Inleiding
In dit verslag vindt u de uitwerking van de module ‘Beargumenteren van Zorg’. De module is een onderdeel van het modulair ingericht afstudeer programma wat aansluit bij het beroepsprofiel 2020 (Beroepsprofiel verpleegkundige, 2018).
In de eerste twee jaren van de opleiding HBO-verpleegkunde is er een brede theoretische basis gelegd op het gebied van medische- en verpleegkundige kennis, visie op het verpleegkundig handelen, verpleegkundige modellen, theorieën met betrekking tot het verpleegkundig proces en het klinisch redeneren. Bij het ‘Beargumenteren van zorg’ in de praktijk gaat het om de toepassing van deze theorie in de praktijk.
Dit schriftelijk product bestaat uit drie onderdelen. Het eerste onderdeel is het verslag. In dit verslag vindt u een theoretische onderbouwing van het verpleegkundig proces van een specifieke kritische beroepssituatie. In het tweede onderdeel zijn drie waarderingsformulieren toegevoegd. Het waarderingsformulier is ingevuld door de werkbegeleider en geeft een inzicht in de stand van zaken van het leerproces. De waarderingsformulieren zijn ingevuld in het begin van de praktijkleerperiode, halverwege de praktijkleerperiode en aan het einde van de praktijkleerperiode. Aan de hand van de verzamelde feedback zijn er leerdoelen geformuleerd. Deze leerdoelen worden meegenomen naar de praktijkleerperiode drie waarbij ik actief blijf in het verzamelen van ‘waardering’ van de werkbegeleider, het werken aan de leerdoelen en het reflecteren op eigen handelen. Het derde en tevens laatste onderdeel bestaat uit drie reflectie verslagen, geschreven op methodische wijze volgens het model van Korthagen. In de reflectie verslagen is te lezen hoe er aan de leeruitkomsten is gewerkt, en welke ervaringen er zijn opgedaan.
1. Anamnese
Het verzamelen van gegevens vindt continu en in alle fasen van het verpleegkundig proces plaats. Het Beroepsprofiel Verpleegkundige 2020 beschrijft de gegevensverzameling als volgt: ‘het vaststellen van de behoefte aan de verpleegkundige zorg doormiddel van klinisch
redeneren’ (V&VN, 2012).
1.1 Gegevensverzameling
Om te weten te komen welke zorg mevrouw nodig heeft zullen er eerst gegevens verzameld moeten worden. De gegevens zijn verzameld doormiddel van evaluatie gesprekken met de zorgvrager en diens sociale netwerk. Gegevens kunnen op veel verschillende manieren verkregen worden. Zo ben je in staat om aan de lichaamshouding van een ander al te kunnen zien hoe iemand zich voelt. Mevrouw ziet er vermoeid uit. Daarnaast is pijn waar te nemen bij mevrouw. Dit is waar te nemen aan de specifieke uitdrukkingen die mevrouw toont, namelijk: het omhoog bewegen van de wangen, samenknijpen van de ogen en het optrekken van de neus. Observeren en signaleren is een belangrijke methode om gegevens te verzamelen.
1.1.2 Gegevens over mw. middels de 11 gezondheidspatronen van Gordon
Voor deze kritische beroepssituatie is bewust gekozen voor de gezondheidspatronen van Gordon bij het afnemen van een verpleegkundige anamnese en het clusteren van de gegevens. Door te clusteren komen de verpleegkundige diagnoses duidelijk naar voren. Aan de hand daarvan kan geprioriteerd worden.
Patroon Gegevens van mw.
