Inleiding
Bijna iedereen houdt van vuurwerk. Het feit dat men met z’n allen meer dan miljoenen euro’s uitgeven aan iets dat men vervolgens gaat opblazen is onverstelbaar. De reden er achter dit, is dat de aarde een nieuw rondje om de zon begint. De cultuur van vuurwerk is erg interessant.
De hoofdvraag luidt: hoeveel draagt vuurwerk bij aan het broeikaseffect?
mijn vraag was dus was hoe slecht vuurwerk nou echt voor de aarde is, vooral als we het allemaal tegelijkertijd afsteken. De aarde warmt op en vuurwerk produceert ook wel degelijk CO2. Dus of dit veel invloed had op hoeveel bijdrage vuurwerk levert aan het broeikaseffect leek mij erg interessant. Ook wou ik meer komen te weten over de geschiedenis van vuurwerk, wat voor soorten vuurwerk zijn er, hoe het werkt en of er kunst mee wordt gemaakt.
Wat is de geschiedenis van vuurwerk in Europa?
Ontstaan
Het is tijdens de jaarwisseling niet meer weg te denken. Vuurwerk. Maar waar en hoe is het eigenlijk ontstaan? Niemand weet het precies. Of het waren de chinezen die het hebben uitgevonden, of de Bengalen (uit het huidige Bangladesh). De meeste wetenschappers zeggen echter dat het door de bengalen is ontdekt. De theorie is dat iemand tijdens het koken salpeter (het belangrijkste ingrediënt van vuurwerk en destijds een vervanger van zout) heeft laten morsen in de vlam en daarmee de werking van de stof heeft ontdekt. Echter leek dit nog niet op het vuurwerk dat we nu de dag kennen. Buskruit zelf werd pas in de dertiende eeuw ontdekt. Het is een mengsel van salpeter, houtskool en zwavel en dat zorgt voor de ontploffingen die we nu kennen. Deze ontdekking zorgde voor veel andereverschillende soorten vuurwerk, doormiddel van alchemisten die er mee gingen experimenteren. Andere stoffen hadden bij verbranding bijvoorbeeld een andere kleur. Die voegde ze dan toe aan de stof wat voor andere effecten zorgde. In het Midden-Oosten werd vuurwerk gebruikt op feestdagen om boze geesten te verjagen.
Buskruit van het Midden-Oosten naar Europa
In de dertiende eeuw, toen buskruit werd ontdekt, kwam het al aan in Europa. De manier hoe het is aangekomen, weet ook niemand precies. Sommigen zeggen dat kruistochten de reden zijn dat het goedje in Europa aan kwam. Andere mensen zeggen dat Marco Polo buskruit zou hebben meegenomen naar Europa. Wat we wel zeker kunnen weten is dat buskruit een erg belangrijke rol had in middeleeuws Europa. Toen werd het (op een veel kleinere schaal dan nu) gebruikt tijdens oorlogen. Buskruit werd gebruikt in primitieve geweren, en in kanonnen. Ze werden minder gebruikt omdat geweren na één schot al weer herladen moesten worden wat erg lang duurde. Kanonnen waren duur, zwaar en gevaarlijk. Het was mogelijk dat het kanon zelf ontplofte, met kanonniers en al. Daarom werden ze zelden gebruikt tot ze beter ontwikkeld werden.
Vuurwerk ontwikkeld
Vuurwerk werd vroeger al gebruikt om bij mensen een indruk te wekken. Kannoniers, de soldaten die het kanon gebruikten in oorlogen, gebruikten hun kennis om eigen vuurwerkshows te organiseren. De kunst van het beheersen van vuurwerk en explosies straalde macht en kennis uit. Met allerlei verschillende chemische stoffen werden verschillende kleuren en effecten ontdekt. Hierdoor werd vuurwerk ook langzamerhand een wetenschap.
