic-Voortman, Baan, Seidell&Verhoeff, 2011). Onder de Turkse bevolking van 15 tot en met 45 jaar lijdt bijna 50% aan overgewicht in 2010 (de Graaf, Kalmijn, Kraaykamp & Monden, 2011). Onder Marokkaanse mannen lijdt 60% aan overgewicht en bij Marokkaanse vrouwen ouder dan 50 jaar kan dit oplopen tot 90% (Van Leest, Van Dis &Verschuren, 2002). Bij Turkse en Marokkaanse kinderen komt overgewicht eveneens vaker voor dan bij Nederlandse leeftijdgenoten. Uit de resultaten van de vijfde landelijke groeistudie in 2010 blijkt dat 32% van de jongens en meisjes van Turkse afkomst overgewicht hebben. Bij kinderen van Marokkaanse afkomst is dit 27% en van de Nederlandse kinderen heeft 14% overgewicht (TNO, 2010). Kinderen met overgewicht lopen een groter risico op gezondheidsproblemen in vergelijking met leeftijdsgenoten met een gezond gewicht (Wyatt, Winters &Dubbert, 2006). Daarnaast hebben kinderen met overgewicht meer kans op obesitas op volwassen leeftijd (Hopkins, 2007). Kinderen met obesitas voelen zich vaak gediscrimineerd en geconfronteerd met vooroordelen op school of in sociale situaties (Wellman, Friedberg, 2002). Onder de Turkse en Marokkaanse kinderen heeft 8% obesitas. Dit percentage is vier keer hoger dan bij de Nederlandse kinderen waarbij het percentage ligt op 2% (TNO, 2010). Obesitas op kinderleeftijd gaat gepaard met een verhoogd risico op het ontstaan van chronische ziekten op latere leeftijd (Garipagaoglu, Budak, Süt, Akdikmen, Oner, Bundak, 2008). Dit zijn onder andere diabetes mellitus type 2, hartaandoeningen, bepaalde vormen van kanker en bot- en gewrichtsproblemen (WHO, 2000; AIHW, 2004). Andere mogelijke gevolgen van obesitas op jonge leeftijd zijn eetstoornissen, zoals anorexia nervosa (7-20%), boulimia nervosa (18-40%), bingen (14%) en kinderen die een vertekend lichaamsbeeld hebben (Linde, Jeffrey, Finch,Ng, Rothman,2004; Schulz&Laessle. 2010). Ook mentale gezondheidsproblemen zoals depressie of een laag gevoel van eigenwaarde kunnen zich voordoen (Hopkins, 2007). De voornaamste oorzaak van overgewicht en obesitas is een verstoorde energiebalans. De energie-inname is hierbij hoger dan het energieverbruik. Andere mogelijke factoren die een rol spelen bij overgewicht en obesitas zijn genetische aanleg, cultuur, religie, sociale aspecten, opvoeding, lage economische status en opleidingsniveau (Wang & Zhang, 2006; Hopkins, 2007; Nicolaou et al., 2009).
Gezonde voeding is van belang voor de groei en ontwikkeling van (schoolgaande) kinderen. Daarnaast is het belangrijk voor de lichamelijke, verstandelijke, emotionele, sociale en morele ontwikkeling (Stolk, van Dijke-Reijnoudt, Valkema &de Muynck, 2011). Kinderen vanaf vier jaar zijn leerplichtig en tot ongeveer twaalf jaar bezoeken zij de basisschool. Tussen vier en twaalf jaar wordt het kind gemiddeld 45cm langer en 25kg zwaarder. Door de sterke groei heeft het kind een grote behoefte aan voedingsstoffen (Hartman, den Hartog, van der Boom-Binkhorst, 2006). De ouders zijn verantwoordelijk voor de voedselkeuze van het kind en hebben daarnaast de macht en invloed op het veranderen van de eetgewoontes (Sealy, 2010). Kortom, de ouders hebben de controle over wat en hoeveel er wordt gegeten. Alhoewel een kind van twaalf ook invloed kan hebben van de buitenomgeving, is het kind nog steeds afhankelijk van de ouders. Het kind doet zelf nog geen boodschappen en maaltijden worden (nog steeds) bereid door de ouders (Thomas & Bishop, 2007).
Olivia Wong-Loi-Sing is opdrachtgever van dit onderzoek. Olivia is als diëtist gespecialiseerd in de behandeling van kinderen met overgewicht en obesitas. Zij is eigenaresse van de diëtistenpraktijk ‘Dietplus’, waar zij met collega’s werkzaam is.
Olivia begeleidt onder andere allochtonen patiënten, met name Turkse en Marokkaanse kinderen van vier tot en met twaalf jaar met overgewicht en obesitas. Het begeleiden van Turkse en Marokkaanse kinderen blijkt in de praktijk lastig. Volgens Olivia en haar collega’s houden geen van de Turkse en Marokkaanse kinderen zich aan de voedingsadviezen. De ervaring is dat het de kinderen veel moeite kost om zich aan het dieet te houden. Doordat de kinderen zich niet aan de voedingsadviezen houden, blijft het ongezonde voedingspatroon onveranderd. De opdrachtgeefster vraagt zich af hoe de Turkse en Marokkaanse ouders hun kind kunnen ondersteunen om af te vallen.