Gezondheidsbeleving- en instandhouding: Oesophaguscarcinoom en diabetes mellitus type 1
Medicatie
Metformine, Temazepam, macrogol, butranspleister
Voedings- en stofwisselingspatroon:
Cluster: Gezonheidsgeraleerd Gedrags-Domein
Gebied: Voeding Verminderde intake van voeding t.g.v. oesophaguscarcinoom, gewichtsafname, verminderde eetlust, dagelijks maaltijden van tafeltje dekje en energie verrijkte voeding aanwezig p/o diëtiste Oncologie
Uitscheidingspatroon:
Cluster:
Fysiologisch Domein
Gebied: Darmfunctie en urineweg-functie Incontinent van urine t.g.v. urine weg afsluiting, afwijkende frequentie/consistentie van ontlasting t.g.v. bestraling n.a.v. oesophaguscarcinoom,
draagt incontinentie materiaal zowel overdag als s nachts
Activiteitenpatroon:
Cluster: Fysiologisch Domein
Gebied: Pijn
Gebied: Huid Mevrouw geeft aan graag de krant te lezen, mevrouw loopt binnen haar appartement m.b.v. haar rollator mits mevrouw hier zich sterk genoeg voor voelt, passiever t.g.v. krachtsverlies door ziekte, pijnlijke (rode) stuit t.g.v. de immobiliteit
Slaap-/rustpatroon: Snel vermoeid. Mevrouw rust ‘s middags in haar sta op stoel, Mevrouw benoemd s nachts goed te slapen mede door het gebruik van een Temazepam
Cognitie- en waarnemingspatroon: Pijn: Soms aldus mw. t.g.v. oesophaguscarcinoom, mevrouw Is brildragend
Rollen- en relatiepatroon:
Cluster: Psychosociaal domein
Gebied: Mantelzorg/zorg voor kind, huisgenoot Weduwe, 1 dochter, 2 kleinkinderen en 3 achterkleinkinderen
Dochter regelt administratieve taken van mevrouw en draagt zorg voor de boodschappen, buurvrouw bezorgt dagelijks de krant
Seksualiteit en voorlichting Niet van toepassing.
Zelfbelevingspatroon:
Mevrouw omschrijft zichzelf als een optimistisch en positief ingesteld persoon. Mevrouw laat dit ook zien doormiddel van grapjes en haar positieve instelling.
Stressverwerkingspatroon:
Soms piekert mevrouw over de toekomst i.v.m. oesophaguscarcinoom, mevrouw omschrijft dat haar waarden zoals het thuis willen sterven haar houvast en rust geven.
Waarden- en levensovertuigingspatroon:
Mw. haar wens om thuis te sterven is benoemd in de Omaha Aanleiding evenals het niet instuur beleid en niet reanimatie beleid.
Mevrouw wenst thuis te sterven, mevrouw heeft een niet reanimatie verklaring en een niet instuur beleid
1.3 Prioritering
Prioritering van de diagnoses is gedaan met behulp van de behoeftehiërarchie van Kalish en het centraal stellen van de wensen en behoeften van de cliënt. Bewust is er gekozen voor deze behoeften hiërarchie. De prioritering van Kalish maakt het systeem van Maslow bruikbaarder (Wilkinson, 2013). De fysiologische behoeften is onderverdeeld in overlevingsbehoeften en stimulerende behoeften.
De diagnoses staan binnen het zorgplan op volgorde, waarin de belangrijkste (aan de hand van de behoeftehiërarchie Kalish) bovenaan komt.
2. Diagnose, planning van resultaten en interventies
Het vaststellen van de diagnose, het plannen van de resultaten en interventies zijn opgesteld in het Omaha system. De praktijkleerplaats heeft dit classificatie systeem in 2017 geïmplementeerd. Als verpleegkundige in opleiding is het daarom een bewuste keuze geweest om het verpleegkundige proces vast te leggen binnen het Omaha system. De aandachtsgebieden zijn onderverdeeld in de vier domeinen namelijk: het fysiologisch domein, het gezondheidsgerelateerde gedragsdomein, het omgevingsdomein en het psychosociale domein. Bij ieder gebied hoort een definitie en een set unieke symptomen die aanduiden wat het gebied inhoudt en eventueel of er beperkingen zijn. Binnen elke interventie staat het behoudt van eigen regie en het stimuleren van de zelfredzaamheid centraal. Dit is een bewuste keuze geweest, afgestemd op de visie van de HBO-verpleegkundige. De verpleegkundige beweegt zich in een maatschappij en zorgsector, waarin het denken in termen van zorg en ziekte verschuift naar denken in gedrag en gezondheid. De verpleegkundige draagt bij aan het bevorderen van gezondheid van mensen door het ondersteunen van hun zelfmanagement (venvn, 2018). De acties zijn omschreven, het soort actie, het actievlak en een specificatie. Het doel van de acties is het verbeteren/behouden van het kwaliteit van leven van mevrouw en het voorkomen/vroegtijdig signaleren van achteruitgang in gezondheid. Deze doelen zijn ruime begrippen en moeilijk meetbaar. Binnen het Omaha system wordt gerichter gemeten met een meetinstrument, namelijk een scoreschaal. Per gebied zijn er scores vastgesteld op status, kennis en gedrag. De status geeft aan hoe een cliënt is, de kennis verteld wat een cliënt weet/vermogen om informatie te onthouden. De laatste score ‘het gedrag’ verteld wat een cliënt doet. De scores zijn onderdeel van het gewenste resultaat binnen het Omaha system. Het plannen van zorg is essentieel om continuïteit te behouden. Door van te voren te bedenken wat je wilt bereiken (resultaten) heb je een richtlijn om de zorg uit te voeren.
