Inleiding
Sociale media zijn bijna niet meer weg te denken uit onze maatschappij, 90% van de Nederlanders hebben op tenminste een van de netwerken een actief account . De bekendste sociale media kanalen zijn Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram en YouTube, toch heeft elk sociale media kanaal een andere doelgroep en een andere doelstelling.
In het onderstaande hoofdstuk zal de definitie van sociale media gegeven worden, vervolgens zullen er diverse varianten van sociale media en hun bijbehorende kenmerken uitgelegd worden en tenslotte zal er een selectie gemaakt worden van de relevante sociale media voor dit onderzoek.
2.1 Sociale media in het algemeen
Sociale media kent zijn succes door een aantal belangrijke kenmerken. Namelijk: er is geen technische kennis vereist om gebruik te maken van sociale media, het gebruikersgemak is hoog, er zijn geen kosten aan het algemene gebruik verbonden, en de content kan binnen een oogwenk met mensen zowel binnen als buiten je eigen netwerk gedeeld worden. Het interactieve aspect van sociale media is ook een belangrijk kenmerk. De content wordt namelijk vrijwel geheel geleverd door de gebruikers.
Sociale media wordt veel gebruik voor persoonlijke doeleinden. Het hoge gebruikersgemak van de websites maakt het mogelijk voor mensen van alle leeftijden om hier aan deel te nemen. Er kan informatie gezocht worden, muziek geluisterd worden, foto’s en video’s kunnen gedeeld worden en er kan gemakkelijk contact gelegd worden met vrienden en familie verspreid over de hele wereld.
Tegenwoordig bestaan er diverse vormen van sociale media. De bekendste zijn: fora, weblogs, sociale netwerken en podcasts1.
Fora zijn discussiesites waarop men een vraag kan stellen of een stelling kan voorleggen aan de groep die het forum bezoekt. Een van de kenmerken van een forum is dat alleen geregistreerde leden kunnen deelnemen. Ook wordt een forum gekenmerkt door de actualiteit, het laatst toegevoegde bericht, ook wel topic genoemd, komt bovenaan de pagina te staan .
Omdat het bereik op een forum relatief klein en zeer specifiek is, wordt er verder in het onderzoek hier niet dieper op ingegaan.
Een weblog is een tool op een website waarop een auteur een artikel kan schrijven en waar een lezer in dialoog kan treden met de auteur en de andere lezers. Bloggers zijn niet verplicht om enkel over feiten te schrijven, ook hun mening mag in een artikel geplaatst worden.
Net als bij fora, wordt ook bij weblogs de actualiteit gewaarborgd door de rangschikken van artikelen op nieuwste publicatiedatum . In hoofdstuk 2.1.5. ga ik dieper in op de weblog.
Een sociaal netwerk site is een tool waarmee gebruikers een sociaal netwerk kunnen creeren en onderhouden. Meestal gebeurt dit door het aanmaken van een online profiel, dat ze vervolgens kunnen koppelen aan de profielen van anderen.
Een sociaal netwerk kan bestaan uit al bestaande ‘’offline’’ vrienden, of juist een mogelijkheid zijn om nieuwe vrienden te maken.
In hoofdstuk 2.1.6 worden de grootste sociale media netwerken LinkedIn, Twitter en Facebook besproken.
Een podcast is een uitzending op internet. Dit kan varieren tot een muziekprogramma, een nieuwsuitzending, een lezing of een gesproken bericht. Een podcast biedt de mogelijkheid om je op te abonneren, hierdoor worden nieuwe uitzendingen direct gedownload op het apparaat waar je de podcast op wenst te beluisteren.
In hoofdstuk 2.1.7 ga ik dieper in op de podcast.
2.1.1 Sociale media als marketingtool
Sociale media is voor velen niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Dit geldt zowel voor privépersonen als bedrijven. Afwezigheid van een bedrijf in de sociale media heeft steeds vaker de consequentie dat omzet wordt misgelopen. Als bedrijf mag je sociale media dan ook niet negeren, en moet het een onderdeel worden van je marketingmix.
