Volgens Van Dale betekent feminisme ���het streven naar gelijke rechten voor vrouwen en mannen���. Volgens het boek Feminisme van Kaye Stearman betekent feminisme dat ���vrouwen en meisjes gelijke mensenrechten als mannen en jongens moeten hebben, en gelijke rollen en verantwoordelijkheden in de maatschappij horen te krijgen.���
En als laatste is het volgens Wikipedia ���De verzameling maatschappelijke en politieke stromingen of bewegingen die ongelijke (machts-) verhoudingen tussen mannen en vrouwen kritisch analyseren en vrouwenemancipatie nastreven���.
Oorzaken
Het feminisme is ontstaan door verschillende oorzaken, namelijk economische, maatschappelijke, ideologische en politieke ontwikkelingen. Deze ontwikkelingen hingen wel samen met de tijd waarin het feminisme begon. Dat was de periode van de industrialisatie en modernisering. In deze periode kon er steeds meer werk met machines worden gedaan. Hierdoor hoefden vrouwen, vooral vrouwen uit de burgerij, niet meer te werken. Vrouwen konden zich weer meer op het huishouden en op het gezin richten. Ook waren getrouwde vrouwen handelingsonbekwaam. Getrouwde vrouwen mochten geen contracten tekenen en hun man had het volledige zeggenschap over zijn vrouw, haar inkomen en hun kinderen. Ook hadden alle vrouwen geen politieke rechten en mochten geen openbare functies hebben. In sommige landen konden vrouwen wel het koningschap hebben.
De periode van de Verlichting hielp in het proces voor gelijke rechten voor mannen en vrouwen. De Verlichting benadrukte dat een goede opvoeding belangrijk was. Opvoeding en onderwijs moesten er dan ook voor zorgen dat kinderen hun verstandelijke vermogens goed konden ontwikkelen.
De meeste feministen hadden een liberale politieke overtuiging. Dit komt doordat het liberalisme gebaseerd is op het Verlichte denken. De Verlichting stond voor het geloof in rationalisme, vrijheid, gelijke rechten en het recht op ontplooiing van alle individuen.
Eerste feministische golf
De eerste feministische golf was een periode waarin vrouwen en organisaties zoals Arbeid adelt en Tesselschade zich inzetten voor de emancipatie van vrouwen. Deze periode is van ongeveer 1870 tot 1920. In deze periode werd er vooral gestreden voor het vrouwenkiesrecht, toelating tot (universitair) onderwijs en betaald werk.
De oorzaak van de eerste feministische golf
Na de snelle modernisering en industrialisatie veranderde er veel in het leven van de mensen. Mensen, zoals boeren, werkten niet meer dicht bij huis, maar in de stad. Ook in de middenklasse veranderde er veel. Vrouwen mochten hierdoor niet meer werken en alleen voor het gezin zorgen. Totdat vrouwen gingen trouwen moesten ze bij hun familie blijven wonen. En als ze dan getrouwd waren, waren ze nog niet vrij, want gehuwde vrouwen zijn door de wet ���handelingsonbekwaam���. Dat betekende dat vrouwen niet in hun eentje mochten beslissen over de opvoeding van de kinderen of over het inkomen.
De middenklasse was voornamelijk liberaal. Doordat de middenklasse liberaal was en zich bezighield met het Verlichte Denken, gingen vrouwen zich afvragen waarom de individuele vrijheid, gelijke rechten en het recht op individuele ontplooiing niet ook voor hen gelden. Dit is dan ook een reden dat het feminisme ontstond.
De eerste feministische golf begon rond het jaar 1870. Er waren twee groepen die het niet altijd met elkaar eens waren. Het duidelijkste verschil was er tussen de vrouwen uit de burgerij en de vrouwen uit de arbeidersklasse. De vrouwen uit de burgerij vonden het kiesrecht van de vrouwen uit de arbeidersklasse niet belangrijk, net als het recht op betaalde arbeid. Terwijl de vrouwen van de arbeidersklasse het geld het hardst nodig hebben om het gezin eten te geven. De vrouwen van de burgerij gebruiken het werk als uitweg voor het huishouden.
De ontwikkelingen en gevolgen van de eerste feministische golf
De grootste ontwikkelingen die bereikt zijn door de eerste feministische golf waren het vrouwenkiesrecht, het recht op onderwijs voor vrouwen en goede kansen op de arbeidsmarkt voor vrouwen.
Het vrouwenkiesrecht;
Als eerste kwam er in 1881 in Schotland stemrecht voor vrouwen bij lokale verkiezingen. Daarna breidde Engeland in 1894 het vrouwenkiesrecht uit. Maar vrouwen mochten toen nog niet stemmen in nationale verkiezingen. In 1917 was het ook de beurt aan Nederland, vrouwen kregen toen passief kiesrecht. Dit houdt in dat vrouwen het recht hebben om gekozen te worden. Dan in 1918 werd het vrouwenkiesrecht ook toegestaan Duitsland en Oostenrijk.