Feesten met vuurwerk
Het werd steeds normaler dat vuurwerkshows bij feestgelegenheden voorkwamen. Bij koninklijke huwelijken of kroningen werden vuurwerkshows georganiseerd, maar niet iedereen kon altijd van vuurwerk genieten voor eigen gelegenheden. Vuurwerk was vroeger namelijk erg duur en niet per sé makkelijk aan te komen. De rijken hadden dus de luxe van vuurwerk om bijvoorbeeld hun feesten interessanter te maken en om indruk te wekken. Maar bij bijna elk openbaar feest toegankelijk voor de bourgeoisie werden vuurwerkshows toegepast. Bijvoorbeeld op 4 Juli (Independence Day), vieren mensen in de VS al sinds 1776 hun zelfstandigheid van de Britten. Op deze feestdag staat het afsteken van vuurwerken feest vieren, na de zelfstandigheid, centraal.
Vuurwerkonderzoek
Vuurwerk werd een wetenschap en rond het jaar 1750, in St Petersburg op de Academie van wetenschappen werd vuurwerk grondig onderzocht en ontwikkeld. Vooral Italiaanse en Russische wetenschappers brachten veel nieuwe successen de vuurwerkwereld in. Ze focusten zich vooral op het ontwikkelen van vuurwerkshows. Vanaf toen tot nu is vuurwerk steeds complexer geworden en zijn er meerdere metalen ontdekt die nieuwe kleuren etc. gaven. John Montagu, de 4e graaf van sandwich, kreeg de leiding van een grootse vuurwerkshow van Koning George II. Op 27 April 1749 werd er een festival om het verdrag van Aix-la-Chapelle te vieren georganiseerd met een reusachtig vuurwerkspektakel. Ze hadden het vuurwerk via een opstelling neergezet volgens de onderzochte manieren op de Academie in St Petersburg. En een leuk feitje erbij: De sandwich is vernoemd naar John Montagu, al zou dit belegde broodje vermoedelijk al veel langer bestaan.
Oud en nieuw
In vele delen van de wereld werd bij de jaarsovergang het nieuwe jaar gevierd. Het was daarbij ook traditie om met elkaar te feesten en veel lawaai te maken. Er werd gezongen, gedronken en mensen staken vreugdevuren af. Er werd vroeger wel vuurwerk afgestoken op nieuwjaar, maar niet op de schaal die wij kennen. Chinezen lieten bamboe ontploffen door het in het vuur te gooien, en in Europa werd er bijvoorbeeld soms carbiet afgeschoten. Vanaf de jaarswisseling van 1575 wordt oud en nieuw pas officieel gevierd. Een poosje later, kwamen er al regels vanwege de overlast die in grote mate overal voorkwam. Sommige steden lieten bijvoorbeeld vreugdevuren verbieden, aangezien steden toen nog (grotendeels) uit hout bestonden. Het is dus al eeuwen zo dat op oud en nieuw veel laawaai wordt gemaakt.
Vuurwerk bij oud en nieuw
Vuurwerk is pas sinds 1930 een vast onderdeel in de Nederlandse traditie. Over de jaren heen werd er steeds meer gefabriceerd en verkocht. Sier- en knalvuurwerk kreeg steeds een breder aanbod en hierdoor groeide het verkooppercentage hier van elk jaar weer hoger. Bijna elk land op de wereld steekt op oud en nieuw vuurwerk af maar wij Nederlanders zijn de grootste consument van de vuurwerkindustrie. Geen ander land koopt per persoon gemiddeld zo veel vuurwerk als dat in Nederland. Alleen is het wel zo dat laatste paar jaren steeds meer mensen pleiten voor een vuurwerkvrije jaarwisseling. Het is echter moeilijk weg te denken, al dat vuurwerk.
Wat voor soorten vuurwerk zijn er?
Er bestaan veel soorten vuurwerk, te onderscheiden in: Knal- en siervuurwerk. Maar ook in legaal en illegaal vuurwerk. In dit deel bespreek ik welke types vuurwerk er bestaan en wat de wetgeving daarvan (in Nederland) is.
Welke categorieën vuurwerk zijn er
Er zijn vier categorieën vuurwerk, ingedeeld naar hoe hoog het gevarenrisico is.