Als HBO-verpleegkundige wil je weten of de gezondheidssituatie van de cliënt vooruitgaat of dat je achteruitgang voorkomt. Op basis van de expertise van de HBO-verpleegkundige wordt bepaald wat de huidige stand van zaken is voor de cliënt. Ook worden de gewenste uitkomsten ingeschat. De scores binnen de onderstaande diagnoses zijn dus subjectief en gemeten vanuit de professionele inschatting. Centraal staat binnen het zorgplan de kwaliteit van leven van mevrouw en de wensen en behoeften van mevrouw en het sociale netwerk. Omdat mevrouw ongeneeslijk ziek is en er geen kans op genezing mogelijk is, is het primaire doel van de palliatieve zorg om de kwaliteit van leven te behouden en waar mogelijk te verbeteren. Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden doormiddel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard (WHO Definition of Palliative Care 2015).
Na het verzamelen van de gegevens doormiddel van gespreksvoering met mevrouw, dochter en kleindochter zijn onderstaande verpleegkundige diagnoses vastgesteld binnen het Omaha classificatie systeem.
Domein: Fysiologisch
Diagnose: Pijn
Toelichting:
Chronische pijn t.g.v. oesophaguscarcinoom zich uitend in pijn in buik en halsgebied
Kenmerken:
Individueel, actueel
Signalen/symptomen:
Toont/noemt ongemak/pijn, Grimassen
Actie/interventie: Behandelen en procedures toepassen
• Monitoren welke gevolgen de pijnervaring heeft voor de kwaliteit van leven
• 1 x per week (dinsdag) de Butrans pleister verwisselen (volgens medicatielijst en protocol)
• Ochtend/avond: pijnscore bijhouden m.b.v. VAS-schaal (Visual Analoge Schaal)
• Pijnscore wordt wekelijks (donderdag) geëvalueerd met mw. en de huisarts om optimale pijnbestrijding te waarborgen
Huidige scores streefscores
Kennis: (2) Minimale kennis (3) Basis kennis
Gedrag: (2) Nauwelijks juist gedrag (3) Onregelmatig juist gedrag
Status: (2) Ernstige signalen (3) Matige signalen
Diagnose: Urineweg-functie
Toelichting:
Er is sprake van een verhoogde kans op urineweginfectie t.g.v. urine incontinentie
Kenmerken:
Individueel, potentieel
Signalen/symptomen:
Moeite met legen van de blaas, Urine incontinentie
Actie/interventie: Behandelen en procedures toepassen
• Dagelijks ondersteuning bieden bij vervangen incontinentie materiaal
• Monitoring mogelijke signalen urineweg infectie
• Bij signaleren signalen urineweg infectie, urine opvangen en laten beoordelen door de huisarts.