Zowel in Nederland (76 procent) als in de EU gebruikten de meeste bedrijven sociale media om het imago van het bedrijf te ontwikkelen en voor marketing van producten. Bedrijven in Nederland maakten van praktisch alle toepassingen van sociale media meer gebruik dan gemiddeld in de EU. Vooral bij het werven van personeel (50 procent) en het samenwerken met andere bedrijven (44 procent) was het verschil met de EU groot .
Dankzij de huidige technologie maken sociale media websites het mogelijk voor bedrijven om goedkoop en effectief te communiceren met grote groepen mensen. Het wordt voor organisaties steeds belangrijker om hier goed mee om te gaan want het biedt niet alleen kansen, er zijn ook risico’s. Net als in de ‘echte wereld’, neemt ook het vertrouwen in een persoon toe in de virtuele wereld naarmate we de ander beter leren kennen. Dit leidt er uiteindelijk toe dat we meer waarde hechten aan de mening van een persoon of een organisatie welke ons bekend is, dan aan de mening van een wildvreemde. Ook op sociale media is er dus sprake van mond-op-mond reclame, maar dit betekent niet altijd dat deze reclame positief is.
Een van de nadelen van sociale media is het mogelijke ”sneeuwbaleffect”, mensen vinden hun weg naar deze sites omdat er bekenden van hen aanwezig zijn, wat ze nieuwsgierig maakt. Hierdoor kan er in een korte tijd een enorm publiek bereikt worden, waardoor een organisatie zijn naamsbekendheid kan vergroten. Tegelijkertijd kunnen ook negatieve publiciteit en schandalen, welke kunnen leiden tot reputatieschade, ook ontzettend snel een grote populatie bereiken.
2.1.2 LinkedIn
In oktober 2014 telde LinkedIn 325 miljoen leden, dit maakt het het grootste zakelijke sociale netwerk ter wereld. De Nederlandse bevolking is met zijn 5,1 miljoen actieve leden, goed voor maar liefst bijna 24% van het totaal aan leden.
De leden van LinkedIn zijn actief in verschillende sectoren en functies. De missie van LinkedIn is om ‘’wereldwijd professionals met elkaar in contact te brengen zodat ze productiever en succesvoller worden’’.
Dit sociale netwerk wordt vrijwel alleen voor zakelijke doeleinden gebruikt, 92% van de leden gebruikt LinkedIn voor het vinden van nieuwe klanten, 92% voor het vervullen van vacatures, 85% voor acquisitie van prospects, 74% voor het delen van informatie en 65% maakt gebruik van LinkedIn om benodigde informatie te vinden .
2.1.3 Twitter
Twitter is een combinatie tussen webloggen en instant messaging en wordt ook wel microblogging genoemd. Dit sociale netwerk wordt door zowel bedrijven als particulieren gebruikt en ingezet om volgers via realtime communicatie op de hoogte te brengen van nieuwswaardigheden of activiteiten. Dit gebeurt door het versturen van korte berichten van, nu nog, maximaal 140 tekens. Twitter is voornemens om het maximale aantal tekens per bericht uit te breiden. Wanneer dit plaats zal vinden, en naar hoeveel het maximale aantal tekens zal stijgen is nog niet bekend.
Realtime geeft aan dat wanneer de twitteraar een tweet post, dit direct leesbaar is. Twitteren betekent letterlijk vertaald ‘’kwetteren’’, het uitgangspunt van de dienst is namelijk om met korte berichten je volgers te laten weten waar je mee bezig bent of wat je bezig houdt.
Twitter is een prettige manier om zakelijke leads te vinden, interactie aan te gaan met bestaande of potentiële klanten en natuurlijk ook gewoon leuk om je bedrijf eens van een andere kant te laten zien dan via een reclamefolder. We hebben het nu dus over zakelijk gebruik van Twitter. Maar Twitter staat niet op zichzelf en veel zakelijke twitteraars zullen Twitter gebruiken naast andere social media-kanalen.
2.1.4 Facebook
Facebook is een sociaal netwerk waar gebruikers hun persoonlijke interesses delen met anderen. Het sociale netwerk is te onderscheiden in twee soorten van gebruik, je hebt persoonlijke profielen, en pagina´s. Facebook omschrijft deze soorten van gebruik als volgt: ”je profiel is een verzameling foto’s, berichten en ervaringen waarmee jij je eigen verhaal vertelt”, ”pagina’s zijn voor bedrijven merken en organisaties zodat ze hun verslagen kunnen delen en met mensen kunnen communiceren”.
