Crowdfunding is een vrij nieuwe manier om geld in te zamelen voor projecten. Normaal gaat een ondernemer voor zijn startkapitaal naar de bank om een kredietaanvraag te doen. Tegenwoordig wordt er ook steeds meer gebruik gemaakt van crowdfunding. Hier wordt de intermediair weg gelaten en ontstaat er een direct contact tussen de investeerders en ondernemers.
Bij crowdfunding start een ondernemer een project waarvan het startkapitaal nog van moet worden verworven. Om dit te doen biedt de ondernemer het project en het benodigde startkapitaal aan op een platform op internet. Vervolgens kunnen ge??nteresseerde via dat platform kleine bedragen investeren in het project. Normaal gaan worden ondernemers gefinancierd door de bank (bankkrediet) of zogenoemde business angels. Dit zijn de investeerders die zonder andere investeerders het hele bedrag investeren in het project van de ondernemer. Het idee achter crowdfunding is echter dat veel verschillende particuliere partijen kleine bedragen investeren, en zo samen het gehele bedrag bij elkaar financieren. Deze kleine particuliere investeerders worden ook wel the crowd genoemd.
In sommige gevallen ontvangt de ondernemer het ge??nvesteerde bedrag pas als het volledig gevraagde bedrag binnen is. Indien dit niet het geval is, wordt het geld niet ge??ncasseerd en teruggestort naar de investeerders.
Varianten
Er zijn verschillende vormen van crowdfunding. De vier meest voorkomende zijn:
‘ Donaties: Dit houdt in dat investeerders geld doneren zonder hier iets voor terug te krijgen. Dit type crowdfunding komt vooral voor bij filantropische projecten.
‘ Sponsering: Hierbij krijgt de investeerder een niet-financi??le beloning voor zijn donatie, bijvoorbeeld een CD. Dit komt vooral voor bij creatieve projecten.
‘ Vreemd vermogen: Op deze manier leent de investeerder een bedrag aan de ondernemer, die dit bedrag na een bepaalde tijd met rente terug betaalt.
‘ Eigen vermogen: In ruil voor zijn vermogen wordt de investeerder een soort van partner van de ondernemer. Hiervoor krijgt de investeerder een deel van de waardeontwikkeling van het project, bijvoorbeeld aandelen.
Deze vier investeringstypen komen voor in Europa. In de Verenigde Staten komen echter bijna alleen de vormen donatie en sponsering voor. Hierdoor biedt crowdfunding dus veel meer mogelijkheden in Europa. De beperkte manieren van crowdfunding in de Verenigde Staten komt door juridische bepalingen die het onmogelijk maken om winst te maken via crowdfunding.
Juridisch
De SEC heeft in de Verenigde Staten wettelijk verboden om winst te halen uit crowdfunding. In tegenstelling tot Europa is investeren met aandelen dus niet mogelijk in de Verenigde Staten. Deze aandelen mogen echter volgens Europese wetten niet vrij verhandeld worden. Zou dit wel mogen, dan zal er uiteindelijk een tweede AEX ontstaan onder de crowdfunding platformen. Om het handelen in aandelen die via crowdfunding verkregen worden mogelijk te maken zijn er speciale platformen opgesteld. Symbid is het enige huidige Nederlandse platform die deze diensten aanbiedt. Verder is het verboden voor crowdfundingplatformen om adviezen te geven over projecten. Crowdfundingplatformen mogen enkel als onpartijdige intermediair dienen tussen ondernemer en investeerder. Dit geldt zowel voor crowdfunding in Europa als de Verenigde Staten.
Procedures
Voor crowdfunding zijn een paar algemene procedures:
Bij creatieve projecten:
1. De artiest maakt een klein stukje van zijn repertoire beschikbaar op het platform.
2. Supporters kunnen het werk van verschillende artiesten bekijken en kiezen aan welke artiesten zij geld willen geven.
3. Het geld dat gestort is voor een bepaald project wordt door de beheerders van het platform bewaard. Zodra het bedrag volledig binnen is krijgt de artiest het bedrag. Als binnen een bepaalde tijd dit bedrag niet gehaald wordt, krijgen de supporters hun inleg terug.
4. De artiest gebruikt het geld om zichzelf verder te ontwikkelen.
5. De supporters krijgen een beloning van de artiest, bijvoorbeeld een kaartje voor een optreden of een expositie.
Hoewel dit de algemene procedure is, komen er ook wel eens afwijkingen voor. Zo kan er bijvoorbeeld in de Verenigde Staten meer dan het gevraagde bedrag binnen gehaald worden als de deadline nog niet is bereikt. Vaak wordt er dan gestopt met de werving en het bedrag uitgekeerd, maar sommige platformen laten het project tot de deadline open staan.