• Categorie F1: vuurwerk met zeer weinig gevaar, is ook binnenshuis te gebruiken (voorheen fop- en schertsvuurwerk)
• Categorie F2 : vuurwerk met weinig gevaar (geschikt voor particulier gebruik)
• Categorie F3: vuurwerk met middelmatig gevaar (meestal alleen bestemd voor professioneel gebruik)
• Categorie F4: vuurwerk dat veel gevaar oplevert en uitsluitend bestemd is voor professioneel gebruik.
(Ref. https://www.politie.nl/themas/vuurwerk.html)
Vuurwerk wordt dus in vier verschillende categorieën verdeeld, ongeacht of het sier- of knalvuurwerk is. F1 kan gekocht worden vanaf 12 jaar, F2 vanaf 16 jaar en F3 vanaf 18 jaar. F4 is niet voor de reguliere consument verkrijgbaar en is dus alleen bestemd voor professioneel gebruik.
Illegaal vuurwerk
Illegaal vuurwerk is vuurwerk dat niet aan de richtlijnen van de Nederlandse wet voldoen
– Al het geïmporteerde vuurwerk wat niet in Nederland wordt verkocht. Babypijlen, strijkers, vlinders, nitraten en cobra’s zijn voorbeelden van illegaal vuurwerk, dit wordt niet in Nederland zelf verkocht en valt dus onder illegaal vuurwerk. Dit vuurwerk is risicovol voor de gebruiker maar ook voor de omstander.
– Elk jaar neemt de Nederlandse politie duizenden kilo’s aan illegaal vuurwerk in beslag. Er wordt zo naar schatting één á twee miljoen kilo aan illegaal vuurwerk verkocht in nederland (ministerie, 2016). In 2016 werd hier van 50.000 kilo in beslag genomen, best veel dus.
– Bij het bezit, verkoop of afsteken van illegaal vuurwerk heb je kans op een strafblad/boete afhankelijk van hoe veel vuurwerk het is.
Legaal vuurwerk
Op al het legale vuurwerk staat onder andere een gebruiksaanwijzing die ervoor moet zorgen dat eer geen ongelukken mee gebeuren. Ook moet consumentenvuurwerk voorzien zijn van:
– De aanduiding: ‘geschikt voor particulier gebruik.’
– Een afbeelding of korte zin wat er van het vuurwerk te verwachten is zodat de gebruiker daar rekening mee kan houden.
– De naam van het vuurwerk.
– De naam van de fabrikant.
– Het handelsmerk/de handelsnaam.
Hier een lijst van vuurwerk makkelijk verkrijgbaar in nederland.
Fop- en schertsvuurwerk
Dit is vuurwerk waar heel weinig kruit in zit en is heel het jaar legaal om te kopen en af te steken. Erg leuk voor als je b.v. bij een verjaardag of feestgelegenheid vuurwerk wilt afsteken. Voorbeelden van fop- en schertsvuurwerk zijn knalerwten, trektouwtjes, sterretjes en fonteinen.