Gebruikers kunnen persoonlijke contact informatie op hun profiel of pagina plaatsen en er kan gecommuniceerd worden via publieke en privé berichten.
Facebook is het meest populaire sociale media netwerk, in Nederland zijn er ongeveer 9 miljoen leden en wereldwijd telt Facebook meer dan 1 miljard leden . Facebook heeft dus verreweg het grootste bereik.
Facebook wordt in Nederland minder gebruikt ten behoeve van zaken. 50% van de advocatenkantoren in Nederland hebben een Facebookprofiel of pagina, terwijl 70% actief is op LinkedIn en 56% op Twitter.
2.1.5 Weblogs
Een weblog is een website waarvan de content regelmatig aangevuld wordt door de auteur van de blog. De auteur biedt in feite een logboek van zelf geselecteerde informatie aan, en heeft dus de macht over wat zijn lezers wel en niet te zien krijgen.
Weblogs worden gezien als een zeer effectief communicatiemiddel, en worden dus steeds vaker bedrijfsmatig ingezet.
Een weblog kan nieuwsbrieven en andere interne communicatie in sommige gevallen vervangen. Door het gebruik van een weblog is er een constante stroom aan artikelen waardoor de ‘ontvanger’ altijd volledig op de hoogte is. Een goed bijgehouden weblog is actueel en de artikelen zijn direct beschikbaar .
Verder kan een weblog aanvulling zijn met betrekking tot klantbezoeken en bijeenkomsten. Natuurlijk is het geen vervanging voor persoonlijk contact, echter, door de klant de mogelijkheid te geven meer informatie te vinden op een weblog en zich te abonneren op nieuwsartikelen over een product of dienst, wordt een aanvullende service geleverd.
Indien gewenst kan interactiviteit aanwezig zijn op een weblog.
Zo kan er bijvoorbeeld de mogelijkheid worden geboden op artikelen te reageren, of door middel van een online formulier of e-mail adres direct persoonlijk contact op te nemen met de auteur van het artikel. Ook is het mogelijk voor een bezoeker om artikelen via e-mail door te sturen. Hiermee wordt ‘mond tot mond reclame’ gestimuleerd.
2.1.6 Podcasts
Theoretisch is een podcast een digitaal bestand dat door middel van een RSS feed online wordt aangeboden volgens een abonneermodel.
Praktisch komt het er, meestal, op neer dat een podcast een audio of video serie is waarop je je kan abonneren (bijv. in iTunes). Zodra je een abonnement hebt genomen wordt elke nieuwe aflevering in die serie automatisch gedownload.
Podcasting is zo’n bijzonder fenomeen omdat iedereen een podcast kan maken. In tegenstelling tot bijv. radio of tv programma’s zijn ervaring, dure apparatuur, uitzendrechten etc. niet nodig om een podcast met een potentieel wereldwijd publiek te produceren.
Daarnaast is een podcast niet gebonden is aan één medium. In één podcastkanaal kunnen diverse soorten bestanden, zoals video, audio en tekstbestanden, door elkaar geplaatst worden. Ook kunnen de afleveringen overal worden bekeken en beluisterd. Omdat een podcast automatisch gedownload en op je iPhone gezet kan worden door iTunes, kan je een podcast altijd en overal bekijken of beluisteren. Dit in tegenstelling tot online streaming media (zoals internetradiostations en youtube) waar altijd een internetverbinding voor nodig is.
2.1.7Vergelijking
Naar verwachting zal LinkedIn de aankomende jaren het toonaangevende zakelijke sociale media netwerk blijven . LinkedIn is relatief makkelijk in gebruik, en heeft een groot, zakelijk bereik in Nederland.