Sommige platformen nemen ook genoegen met bedragen die onder het gevraagde bedrag stoppen. In dat geval zijn er twee verschillende procedures die gevolgd kunnen worden.
Bij startende ondernemers:
1. De ondernemer geeft bij het platform aan dat hij/zij een idee heeft dat externe financiering nodig heeft.
2. De beheerders van het platform gaan in gesprek met de ondernemer en beslissen of het idee potentie heeft.
3. De ondernemer plaatst zijn idee op het platform, eventueel met een videopresentatie erbij.
4. Investeerders investeren geld in bepaalde projecten
5. De ondernemer ontvangt het geld zodra het volledige bedrag behaald is, en anders krijgen de investeerders hun inleg terug.
6. De ondernemer werkt zijn idee verder uit.
7. Indien de ondernemer nog geen BV had, zal het idee van de ondernemer (bij voldoende succes) doorgroeien tot een BV.
8. De ondernemer betaalt de investeerders met rente terug (bij vreemd vermogen) of de investeerders delen in de waardestijging bij de verkoop van hun participaties (bij eigen vermogen).
Bij bestaande ondernemers:
1. De ondernemer verzoekt het platform of een intermediair om een lening of investering.
2. De intermediair of de beheerders van het platform gaan in gesprek met de ondernemer en beslissen of de onderneming en de gevraagde financiering solide zijn.
3. De beheerder van het platform plaatst de aanvraag op het platform.
4. Investeerders of uitleners maken geld over naar bepaalde projecten
5. De ondernemer ontvangt het geld zodra het volledige bedrag behaald is, en anders krijgen de uitleners of investeerders hun inleg terug.
6. De ondernemer betaalt de uitleners/investeerders met rente terug. Dit kan zowel via de intermediair of direct via het platform.
De afwijkingen die bij artiesten voorkomen, komen soms ook voor bij ondernemers. Daarnaast hebben niet alle beheerders van crowdfundingplatformen van tevoren een gesprek met de ondernemers. Op sommige platformen kunnen vrij projecten worden geplaatst. Hiermee leggen beheerders de beoordeling van geloofwaardigheid en betrouwbaarheid bij de investeerders. Symbid en Projectgeld zijn enkele Nederlandse platformen die dit doen. Ondanks deze vrijheid is het toch gebruikelijk dat bestaande ondernemers de financi??le situatie van hun onderneming vermelden bij het project. Op sommige platformen worden ondernemers zelfs doorgelicht door een lokale partner.
Ook bij de betaling kunnen afwijkingen voorkomen. In Nederland is directe afschrijving van de investering gebruikelijk bij crowdfunding. Op sommige platformen zoals Symbid en Tenpages moet er echter eerst een bedrag worden gestort op de investeerder zijn profiel. Vervolgens kan de investeerder alleen het bedrag van het profiel gebruiken voor crowdfunding. Bij Share2Start is dit weer iets anders. Hier wordt geen geld gezet op een profiel maar juist een contract. Dat wil zeggen dat de investeerder nog niks betaalt tot het volledige bedrag ook daadwerkelijk behaald is. In Europa komt het ook nog wel eens voor dat creatieve projecten toch via vreemd of eigen vermogen gefinancierd worden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij AKA Music en Tenpages.
Crowdfundingplatformen
Beheerders van crowdfundingplatformen dienen als eerste te worden aangesproken door investeerder, ondernemer of artiest. Zij zijn de intermediair en co??rdinator van het proces. Beheerders verdienen op drie verschillende manieren hun geld via crowdfunding:
‘ De ondernemer betaalt de beheerders een betaald bedrag voor het plaatsen van het project.
‘ De beheerders krijgen ene percentage van het totaal opgehaalde bedrag.
‘ Soms wordt een klein percentage van het door de ondernemer ge??nvesteerde bedrag betaald.
Crowdfundingplatformen hebben vaak al jarenlange ervaring in het bedrijfsleven. Dit kan van pas komen voor startende ondernemers. Crowdfundingplatformen kunnen bijvoorbeeld helpen begeleiden of adviseren. Daarnaast hebben de platformen al een groot netwerk opgebouwd, wat zorgt voor meer potentiele investeerders. Dit wil niet zeggen dat startende ondernemer niet ook hun eigen netwerk moeten aanwenden en zelf een deel van het benodigde kapitaal moeten zien binnen te halen. Daarnaast moeten zij ook zelf voor de nodige aandacht zorgen voor het project. De verantwoordelijkheid ligt namelijk nog steeds bij de ondernemer zelf. Ook sociale media is vanwege de populariteit en lage kosten tegenwoordig een goede manier om investeerders aan te trekken.
