Korte samenvatting van het door jou gelezen boek:
Het boek De stille plantage speelt zich af in de 17e eeuw. Een familie Hugenoten, protestanten in Frankrijk, gaan via Nederland door naar Suriname. De hoofdpersonen zijn Raoul de Morhang, zijn vrouw Josephine en haar twee zussen Agnes en Cecile. Deze groep sticht een suiker en tabakplantage diep in het bos. Zij willen deze plantage en de mensen die op deze plantage komen te werken, in tegenstelling tot anderen in die tijd, met liefde en rechtvaardigheid behandelen. Willem Das, een gemene plantage-opzichter, komt echter roet in het eten gooien. Hij is het namelijk niet eens met de manier waarop de familie Morhang hun plantage runt. Willem Das schopt een slavin dood omdat zij zwanger is van hem waarop Isidore, de man waarop de zus Agnes verliefd is, hem neerslaat. Isidore wordt vervolgens gedood door planters in de buurt. Agnes veranderd na deze gebeurtenis in een schaduw van de harde werkster die zij ooit was. De andere zus, Cecile, overlijdt na een ziekte. Raoul merkt hierop dat zijn plantage niet goed lijkt te werken. Raoul en Josephine vertrekken wanneer Josephine zwanger blijkt te zijn naar Engeland. Twintig jaar later keert hun zoon terug naar de plantage, wat nu wel een hele stille plantage is want er is niks meer wat wijst op het ooit hebben bestaan van de plantage.
De stille plantage in de context van de 20e eeuw
Het boek is geschreven in 1931 en heeft als onderwerp discriminatie. Het beschrijft niet de tijd van 1900 tot 1940 maar het beschrijft de zeventiende eeuw. Albert Helman is een publieksschrijver, zijn boeken werden tamelijk veel gelezen en werden niet geschreven vanuit een levenshouding van onzekerheid, twijfel en zelfreflectie. De traditie van de romantische onderwerpen is ook door Albert Helman voortgezet want dit boek bevat zeker romantische elementen, echter het is slechts de romantiek in aangepaste en verminderde vorm want over het gevoelsleven van de personages wordt bijvoorbeeld niet behoorlijk veel uitgeweid. Het boek De stille plantage neigt misschien wel meer naar het neoromantische. De neoromantiek werd namelijk gekenmerkt door bijvoorbeeld de hoofdpersonages die worden gedreven door een bijna niet te vervullen droom. De hoofdpersonen uit dit boek hadden ook een droom, namelijk een rechtvaardige plantage, en dit lijkt ook een enigszins onhaalbaar ideaal wat zij na proberen te streven aangezien er in die tijd over het algemeen geen plantages waren waar het er zo vreedzaam aan toeging.
Het thema van het boek is onderdrukking. Het boek beschrijft een tijd op Suriname, in de tijd van slavernij en plantages. Ook worden de hoofdpersonen van dit boek wegens hun geloofsovertuigingen verplicht te vluchten uit Frankrijk, wat ook in zekere zin aansluit bij dit thema aangezien deze mensen eigenlijk worden onderdrukt in Frankrijk wanneer zij hun geloof uit zouden oefenen daar.
Een ander belangrijk thema in het boek, alhoewel dit minder expliciet naar voren komt dan het vorige thema, is liefde. Er is een grote liefde tussen de familie, en dan zijn er ook nog de onderlinge liefdesrelaties tussen personages zoals de Agnes en Isidore of natuurlijk Raoul en zijn vrouw Josephine.
Om het boek beter te begrijpen heb ik ook een andere bron gebruikt over dit boek. Het is geschreven door H.D. Benjamins. Hij schrijft in zijn verslag vooral veel over een ander onuitgesproken onderwerp wat ook voorkomt in dit boek, namelijk; racisme. Toen ik hier zo over nadacht besefte ik me dat er inderdaad erg veel opmerkingen en omschrijvingen worden gebruikt in dit boek die behoorlijk racistisch kunnen overkomen. De visie van de mensen in het boek over ‘de zwarten’ is dat zij bijvoorbeeld geen ziel zouden hebben en dat zij minderwaardig zijn dan de blanken. Hoewel er dus racistische beschrijvingen worden gegeven is er echter ook een punt in het boek waaruit je juist zou kunnen concluderen dat de schrijver wilde laten zien dat hij niet alles ‘op die manier bedoelde’, dat is het punt dat de zus Agnes het voor de zwarten opneemt tegenover Willem Das.