Facebook is daarintegen een stuk informeler, maar het is wel interessant om dit sociale netwerk mee te nemen in het onderzoek. Van alle sociale media netwerken heeft Facebook , in Nederland, namelijk het grootste bereik, zij telt bijna 9 miljoen Nederlandse leden . Daar het bereik zo groot is, kunnen de ernst van de gevolgen van eventuele risico’s natuurlijk ook groter worden. Vandaar de keuze om Facebook mee te nemen in het onderzoek.
Het is voor advocaten zeer interessant om blogs bij te houden, zo kunnen ze potentiele clienten op de hoogte houden van wat er zich afspeelt in de advocatuur en de bijbehorende wet- en regelgeving. Het nadeel van het hebben van een blog is, dat er veel tijd in gestoken moet worden. Om interessant te blijven voor de lezers zal er toch wel dagelijks, in ieder geval minimaal vijf keer per week, een artikel gepost moeten worden. Hier gaat veel tijd in zitten, en in overleg met de opdrachtgever heb ik besloten om dit niet mee te nemen in mijn onderzoek daar zij hier niet in geïnteresseerd zijn. Wel heb ik er voor gekozen om onderzoek te doen naar Twitter, daar dit gebruikt kan worden als mini-blog, en waar er maar maximaal 140 tekens getypt te hoeven worden.
Net als bij het maken van weblogs, gaat er in het maken van podcasts veel tijd zitten. Er is op dit moment bij Smal Otte advocaten niet de behoefte om wekelijks uren te besteden aan sociale media. Daarom is er in dit onderzoek verder geen aandacht besteed aan podcasts.
2.1.8 Tussenconclusie
Sociale netwerken zijn onder bedrijven de populairste vorm van sociale media 46 procent had in 2013 een account bij een netwerk zoals Facebook of LinkedIn. In 2012 was dit nog maar 35 procent. Eén op de tien bedrijven is in 2013 dus voor het eerst actief geworden op een sociaal netwerk. Naast het eerdergenoemde gebruik van microblogs zoals Twitter, was het plaatsen van filmpjes en foto’s op websites als YouTube populair (23 procent). Wiki’s werden minder vaak gebruikt (7 procent). In 2013 is het gebruik van alle vormen van sociale media onder de bedrijven in Nederland toegenomen .
In bovenstaande staafdiagram is te zien dat de sociale netwerken koplopers zijn, en ook in leden blijven toenemen. Op de tweede plek staan blogs of microblogs, ook deze sociale media blijven groeien in actieve bedrijven.
Daar de groei in sociale netwerken en blogs en microblogs blijft stijgen onder de bedrijven, is het het meest interessant om deze te onderzoeken. Smal Otte Advocatuur en Mediation willen uiteraard gebruik gaan maken van de sociale netwerken warmee zij het grootste bereik hebben.
Omdat niet alle sociale netwerken en blogs onderzocht kunnen worden heb ik een selectie gemaakt van de bekendste netwerken, namelijk: LinkedIn, Facebook en Twitter.
2.2 Juridische risico’s
Inleiding
Social media vormen een groot risico voor de reputatie voor Europese bedrijven. Naast reputatieschade vormen sites als Facebook en Twitter ook een risico voor het beschermen van vertrouwelijke informatie. Dat blijkt uit een onderzoek van de Federation of European Risk Management Associations (FERMA), onder 186 risicodeskundigen.
50% Van de respondenten denkt dat reputatieschade een materieel risico vormt. Ook gaf 20 procent van hen aan bang te zijn vertrouwelijke informatie te verliezen door activiteiten op social media.
Naast social media zien de deskundigen onder andere diefstal van klantinformatie en operationele IT-risico’s als grootste online risico’s.
65% Heeft een social media beleid voor medewerkers. En 14% werkt aan de realisatie hiervan. Bovendien brengt 53% hun online risico’s in kaart of zijn bezig met een plan om dit te kunnen doen (31%).
Volgens FERMA Vice-President Michel Dennery heeft informatie tegenwoordig veel meer bescherming nodig, omdat de omgeving veel opener is geworden. “Tegelijkertijd brengen social media ons veel kansen in het delen van informatie.”