Vuurpijlen
Vuurpijlen zijn echte kenmerkende vuurwerken op oud en nieuw. Iedereen kent ze wel. Ze vliegen recht omhoog en ontploffen dan op grote hoogte. Sommige pijlen knallen alleen uit een in de lucht, maar de meeste schieten nog allerlei stoffen in de lucht om de vuurpijl heen wat een prachtig effect geeft vol met kleuren. Vuurpijlen mogen maximaal 40g kruit bevatten. (Minister van Volksvesting, 2012)
Cake/Single shot
Cakes zijn vuurwerk waarbij meerdere projectielen achter elkaar de lucht in schieten. Ze worden ook wel batterijen of potten genoemd. Er zijn cakes van vier tot wel duizend schoten dus er is veel variatie. Je hebt cakes die het vuurwerk naar allerlei verschillende plekken in de lucht schiet maar ook cakes die het vuurwerk op één klein gedeelte in de lucht focussen. Een single shot is eigenlijk één los gedeelte van een cake. Welbekende single shots zijn Thunder Shocks. Een single shot mag maximaal 25g kruit bevatten en een cake maximaal 500g. (Minister van Volksvesting, 2012)
Fonteinen
Dit is vuurwerk waarbij het effect op, je kon het al raden, op een fontein lijkt. Uit de bovenkant vliegt het vuurwerk de lucht in. Alleen met minder kracht dan bij b.v. vuurpijlen waardoor het ook weer naar beneden valt. Fonteinen mogen maximaal 200g vuurwerk bevatten. (Minister van Volksvesting, 2012)
Knalvuurwerk
Knalvuurwerk bestaan in nederland in honderden verschillende vormen en maten. Vroeger werd het gebruikt om boze geesten te verjagen tijdens feestdagen. Rotjes zijn een voorbeeld van legaal knalvuurwerk. Rotjes worden ook aan elkaar vast gefabriceerd. Dat noem je een mat. Knalvuurwerk mag maximaal 2,5g gram zwart buskruit bevatten (Minister van Volksvesting, 2012). Hierdoor zijn nitraten, cobra’s en strijkers etc. ook illegaal. Er zit namelijk veel meer kruit in dan bij gewone rotjes.
Romeinse kaarsen (voorheen beschikbaar, sinds 2015 niet meer)
Dit type vuurwerk kan hartstikke leuk zijn voor kinderen, maar in sommige gevallen ook erg gevaarlijk. Bij romeinse kaarsen komt er namelijk één voor één een kleine bolletjes uit een kartonnen rol, die elk hun eigen kleur hebben. Super leuk dus! Alleen gebruikten mensen dit ook om op elkaar te schieten, bijvoorbeeld omdat het erg lijkt alsof je een potje real-life Harry Potter battle aanhet spelen bent. Niet altijd natuurlijk, maar het kwam steeds vaker voor dat mensen elkaar bezeerde met dit vuurwerk. Vandaar dat het is geillegaliseerd.
Grondbloemen
Grondbloemen (ook wel wondertollen genoemd) lijken op rotjes, alleen hebben deze een gat in de zijkant i.p.v. de bovenkant. Hierdoor spuwt het kruit in de binnenkant de zijkant uit waardoor de grondbloem heel snel rondjes gaat draaien. Soms willen ze wel eens alle kanten op stuiteren. Maximaal 8g kruit per grondbloem (Minister van Volksvesting, 2012).
Hoe werkt vuurwerk?
Vuurwerk, soms knalt het, soms niet. Ook hebben verschillende soorten vuurwerk andere kleuren. Maar hoe komt dat nou eigenlijk. Het is heel simpel, bijna alle soorten vuurwerk zitten anders in elkaar. Of het nou aan de vorm ligt, of aan de stoffen die in het vuurwerk zitten. In deze deelvraag schrijf ik over de werking van de meest algemene soorten vuurwerk.
Chemie van vuurwerk
De verbranding van vuurwerk is een redox-reactie. Dat houd in dat er een oxidator en een reductor in zit.
Een oxidator is de stof die tijdens de chemische reactie elektronen kan opnemen. Bij bijna elke reactie is de oxidator zuurstof. Maar bij sommig vuurwerk, zoals een vuurpijl, moeten de stoffen in een enaerobe (zuurstofloze) ruimte verbranden. Daarom wordt zuurstof zelf vaak vervangen door een stof die zuurstofatomen kan doneren. Voorbeelden van oxidatoren zijn kaliumnitraat, kaliumchloraat en calciumnitraat.
Een reductor is de stof die in de reactie elektronen afstaat. Elke stof die brandbaar is kan in principe als reductor gebruikt worden zolang deze maar in een vaste staat is. Houtskool, magnesium en fosfor zijn voorbeelden van organische, anorganische en niet metaalachtige reductoren.
Ook worden er bepaalde stoffen toegevoegd aan vuurwerk die er voor zorgen dat vuurwerk bepaalde kleuren heeft.