Albert Helmans heeft het boek De stille plantage later herschreven als De laaiende stilte. In dit boek heeft hij in plaats van een buitenstaande vertelinstantie ervoor gekozen om Agnes de verteller van het verhaal te maken. Ik vond het apart om hierachter te komen en heb er wat meer over opgezocht. Albert Helmans heeft zelf gezegd dat de reden voor het herschrijven van dit boek was dat hij er nog niet klaar voor was dit boek te schrijven in de tijd dat hij het schreef, hij vond zichzelf nog te jeugdig en vond dat hij in De stille plantage betekenissen had geproduceerd die hij niet zo bedoelde
Beschrijving van een geraadpleegde recensie
Ik heb een recensie gelezen van de heer Jan N. Hoewel het voor mij nogal moeilijk was om zijn woorden te begrijpen, aangezien hij in redelijk oud Nederlands schrijft, is het me uiteindelijk toch gelukt om zijn mening over het boek te ontdekken. Opvallend aan het boek vind hij de reacties en gevoelens van personages op en over sommige gebeurtenissen, zo heeft Raoul na lang en hard ervoor gewerkt te hebben eindelijk zijn plantage kunnen stichten met gerechtigheid en lijkt hij hier bijna geen emoties over te hebben en om hen heen zijn er veel plantages die heel erg tegen hun idee??n ingaan en hier wordt door Raoul ook helemaal geen acht op geslagen, wat met toch wel zou verwachten. Jan N. vindt het door de pessimistische sfeer en de onmacht en hopeloosheid in het boek wel moeilijk om ‘in dit boek te ademen’, ik denk dat hij hiermee bedoeld dat je van het lezen van dit boek niet een heel erg opgewekt gevoel overhoud en dit herken ik wel een beetje maar ik vind ook weer niet dat het alleen maar een vervelende sfeer is aangezien ik het ook heel erg mooi beschreven vind vaak.
Jan N. vind ondanks deze deprimerende sfeer dat het boek een van de mooiste en rijnste scheppingen ooit is van Albert Helman. Het boek heeft volgens hem karakter en zou voor ervaren lezers geen problemen op moeten leveren, hij beveelt alleen niet aan dat kinderen het lezen mede doordat de details beschreven in dit boek vaak erg cru zijn. Hij herkent ook dat Albert Helman vooral sterk is in het beschrijven van situaties dan in het gestalte geven van mensen en dat Albert Helman niet heel sterk is in dialogen.
Eindoordeel
Ik vond het boek De stille plantage een mooi maar moeilijk boek. Ik vond dat het een verassend boek was aangezien de meeste boeken over plantages in die tijd gaan over de slaven en de slechte omstandigheden waarin deze verkeerden maar in dit boek probeerden de plantage eigenaren juist op een rechtvaardige en liefdevolle manier om te gaan met de slaven, dit vond ik een heel erg verassend aspect van het boek. Aan de andere kant is het wel zo dat dit boek is geschreven in de twintigste eeuw, waarin de visies van mensen over slavernij alweer bijna gelijk waren aan die van nu en daarom zou men het als niet verassend kunnen zien, maar omdat dit toch ‘?n van de weinige boeken is die op deze manier gaat over slavernij, plantages, de situatie in de zeventiende eeuw etc. vond ik het toch erg verassend. Dit had dus niet perse te maken met het onderwerp en de visie op slavernij maar meer met het handelen van de personages die toch uit de zeventiende eeuw kwamen.
Ik vond het boek redelijk moeilijk om te lezen. Er werd gebruik gemaakt van lange zinnen en enigszins ongebruikelijke woorden voor onze tijd. Ik vond de structuur in het boek prettig, het verhaal werd op een chronologische manier verteld waardoor er geen verwarring of onduidelijkheid kon ontstaan op het gebied van volgorde van gebeurtenissen.
Ik vond het idee wat achter het boek zat erg interessant. Het was het idee van mensen die in een wereld waar racisme op dat moment nog normaal was juist daar tegenin gingen. Ik vond het wel jammer dat de hoofdpersonen uiteindelijk niet hun idee van een respectvolle en liefdevolle plantage goed hebben kunnen opstarten en dat het een steeds minder haalbaar idee bleek te zijn.
Als dit boek op sites wordt beschreven worden vaak de woorden; ‘historische roman uit de Nederlandse literatuur’ gebruikt. Ik ben het met deze beschrijving zeker weten eens. Het boek is naar mijn mening, ondanks het taalgebruik wat niet volledig van deze tijd is, een mooi stuk literatuur uit de Nederlandse literatuur. Ik zou het boek niet aan iedereen aanbevelen maar zeker wel aan veel mensen, ik zou het afraden voor mensen die slecht kunnen tegen racisme en geweld want soms worden de nare gebeurtenissen zo gedetailleerd omschreven dat het lastig is om je daar niet ongemakkelijk door te voelen.