In dit hoofdstuk worden de juridische risico’s van het gebruik van de sociale media ten behoeve van professionele doeleinden, die Smal Otte Advocatuur Mediation kunnen lopen, in kaart gebracht. Er zal onderscheid gemaakt worden in de meest ernstige risico’s en de risico’s welke het vaakst voor kunnen komen, daaruit wordt een selectie gemaakt van de belangrijkste risico’s. Dit zijn dan de risico’s welke relevant zijn voor de rest van het onderzoek.
2.2.1 Soorten risico’s en afbakening./Definitie juridisch risico
De term risico wordt in zijn algemeenheid gedefinieerd als de kans op een gebeurtenis vermenigvuldigd met het gevolg van die gebeurtenis. Omdat dit een uitgebreide definitie is heb ik in dit onderzoek gekozen om dieper in te gaan op enkel de juridische risico’s.
Een juridisch risico is het product van de kans dat de gewenste juridische kwaliteit van een product of dienst niet wordt gehaald, en de ernst van de gevolgen daarvan. Deze risico’s zijn verbonden aan de juridische aspecten van producten of diensten die worden afgenomen van toeleveranciers of geleverd aan een client. (voetnoot toevoegen, in leken taal)
De activiteit van het in kaart brengen van de risico’s en de kans hierop te verkleinen wordt ook wel risicomanagement genoemd. Dit wordt omschreven als het geheel van activiteiten en maatregelen, gericht op het beheersen van (zuivere) risico’s waaraan de risico-objecten zijn blootgesteld. Hierbij wordt een organisatie continu en systematisch doorlopen op risico’s, met als doel de gevolgen ervan te verminderen en de kans erop te verkleinen.
De belangrijkste risico’s welke kunnen spelen bij het gebruik van sociale media voor professionele doeleinden zijn reputatieschade, de publicatie van onjuiste (bedrijfs)informatie, het plegen van een onrechtmatige daad en de bijbehorende aansprakelijkheid, het schenden van de privacy van clienten, het schenden van de beroepsgeheimhoudingsplicht, het schenden van auteursrecht en belangenverstrengeling.
Om een selectie te maken van de risico’s welke het meest interessant zijn voor dit onderzoek wordt onderscheid gemaakt tussen de risico’s welke het meest voor kunnen komen, en de ernst van de gevolgen van de risico’s.
2.2.2 Risico’s met grootste kans
Smal Otte Advocatuur en Mediation is nog niet bekend met wet- en regelgeving omtrent de aansprakelijkheid welke kan volgen uit de juridische risico’s bij het gebruik van sociale media, en ook niet met de voorwaarden en regelgeving welke de sociale media zelf hanteren in hun beleid.
(niet in grote mate, ze willen een inschaling(synoniem) van belangrijkste / grootste risico’s)
Een foutje is snel gemaakt, daarom is de publicatie van onjuiste (bedrijfs)informatie een van de meest voorkomende risico’s.
Ook is er snel sprake van belangenverstrengeling, een mediator moet een onafhankelijke partij zijn. Het gebruik van sociale media en het ‘linken’ aan bekende personen is tegenwoordig een van de normaalste zaken, maar welke regels gelden er als een van beide clienten van een mediationproces contact zoekt via sociale media?
Ook het even snel kopieeren van een tekst of het gebruiken van een foto van iemand anders gebeurt snel. Vaak is er in zo’n geval toch sprake van schending van het auteursrecht.
Het schenden van de geheimhouding en de privacy van clienten is vaak gekoppeld aan elkaar. Veel bloggende advocaten vinden het moeilijk om de regels hieromtrent juist te hanteren. Ook als je persoonlijke informatie van clienten weglaat, kan er aan de hand van specifieke feiten toch een zaak naar een bepaalde persoon terug geleid worden.
2.2.3 Risico’s met de zwaarswegende gevolgen
Nu de meest voorkomende juridische risico’s in kaart zijn gebracht, is het ook belangrijk om de juridische risico’s met de meest ernstige gevolgen naar voren te brengen.
Het belangrijkste hiervoor is om de juridische risico’s te selecteren welke ook daadwerkelijk juridische gevolgen hebben. Zoals bijvoorbeeld een schadevergoeding of een boete. De juridische risico’s zoals het schenden van de geheimhouding, het schenden van de privacy en belangenverstrengeling kunnen de reputatie van Smal Otte Advocatuur en Mediation schaden, en kan/eventuele sancties opleveren.