Crowdfundingplatformen voor startende ondernemers hebben twee verschillende strategie??n: algemeen en focus.
De algemene strategie houdt in dat crowdfundingplatformen elk project accepteren waarvan zij denken dat het haalbaar is. Bij de focusstrategie wordt er juist gekeken naar projecten die voldoen aan bepaalde criteria. Vooral crowdfundingplatformen voor artiesten volgen de focusstrategie, omdat zij zich veelal richten op slechts een tak van de kunst.
Crowdfunding voor stedenbouw
Crowdfunding neemt sterkt toe in Nederland. Sinds 1 januari zijn er meer dan tachtig Nederlandse projecten gestart die geheel of deels werden gefinancierd door crowdfunding. Het meeste geld werd tot nu toe nog opgehaald voor kunstprojecten en het publiceren van boeken. Maar de crowd begint ook steeds meer invloed uit te oefen op het gebied van stedelijke ontwikkeling. Hieronder volgen zes succesvolle voorbeelden hiervan doormiddel van crowdfunding:
1. De Luchtsingel, Rotterdam
Crowdfunding wordt steeds populairder, ook in de stedenbouwkundige sector. ZUS heeft dan ook samen met Brand! Communicatie een verkiezingscampagne gestart voor het financieren van De Luchtsingel in Rotterdam. Voor deze campagne werden posters opgehangen en flyers uitgedeeld in de stad, billboards langs de uitvalswegen geplaatst, huis-aan-huis-acties gehouden, een filmpje online gezet, een campagneavond georganiseerd, en zelfs een eigen stemlokaal ingehuurd. Dit alles werd een groot succes wat zorgde dat ZUS ‘4.000.000 bij elkaar bracht voor het project en het eerste deel al gerealiseerd kon worden. De Luchtsingel is een houten voetgangersbrug van 350 meter die Rotterdam Central District verbindt met de Hofbogen. Volgens I make Rotterdam is de kwaliteit op staartniveau onder de maat en wil met De Luchtsingel een eerste stap doen in de verbetering van dit gebied. Voor dit project zijn twee initiatiefnemers: I make Rotterdam en ZUS. Het project zal tussen de ‘80.000,- tot ‘440.000,- gaan kosten. Dit hangt echter af van het opgehaald bedrag. De financiering verloop doormiddel van het verkopen van planken waar de naam van de investeerder in wordt geprint. Zo een plank kan gekocht worden voor ’25,-. Daarnaast kan er ook een drager of een heel brugdeel worden gekocht voor ‘125,- en ‘1.250,-. Door deze vorm van financiering wordt de Luchtsingel door alle Rotterdammers samen gemaakt.
Impressie van de Luchtsingel in Rotterdam
2. Vechtclub XL, Utrecht
Het project Vechtclub XL in Utrecht bestaat uit een bunker en een groot magazijn. Deze worden omgebouwd zodat er diverse type ruimtes ontstaan voor specifieke faciliteiten. De bedoeling hiervan is het cre??ren van een professionele werkomgeving voor een aantal creatieve beroepen. Initiatiefnemer voor dit project is Stortplaats van Dromen, een ontwerp- en bouwbedrijf dat ook de verbouwing en exploitatie op zich zal nemen. Het project zal rond de ‘65.000,- gaan kosten. De opbrengsten worden gebruikt voor het ombouwen van het voormalige OPG-magazijn tot een creatieve werkruimte. Aangezien het gebouw nu nog een grote lege ruimte is, wil Stortplaats van Dromen hier diverse ruimtes en verdiepingen in gaan bouwen. Daarnaast komen er grote galspartijen in het dak, wat moet zorgen voor meer daglicht. Ook worden er voorzieningen getroffen voor o.a. energievoorziening, krachtstroom, afzuiging en internet. Het benodigde bedrag werd binnen 3 maanden binnengehaald via CrowdAboutNow, wat voldoende is voor de eerste fase. Ondertussen wordt er gevraagd naar investeringen voor de tweede bouwfase (lichte en zware werkplaatsen). Dit zal ongeveer ‘100.000,- bedragen en kan worden gesteund door bedragen van maximaal ‘500,- te investeren tegen een rendement van 14%.