Natrium Geel
Kalium Rood/Violet
Barium Wit (BaO), Groen (BaCl2)
Strontium Dieprood
Calcium Steenrood (CaCl2), Geel (CaO)
Koper Groen/Blauw
Magnesium Wit
Ref: https://nl.wikipedia.org/wiki/Vuurwerk
Maar hoe komt het dan dat je vuurwerk kan onderscheiden in knal- en siervuurwerk? Dat komt vanwege de manier waarop ze in elkaar zitten en wat voor stoffen er gebruikt worden. Het simpelste stukje knalvuurwerk is een rotje, Het is een stevige kartonnen cillinder met daarin buskruit. Het is aan beide kanten afgesloten met klei en één van de kleiproppen zit een lont doorheen. Steek je die aan, dan komen de vonken na een paar seconden bij het kruit. Dat zorgt voor een enorme druk en zorgt voor de knal. Bij siervuurwerk zit het wat ingewikkelder in elkaar. Complexe mechanismen en verschillende stoffen zorgen voor een enorm breed aanbod siervuurwerk.
Neem bijvoorbeeld een vuurpijl: die heeft twee kamers, één die er voor zorgt dat de vuurpijl de lucht in schiet, en de ander die uit elkaar knalt en een mooi effect geeft. De lont wordt aangestoken en bereikt het mengsel voor de aandrijving van de vuurpijl. Aan de onderkant, waar de lont doorheen gaat. Zit klei om de uitgang van de druk te vernauwen voor een grotere stuwkracht. Zodra het megsel is opgebrand komt het aan bij de tweede kamer waar het buskruit zit met daarin allemaal verschillende elementen. Het buskruit ontvlamt en de zouten (die kleur geven) schieten alle kanten op. Behalve naar beneden, want daar zit weer een kleiverdikking.
Een mortier, een cillindervormige buis die een stuk vuurwerk de lucht in schiet, werkt ook weer anders. Bij een mortier zit in de onderkant van de buis een dikke laag kruit, met daarboven een shot (het gedeelte dat in de lucht wordt geschoten). Het shot zit met zijn lont tegen het kruit in de buis aan, zodat deze wanneer het de lucht in wordt geschoten meteen gaat branden. Zodra het shot een bepaalde hoogte heeft bereikt, is de lont op en ontploft het shot zoals de kop van een vuurwerkpijl dat doet.
Bij fonteinen is de werking bijna hetzelfde als bij de mortier, maar dan zonder shot en met een langzamer brandend kruit dat allerlei kleurgevende stoffen uit de bovenkant van de cillinder spuwt.
Wordt er kunst gemaakt met vuurwerk?
Vuurwerk op zichzelf is al een kunst, alleen vroeg ik me af of er ook artistieke dingen worden gedaan met vuurwerk. In deze korte deelvraag bespreek ik kunst met vuurwerk en doe ik zelf een praktisch deel door zelf te experimenteren met kunst en vuurwerk.
Cai Guo Qiang
Cai guo Qiang is een Chinese kunstenaar die kunst maakt met vuurwerk. Om zijn canvas te vullen, gebruikt hij exploderend buskruit. Zijn kunstwerken leidt hij af van oosterse filosofie. Hij kwam op het idee om kunst te maken met vuurwerk doordat hij opgroeide in een setting waar explosies alledaags waren. Toen hij een adolescent was daar namelijk de culturele revolutie en de sociale kenmerken daarvan werden ook steeds groter. Ook was de staat waar hij leefde in een oorlog met China. Dus of de knallen nou van artillerie of vuurwerk kwamen, hij groeide er mee op. Hij schildert niet alleen met buskruit op canvassen, hij doet ook kunst met vuurwerk in de lucht. Netflix heeft in samenwerking met de kunstenaar een documentaire gemaakt over zijn werk, vooral op zijn 500 meter hoge ‘sky ladder’, waar de docu ook naar is vernoemd.