Juridisch en tuchtrechtelijk
2.2.4 Risico’s waarvan de aansprakelijkheid onderzocht gaat worden/tussenconclusie
Uiteraard kunnen niet alle zeven juridische risico’s onderzocht worden. Vandaar dat er onderscheid is gemaakt in de vaakst voorkomende en meest ernstige gevolgen van die juridische risico’s.
Na overleg met de opdrachtgever is er voor gekozen om de aansprakelijkheid van de volgende juridische risico’s uit te zoeken; schending van geheimhouding, schending van privacy en belangenverstrengeling.
In het volgende hoofdstuk zal van deze juridische risico’s de aansprakelijkheid in kaart gebracht worden doormiddel van onderzoek naar de van toepassing zijnde de wet- en regelgeving en het gebruikersbeleid van de sociale media netwerken.
2.3 Juridisch kader
Inleiding
In dit hoofdstuk zal de aansprakelijkheid van de eerder behandelde juridische risico’s behandeld worden. Het is van belang om te weten waar deze juridische risico’s in de wet te vinden zijn, welke gevolgen de juridische risico’s met zich meebrengen.
2.3.1.1 Aansprakelijkheidsrecht
Voor dat de wettelijke basis van de juridische risico’s behandeld wordt, neem ik eerst het algemene aansprakelijkheidsrecht door.
Aansprakelijkheid wordt omschreven als de wettelijke of contractuele verplichting om de nadelige gevolgen van een bepaalde gebeurtenis te dragen.
Het Nederlandse recht maakt onderscheit tussen twee vormen van aansprakelijkheid, namelijk: schuldaansprakelijkheid en risicoaansprakelijkheid.
In dit onderzoek is alleen schuldaansprakelijkheid van toepassing. Er is sprake van schuldaansprakelijkheid wanneer iemand in een van zijn rechten geschonden wordt. Ook moet er sprake zijn van enige verwijtbaarheid aan de zijde van persoon die het incident veroorzaakte, om te kunnen spreken van aansprakelijkheid.
De meest voorkomende vorm van schuldaansprakelijkheid is de onrechtmatige daad, deze staat omschreven in art. 6:162 BW. Dit artikel luidt :
• Lid 1: Hij die tegen een ander een onrechtmatige daad pleegt, welke hem kan worden toegerekend, is verplicht de schade die de ander dientengevolge lijdt, te vergoeden.
• Lid 2: Als onrechtmatige daad wordt aangemerkt een inbreuk op een recht en een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, een en ander behoudens de aanwezigheid van een rechtvaardigingsgrond.
• Lid 3: Een onrechtmatige daad kan aan de dader worden toegerekend, indien zij te wijten is aan zijn schuld of aan een oorzaak welke krachtens de wet of de in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt.
•
Een onrechtmatige daad is dus een toerekenbare onrechtmatige gedraging van een persoon, een onderneming of de overheid, waardoor schade is veroorzaakt. Op grond van het bovenstaande artikel moet de veroorzaker van de schade deze vergoeden.
Op grond van dit wetsartikel dient voor aansprakelijkheid aan een vijftal eisen te zijn voldaan, namelijk: onrechtmatige gedraging, toerekenbaarheid van de daad aan de dader, schade, causaal verband tussen dader en schade en relativiteit.
In lid 2 worden de mogelijkheden van een onrechtmatige daad gesteld, namelijk: een inbreuk op een recht en een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.
Inbreuk op een recht
Onder het begrip recht wordt verstaan “eens ander subjectief recht”. Daaronder vallen persoonlijkheidsrechten en vermogensrechten. Voorbeelden van persoonlijkheidsrechten zijn: het recht op privacy, het recht op lichamelijke integriteit en het recht op leven.
Onder vermogensrecht wordt verstaan de absolute rechten zoals eigendom, rechten op voortbrengselen van de geest en de rechten van de huurder en pachter.
Wettelijke plicht
Onder een wettelijke plicht valt ieder wettelijk voorschrift. Zowel een wet in formele als een wet in materiële zin valt hieronder. Maar ook een rechtstreeks werkende verdragsbepaling. Handelen of nalaten in strijd met een gemeentelijke verordening kan op deze grond onrechtmatig zijn en derhalve een onrechtmatige daad opleveren.