Huidige scores streefscores
Kennis: (3) Basis kennis (4) Adequate kennis
Gedrag: (3) Onregelmatig juist gedrag (4) Meestal passend gedrag
Status: (3) Matige signalen (4) Minimale signalen
Diagnose: Darmfunctie
Toelichting:
Er is sprake van een afwijkende frequentie/consistentie ontlasting t.g.v. bestraling zich uitend in krampen in de buik en incontinentie van ontlasting
Kenmerken:
Individueel, actueel
Signalen/symptomen:
Afwijkende frequentie/consistentie ontlasting, incontinent van ontlasting, krampen/naar gevoel in buik
Actie/interventie: Behandelen en procedures toepassen
• Defecatie patroon wordt dagelijks bijgehouden binnen het Omaha system onder het kopje ‘defecatie score’
• Mevrouw 1 x dgs de Macrogol aanreiken (p/o huisarts en volgens medicatielijst)
• Heeft mevrouw 3 dagen geen ontlasting gehad dan mag mevrouw p/o huisarts een Microlax klysma (zie medicatie lijst)
Huidige scores streefscores
Kennis: (2) Minimale kennis (3) Basis kennis
Gedrag: (3) Onregelmatig juist gedrag (4) Meestal passend gedrag
Status: (2) Ernstige signalen (3) Matige signalen
Diagnose: Huid
Toelichting:
Verhoogd risico op huiddefect t.g.v. immobilisatie, incontinentie problematiek en een verminderde intake van voeding en vocht zich uitend in roodheid en pijnlijke stuit
Kenmerken:
Individueel, actueel
Signalen/symptomen:
Decubitus, Pijnlijke stuit en een verminderde intake van voeding en vocht
Actie/interventie: Behandelen en procedures toepassen
• Bewaak conditie huid, observeer en rapporteer
• Wees alert op druk en wrijvingsplaatsen
• Mw. krijgt advies over het belang van goede voeding ten opzichte van decubitus
• Anti decubitus matras + zitkussen zijn aangevraagd op 10 november 2018
Huidige scores streefscores
Kennis: (2) Minimale kennis (3) Basis kennis
Gedrag: (3) Onregelmatig juist gedrag (4) Meestal passend gedrag
Status: (2) Ernstige signalen (3) Matige signalen
Domein: Gezondheidsgerelateerd gedrag
Diagnose: Voeding
Toelichting:
Er is sprake van disfunctionele gastro-intestinale peristaltiek t.g.v. misselijkheid en pijn zich uitend in verminderde eetlust en afname in gewicht
Kenmerken:
Individueel, actueel
Signalen/symptomen:
Ondergewicht, niet in staat voedsel te verkrijgen/bereiden, progressief gewichtsverlies, misselijkheid/braken
Actie/interventie: Behandelen en procedures toepassen
• Voeding niet forceren, niet eten als het niet gaat
• Ochtend/avond: Broodmaaltijd wordt op verzoek van mw. gemaakt met beleg naar keuze
• Mevrouw nuttigt dagelijks de warme maaltijd van tafeltje dekje
• Mevrouw krijgt wekelijks ondersteuning bij het invullen van het week menu (woensdag)
• Mevrouw wordt wekelijks gewogen (dinsdag)
• Houdt dagelijks voedingspatroon bij welke maandelijks wordt geëvalueerd met mevrouw en de diëtiste (1e maandag van de maand)
• P/o diëtiste afdeling oncologie krijgt mevrouw dagelijks energie verrijkte voeding aangereikt tijdens het zorgmoment van 12:00 uur en 18:00 uur
• Mevrouw mag zo nodig een Primperan zetpil bij misselijkheid (zie medicatielijst)
Huidige scores streefscores
Kennis: (3) Basis kennis (4) Adequate kennis
Gedrag: (3) Onregelmatig juist gedrag (4) Meestal passend gedrag
Status: (2) Ernstige signalen (3) Matige signalen
Diagnose: Persoonlijke zorg
Toelichting:
Zelfstandigheidstekort in wassen r/t beperkte mobiliteit, verminderd uithoudingsvermogen t.g.v. terminale fase zich uitend in beperkt vermogen zichzelf zelfstandig te verplaatsen, beperkt inspanningsvermogen
Kenmerken:
Individueel, actueel
Signalen/symptomen:
Moeite met aankleden, moeite met douchen/baden, wil niet/kan niet/ vergeet persoonlijke zorg-activiteiten af te ronden