Eigen kunst met vuurwerk
Deze kunstenaar heeft mij geïnspireerd om te gaan vormgeven met vuurwerk, alleen ga ik het op een net iets andere manier aanpakken. Hij gebruikt buskruit om het af te steken en iets achter te laten met het residu er van. Ik ga proberen een canvas op te vullen met verf, maar ook proberen die verf met de hulp van vuurwerk op het canvas te schieten. Hier naast het afgeronde werk:
Wat draagt vuurwerk bij aan het broeikaseffect?
Vuurwerk is super leuk, maar niet per sé heel goed voor het milieu. De stoffen in vuurwerk, zoals zware (giftige) metalen, zijn nadelig voor de omgeving. Ook is het gehalte fijnstof in de lucht veel hoger dan normaal. Mensen met bijvoorbeeld astma kunnen hier erg veel last van hebben. En daar boven op komt er bij verbranding van vuurwerk veel CO2 vrij, een erg invloedrijk broeikasgas.
Het broeikaseffect
In onze atmosfeer zitten van nature bepaalde broeikasgassen zoals CO2. Zonder deze broeikasgassen zou de warmte van de zon meteen weer van de aarde wegkaatsen. -18 graden Celsius, zo koud zou het gemiddeld op onze aarde zonder deze broeikasgassen zijn. Gelukkig zijn ze er, want door deze gassen is het nu gemiddeld 15 graden Celsius.
Doordat de menselijke technologie verder is gaan ontwikkelen, begon de tempratuur globaal te stijgen. Dit komt omdat de uitvindingen die ontdekt waren, vaak extra broeikasgassen de lucht in pompten. Dit wordt het versterkte broeikaseffect genoemd. De gassen houden dus de warmte van de zon dicht bij de aarde, maar te veel van deze gassen bij elkaar, houden samen te veel hitte binnen en daarom stijgt de tempratuur van de aarde.
De mens heeft dus voor veel versterking gezorgd als het gaat om het broeikaseffect. Vanaf het begin van de industrie tot aan een (redelijk) korte tijd geleden, gebruikte men alleen maar fossiele brandstoffen. Nu kappen we ook massaal bossen om, die notabene CO2 weer omzetten in O2 (zuurstof). De bio-industrie veroorzaakt vandaag de dag nog steeds het meeste CO2 van alle menselijke CO2-uitstoters.
Vuurwerk en het broeikaseffect
Het is normaal dat elk jaar, op oud en nieuw, er een heleboel vuurwerk wordt afgestoken. Maar ik vroeg me af hoe veel CO2 daar bij vrijkomt en hoeveel procent dat is van de jaarlijkse nederlandse CO2-uitstoot. Laten we beginnen bij hoeveel kilogram vuurwerk er per jaar in Nederland wordt gekocht. Volgens het ATM werd er in 2016 15,4 miljoen kilogram aan vuurwerk gekocht, waarvan er 7,7 miljoen aan buskruit werd afgestoken. Als ik die waarden samen met mijn cijfers van het onderzoek combineer, komt die 7,7 miljoen kilo aan buskruit 3773000kg. Dat is dus ongeveer 3,8 miljoen kilogram! Als we dit gaan vergelijken met de CO2 uitstoot in 2016, weten we hoe veel vuurwerk bij heeft gedragen aan de uitstoot van dat jaar. Volgens het CBS bedroeg de uitstoot (CO2) van 2016 in Nederland 195 miljard CO2.
(3800000 / 195000000000) x 100% =
0.00194871794%
Vuurwerk is dus maar een minuscuul percentage van de totale uitstoot in Nederland. Laat staan de wereld. Nederlanders steken gemiddeld het meeste vuurwerk af van alle landen op de wereld. Dus zo veel draagt vuurwerk ook niet bij aan het broeikaseffect. Aangezien dit ook maar een keer per jaar is, valt het allemaal wel reuze mee.
Opzet praktisch onderzoek
Onderzoeksvraag
Hoeveel CO2 produceert 1g buskruit?