Strafrechtelijk handelen is in beginsel onrechtmatig handelen en derhalve tevens het plegen van een onrechtmatige daad.
Ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer
Uit de praktijk blijken de navolgende gedragingen maatschappelijk onzorgvuldig te zijn.
Gevaarzetting
Hinder
Beroepsfouten
Onrechtmatige publicaties
Oneerlijke concurrentie
Beroepsfouten
Bij beroepsfouten toetst de rechter de zorgvuldigheid die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot mag worden verwacht. Niet iedere beroepsfout levert een onrechtmatige daad op. Dat is afhankelijk van vele factoren.
2.3.1.2 Schending van privacy
Privacy is een afweerrecht dat de persoonlijke levenssfeer of privesfeer beschermt. De Van Dale omschrijft privacy als de persoonlijke vrijheid, het ongehinderd, alleen, in eigen kring of met een partner ergens kunnen vertoeven; gelegenheid om zich af te zonderen, om storende invloeden van de buitenwereld te ontgaan, een toestand waarin een mens er zeker van is dat zonder zijn toestemming zo weinig mogelijk andere mensen zich op zijn verrein zullen begeven.
Privacy is een grondrecht, en is opgenomen in artikel 10 van de Grondwet. Dit artikel luidt:
• Lid 1: Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer.
• Lid 2: De wet stelt regels ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer in verband met het vastleggen en verstrekken van persoonsgegevens.
• Lid 3: De wet stelt regels inzake de aanspraken van personen op kennisneming van over hen vastgelegde gegevens en van het gebruik dat daarvan wordt gemaakt, alsmede op verbetering van zodanige gegevens
Privacy is een persoonlijkheidsrecht. De schending van privacy is een inbreuk op een recht, zoals bedoeld in art. 6:162 lid 2 BW. Dit betekent dat er sprake is van onrechtmatige daad, dit kan dus leiden tot een eventuele schadevergoeding.
2.3.1.3 Schending van geheimhoudingsplicht
Geheimhoudingsplicht heeft ook als doel om de privacy van een client te beschermen, maar kent strengere regels.
Iedere advocaat in Nederland is verplicht lid van de Nederlandse orde van advocaten, en zijn verplicht om zich aan de geldende beroepsregels te houden. Deze beroepsregels staan omschreven in de Advocatenwet. Daarnaast stelt de Orde ook eisen aan de Nederlandse advocaten.
De regels voor advocaten komen voort uit de kernwaarden die aan hen gesteld worden. Een advocaat moet partijdig, onafhankelijk, disckundig, integer en vertrouwelijk zijn.
Indien advocaten zich niet aan deze regels houden, kunnen zij voor de tuchtrechter worden gebracht. De sanctiemogelijkheden van een tuchtrechter kunnen uiteenlopen van een berisping of een waarschuwing tot tijdelijke of volledige uit de ambt zetting.
De geheimhouding is opgenomen in de gedragsregel 6 van Gedragsregels 1992, hierin staan de verplichte gedragsregels voor advocaten duidelijk weergeven. Gedragsregel 6 luidt :
• Lid 1: De advocaat is verplicht tot geheimhouding; hij dient te zwijgen over bijzonderheden van door hem behandelde zaken, de persoon van zijn cliënt en de aard en omvang van diens belangen.
• Lid 2: Indien een juiste uitvoering van de hem opgedragen taak naar zijn oordeel een gebruik maken van zijn verkregen kennis naar buiten eist, staat dat de advocaat vrij, voor zover de cliënt daartegen geen bezwaar heeft en voor zover dit in overeenstemming is met een goede beroepsuitoefening.
• Lid 3: De advocaat legt zijn medewerkers en personeel de inachtneming van een gelijke geheimhouding op.
• Lid 4: De geheimhoudingsplicht duurt voort na de beëindiging van de relatie met de cliënt.
• Lid 5: Indien de advocaat aan een wederpartij vertrouwelijkheid heeft toegezegd of deze vertrouwelijkheid voortvloeit uit de aard van zijn relatie met een derde, zal de advocaat deze vertrouwelijkheid ook jegens zijn cliënt in acht nemen.