‘
3. The Uni Project, New York
The Uni Project is een mobiele bibliotheek in New York. Het doel van het project is om alle beschikbare stedelijke ruimte om te bouwen in een openbare bibliotheek voor lees- en leerplezier. The Uni Project is ontstaan door de overtuiging dat een stad leren moet promoten en hier ook de ruimte voor moet bieden. Boeken moeten daarom onderdeel uitmaken van het straatniveau zodat iedere voorbijganger toegang heeft tot de boeken en kennis. The Uni Project is een initiatief van een groep vrijwilligers. Een groot deel van die groep bestaat uit bibliotheekmedewerkers en leraren. De realisatie van The Uni Project kostte $25,000. De Uni werd voor het eerst in gebruik genomen op 11 september. Dit gebeurde op de New Amsterdam Market in Lower Manhattan. Vervolgens reist de Uni door de stad waardoor het elke week weer ergens anders verschijnt. Ge??nteresseerde kunnen nog steeds in The Uni Project investeren doormiddel van het doneren van geld of boeken.
4. Times square to art square, New York
Met Times square to art square wil Times Square alle reclame voor een dag vervangen door digitale kunstwerken, waardoor het plein als het ware een groot openbaar museum wordt. De initiatiefnemer probeert miljoenen mensen bij elkaar roepen die ge??nteresseerd zijn in (digitale) kunst of de mogelijkheden van het internet willen laten zien. De initiatiefnemer is in dit geval de Nederlandse student Justus Bruns. Hij probeerde voor zijn project $10.000,- in te zamelen. Het doelsaldo werd op 12 januari 2011 via Kickstarter bereikt. In het voorjaar van 2012 werd Times Square dan ook tijdelijk getransformeerd tot Art Square.
‘
5. Intersection repair, Portland
Intersection Repair is een project dat de sociale samenhang in buurten in Portland wil vergroten door kruisingen om te vormen tot publieke ruimtes. Dit fenomeen wordt ook wel placemaking genoemd, en wordt in de praktijk gebracht door het plaatsen van bijvoorbeeld bankjes. Hier kunnen buurtbewoners zitten en met elkaar kletsen. Een ander voorbeeld is het plaatsten van informatieborden met informatie over lokale evenementen. Een meer persoonlijkere manier is het maken van straatschilderingen, waardoor iedere voorbijganger kan zien dat dit een Place is. City Repair is een initiatief van bewoners die een ecologische maatschappij wilden die gericht is op de samenleving. Deze bewoners vormden in 1996 in Portland een actieve groep. De gedachte achter City Repair is dat economie, cultuur en besluitvorming als basis moeten dienen voor duurzaamheid. The City Repair Project is een non-profit organisatie waardoor zij volledig afhankelijk zijn van donaties. Bewoners moeten zelf zorgen voor de financiering voor de reparatie van een kruispunt. De organisatie biedt echter wel gratis ondersteuning. Sinds 2007 zijn ondertussen al tientallen kruisingen gerepareerd en omgevormd. Tegenwoordig kun je ook Intersection Repairs vinden in de steden Vercorin in Zwitserland en Mount Rainier in Maryland.
6. High Line Park, New York
In de jaren 1930 werd de High Line oorspronkelijk aangelegd als een spoorwegviaduct langs het westen van Manhattan. Hierdoor konden goederen rechtstreeks naar de magazijnen worden vervoerd. De spoorweg is sinds de jaren ’80 niet meer in gebruik. Om de lijn niet in verval te laten geraken ontstonden er na enkele jaren een aantal plannen om de lijn om te bouwen tot een park. De High Line zou een 2,2 km lang verhoogd park worden, dat 9 meter boven de grond zweeft. De eerste fase werd in juni 2009 afgerond. Oorspronkelijk was het de bedoeling om aan het einde van de jaren 1990 de High Line af te breken. Een groep buurtbewoners stelde toen voor om hier in plaats daarvan een park van te maken. In 1999 werd met het initiatief van twee New Yorkers ‘ Joshua David en Robert Hammond ‘ dan ook de Friends of the High Line opgericht. Samen lieten ze het bevel tot afbraak nietig verklaren en zochten ze steun voor hun idee van een zwevend park. Om hun idee nog meer overtuiging te geven werd een haalbaarheidsstudie uitgevoerd. Om dit te financieren werd er door middel van crowdfunding genoeg geld binnengehaald. Het onderzoek wees uit dat de investering, die ongeveer 50 miljoen zou gaan kosten, volledig terugverdiend zou worden door de waardevermeerdering van de omliggende woningen en kantoren. Het eerste e tweede deel van de High Line kostte ongeveer $196 miljoen, en is inmiddels al gerealiseerd. Van deze $196 miljoen werd $152 miljoen betaald door de stad en is $44 miljoen door de Friends of the High Line opgehaald. Het derde en tevens laatste deel wordt momenteel ontworpen.