Hypothese
Één van de verbrandingsformules van buskruit is 6 KNO3 + S + 4 C –> 2 K3CO3 + K2SO4 + 3 N2 + 6 CO2. 1g buskruit zou (afgerond) 0,49g CO2 moeten produceren.
Benodigdheden
– Buskruit (uit particulier vuurwerk halen, dat heb ik thuis)
– CO2 meter, gebruiken één van de labs in TU Delft.
– Glazen kamer met een volume van 1L
– Ontstekingsmechanisme
Stappenplan
1-Leg het buskruit en de ontsteker in de glazen cabine
2. Zet de ontsteker aan, die zal langzaam de ontbrandingstempratuur van buskruit bereiken, en sluit dan de kamer.
3. Zodra de reactie gebeurd is meet met de CO2 meter het gehalte CO2 in de cabine.
4. Hieruit kan je met het volume het aantal gram berekenen.
Uitslagen
Uit het experiment las de CO2 meter 132000ppm af, wat neerkomt op 132g. Uit de 270g buskruit die wij hebben ontstoken, kwam dus 132g CO2. Dit komt neer op 0,4888888… afgerond dus 0,49 gram.
Conclusie
De geschiedenis van vuurwerk blijft altijd een raadsel. We weten niet wie het heeft uitgevonden, maar wel hoe. We kunnen wel concluderen dat het simpelweg gezegd uit het Midden-Oosten komt. Of van de Chinezen, of van de bengalen (het huidige Bangladesh). Over al die jaren is vuurwerk langzamerhand ontwikkeld. Nieuwe stoffen werden ontdekt voor nieuwe effecten/kleuren en vuurwerk werd steeds complexer en krachtiger.
Vuurwerk is te verdelen in legaal, illegaal, sier- en knalvuurwerk. Op zijn de bekendste soorten vuurwerk (die gewoon in de vuurwerkwinkel verkrijgbaar zijn): Vuurpijlen, cakes, single shots, fonteinen, knalvuurwerk en grondbloemen. De conclusie die hieruit volgt is dat siervuurwerk over het algemeen bekender is dan knalvuurwerk en dus ook meer wordt gebruikt in Nederland.
De chemie in vuurwerk werkt doormiddel van oxidatoren en reductoren. Die zorgen voor de ontbrandingsreactie. Ook worden er stoffen aan vuurwerk toegevoegd die bepaalde kleuren en effecten geven. Knalvuurwerk kan worden verklaard doordat er kruit ontploft in een besloten ruimte wat druk veroorzaakt en daarbij de ruimte uitschiet met een knal. Siervuurwerk heeft altijd een bepaalde opening waar de druk uit kan ontsnappen.
Kunst en vuurwerk combineren wordt dus wel gedaan. Kunstenaar Cai Guo Ciang maakt doormiddel van buskruit in enkele seconden zijn kunstwerken. Hieruit valt te concluderen dat kunst maken met vuurwerk geen fabeltje is. Ik kan het bevestigen, want ik heb het zelf ook een kans gegeven. En die kans is gelukt.
Het broeikaseffect is het effect van broeikasgassen die warmte van de zon in onze atmosfeer houden. Het versterkte broeikaseffect is het effect wat nu gebeurd door de extra broeikasgassen die de atmosfeer in komen door de mens. Hierdoor warmt de aarde op. Uit de berekening in de hoofdvraag valt te concluderen dat de CO2 uitstoot van vuurwerk bijna niets is vergeleken met de uitstoot in Nederland per jaar.
Mijn aanbeveling is dat je op Nieuwjaar op let op wat je aan het doen bent, maar wel te genieten. Als je om het milieu geeft hoef je je echt geen druk te maken om de CO2 die je de lucht in schiet. Het is ten slotte oud-en-nieuw ;). Misschien een goed idee voor een voornemen voor het volgende jaar: Als je je steentje wilt bijdragen aan het milieu, koop dan bijvoorbeeld beter leven vlees of gewoon geen vlees meer. De bio-industrie is namelijk een van de grootste broeikasgas-uitstoters.