Naast de tuchtrechtelijke gevolgen, geldt er ook nog aansprakelijkheid voor eventuele geleden schade door het slachtoffer.
Dit betekent dus dat een advocaat die deze gedragsregel schendt, een onrechtmatige daad heeft begaan en dus aansprakelijk is voor eventuele gevolgen. Naast dat dit dus kan leiden tot bijvoorbeeld een schadevergoeding, komen er bij het schenden van een gedragsregel ook tuchtrechtelijke gevolgen.
2.3.1.4 Belangenverstrengeling
Gedragsregel 7 luidt :
• Lid 1: De advocaat mag zich niet met de behartiging van de belangen van twee of meer partijen belasten indien de belangen van deze partijen tegenstrijdig zijn of een daarop uitlopende ontwikkeling aannemelijk is.
• Lid 2: De advocaat die de belangen van twee of meer partijen behartigt, is in het algemeen verplicht zich geheel uit de zaak terug te trekken zodra een niet aanstonds overbrugbaar belangenconflict ontstaat.
• Lid 3: De advocaat die in een bepaalde zaak de belangen van twee of meer partijen heeft behartigd en die zich als advocaat van een of meer van die partijen heeft teruggetrokken, zal in die zaak of in de voortzetting daarvan niet optreden tegen de partij of partijen ten aanzien van welke hij zich heeft teruggetrokken.
• Lid 4: Het is de advocaat niet toegestaan tegen een voormalige cliënt of een bestaande cliënt van hem of van een kantoorgenoot van hem op te treden behoudens het bepaalde in de volgende leden.
• Lid 5: De advocaat kan van het bepaalde in regel 7 lid 4 alleen afwijken, indien: de aan de advocaat toevertrouwde of toe te vertrouwen belangen niet betreffen dezelfde kwestie ten aanzien waarvan de voormalige cliënt of bestaande cliënt werd of wordt bijgestaan door de advocaat of een kantoorgenoot van hem, de aan de advocaat toevertrouwde belangen of toe te vertrouwen belangen ook geen verband hielden of houden met die kwestie en een daarop uitlopende ontwikkeling evenmin aannemelijk is, de advocaat of zijn kantoorgenoot niet beschikt over vertrouwelijke informatie van welke aard dan ook afkomstig van zijn voormalige cliënt of bestaande cliënt, dan wel zaaksgebonden informatie of informatie de persoon dan wel het bedrijf van de voormalige cliënt of de bestaande cliënt betreffende, die van belang kan zijn in de zaak tegen de voormalige cliënt of de bestaande cliënt, ook overigens niet van redelijke bezwaren is gebleken aan de zijde van de voormalige of de bestaande cliënt of aan de zijde van de partij, die zich met het verzoek tot behartiging van zijn belangen tot de advocaat heeft gewend.
• Lid 6: Indien niet is voldaan aan het bepaalde in regel 7 lid 5 kan de advocaat desalniettemin afwijken van het bepaalde in regel 7 lid 4 indien de partij die zich met het verzoek tot behartiging van zijn belangen tot de advocaat heeft gewend en de voormalige of de bestaande cliënt tegen wie moet worden opgetreden op grond van de hun verstrekte behoorlijke informatie vooraf instemmen met het optreden als bedoeld in regel 7 lid 4.
Gedragsregel 10 luidt:
• Lid 1: Bij het verstrekken van informatie aan derden over een zaak die bij hem in behandeling is of is geweest, neemt de advocaat, behalve de belangen van de cliënt, tevens gerechtvaardigde andere belangen in acht. De advocaat verstrekt geen informatie zonder toestemming van de cliënt en vermijdt misverstand over de hoedanigheid waarin hij optreedt.
• Lid 2: In een strafzaak verstrekt de advocaat geen afschrift van processtukken aan de media. De advocaat is terughoudend met het geven van inzage in die stukken.
2.3.1.6 Tussenconclusie
Gevolgen welke volgen uit de aansprakelijkheid
Gevolgen welke volgen uit de gedragscode 1992