Actie/interventie: Behandelen en procedures toepassen
• Ochtend: Mevrouw krijgt dagelijks ondersteuning bij de adl naar wens en behoefte
• Avond: Mevrouw krijgt ondersteuning bij het aantrekken van de nachtkleding en het klaar maken voor de nacht
Huidige scores streefscores
Kennis: (4) Adequate kennis (4) Adequate kennis
Gedrag: (4) Meestal passend gedrag (4) Meestal passend gedrag
Status: (3) Matige signalen signalen (4) Minimale signalen
Streefscore van kennis en gedrag blijft naar verwachting ongewijzigd t.a.v. de huidige score
Domein: Psychosociaal domein
Diagnose: Mantelzorg
Toelichting:
Risico op overbelasting van de mantelzorger
Kenmerken:
Individueel, potentieel
Signalen/symptomen:
Tijdgebrek door vervulling eigen behoeften, vermoeidheid, stress
Actie/interventie: Behandelen en procedures toepassen
• Mantelzorgscan wordt maandelijks ingevuld samen met de mantelzorger (1e maandag van de maand) (zorgvoorbeter, 2018)
• Carenzorgt is geïmplementeerd en wordt tevens gebruikt als communicatie middel
• De mantelzorger krijgt binnen 4 weken de uitleg en informatie betreft respijtzorg (mantelzorg, 2018)
Huidige scores streefscores
Kennis: (2) Minimale kennis (3) Basis kennis
Gedrag: (3) Onregelmatig juist gedrag (4) Meestal passend gedrag
Status: (2) Ernstige signalen (3) Matige signalen
2.1 Rapportage
Een adequate verslaglegging en een juiste omgang met het ECD is een belangrijke voorwaarde voor het verlenen van goed en verantwoorde cliëntenzorg. Vanuit de kritische blik als verpleegkundige in opleiding is er tijdens het klinisch redeneren incomplete rapportage gesignaleerd. Het gevolg was dat zorgafspraken soms niet helder geformuleerd staan en er fouten en/of misverstanden ontstonden. Een voorbeeld is dat er door onduidelijke rapportage een week lang geen actie is ondernomen in de obstipatie klachten van mevrouw. Na deze signalering is er aan de hand van een powerpoint presentatie een klinische les gegeven waarin de SOAP rapportage geïmplementeerd is binnen het wijkteam (Wilkinson, 2013).
2.2 Evaluatie
In een evaluatie beoordeelt de zorgprofessional zo mogelijk in overleg met de cliënt de verleende zorg en stelt zij vast of de in het zorgplan beoogde resultaten behaald zijn (verslaglegging, 2018). Het zorgplan en de zorgvraag zijn bijgesteld op basis van de wensen en behoeften van mw. wat onderdeel is van het verpleegkundig proces. De verpleegkundige verslaglegging is gemonitord en geëvalueerd. De doorgevoerde wijzigingen zijn zowel met mevrouw als met de familie besproken.
De evaluatie komt eigenlijk in alle fasen van het verpleegkundig proces voor. Een goed praktijkvoorbeeld hierin is de toiletgang van mevrouw. Nadat ik gesignaleerd heb in de rapportage dat mevrouw een week lang geen ontlasting heeft gehad heb ik de regie genomen en de huisarts geïnformeerd. Hierin leg ik als verpleegkundige in opleiding duidelijk uit wat de klachten zijn van mevrouw. Observeren en signaleren is hierin zeer belangrijk. Dit omdat op deze manier de huisarts een zo juist mogelijk beeld kan krijgen van de dreigende situatie en hierop een advies/plan kan uitzetten. De huisarts schrijft een microlax klysma voor en benoemd tevens dat dit gehandhaafd mag worden als mevrouw drie dagen geen ontlasting heeft gehad. Dit is een tussentijdse evaluatie na het signaleren van een dreigend gezondheidsrisico. Het voorschrijven van de microlax klysma beschrijf ik als mogelijke interventie/actie in het zorgplan en ik bespreek de wijziging met zowel de mevrouw als met de familie.