Pas in 1919 kregen vrouwen in Nederland actief kiesrecht. Belgi�� en Luxemburg kregen ook kiesrecht in 1919. Verder kregen vrouwen in Zweden beperkt stemrecht, maar dat werd in 1921 omgezet in volledig kiesrecht. In 1928 werd het kiesrecht voor vrouwen gelijk gesteld aan het kiesrecht voor mannen in Engeland. In Spanje kregen vrouwen in 1931 volledig kiesrecht en in Portugal in 1934 beperkt kiesrecht. In 1944 werd er tijdens de Tweede Wereldoorlog een wet gemaakt over hoe de staat na de bevrijding zou worden geregeld. Hierin werd ook het vrouwenkiesrecht geaccepteerd. In Zwitserland gebeurde dit ook maar dan in 1941.
Als laatste werd in Portugal in 1976 het volledig kiesrecht voor vrouwen ingevoerd.
Vrouwenkiesrecht in Nederland
In Nederland verliep het proces van het vrouwenkiesrecht niet makkelijk. Er waren veel mannelijke partijleiders en leden die het vrouwenkiesrecht niet belangrijk vonden. Hierdoor ontstonden er vrouwenorganisaties en door die organisaties kregen vrouwen betaald voor hun werk.
Aletta Jacobs en het vrouwenkiesrecht in Nederland
In 1882 wilde Aletta Jacobs zich plaatsen voor de Amsterdamse kieslijst. Ze werd geweigerd. Maar ze zette door en richtte de vereniging voor vrouwenkiesrecht op. Dit deed ze niet alleen, maar met nog een aantal andere vrouwen. Aletta reisde het het hele land door en organiseerde verschillende congressen. Door congres in 1915 werd er 18 oktober 1916 een vrouwendemonstratie gehouden. Dit leidde er allemaal toe dat precies 3 jaar later, 18 oktober 1919, Koningin Wilhelmina het volledige vrouwenkiesrecht erkende.
Onderwijs voor Vrouwen:
Vrouwen mochten niet door studeren als ze klaar waren met de basisschool. Maar doordat Aletta Jacobs ervan droomde om arts te worden, kunnen vrouwen in Nederland naar school.
Kansen op de arbeidsmarkt:
Doordat vrouwen nu ook mochten studeren, konden vrouwen gaan leren voor een beroep wat ze leuk vonden. Dit zou hun kans op de arbeidsmarkt vergroten.
Rechten voor vrouwen:
Vrouwen kregen steeds meer te zeggen over het gezin. Doordat vrouwen mochten gaan werken, konden ze niet meer de hele dag voor het huishouden zorgen. Dit leidde ertoe dat mannen taken over moesten gaan nemen. Vrouwen kregen ook meer zeggenschap over hun kinderen. De verantwoordelijkheden lagen eerst bij de vader. Ook konden vrouwen financi��le steun aanvragen.
Tussen de twee feministische golven in
In de jaren dertig, tijdens de crisis, werd er in veel landen een poging gedaan om het betaald arbeid van vrouwen te minderen. Dit gebeurde omdat vrouwen minder verdienden dan mannen. Er werd daarom ook gedacht dat het betaalde arbeid van vrouwen een bedreiging vormde voor de arbeid van mannen.
Na de Eerste Wereldoorlog had de confessionele stroming veel macht. Deze stroming was geen liefhebber van het feminisme. Ze vonden dan ook dat vrouwen thuis hoorden en dat ze het betaalde arbeid aan de mannen moesten overlaten. Socialisten en Liberalen vonden dat vrouwen gelijkwaardig zijn aan mannen.
Rond 1920 werd het in Nederland gewoon gevonden dat meisjes en ongehuwde vrouwen betaald werk deden, maar als ze gingen trouwen werd er verwacht dat ze stopten met betaald werk.
In 1930 ontstond de Nederlandse Vereniging voor Vrouwenbelangen en Gelijk Staatsburgerschap, ook wel Vrouwenbelangen. Vrouwenbelangen zette het Comit�� tot Verdediging van de Vrijheid van Arbeid voor de Vrouw (CVVAV) op. Hierbij sloten alle niet-confessionele vrouwenorganisaties zich aan.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog hielden veel vrouwenorganisaties zich stil. In de laatste oorlogsjaren werd in het geheim het Nederlands Vrouwen Comit�� (NVC) voorbereid door vertegenwoordigsters van vrouwenorganisaties. Deze organisatie was veel groter dan de Nationale Vrouwenraad in 1898. Dit komt omdat in het NVC ook katholieke en politieke partijen werden betrokken. Deze organisatie werd na de Tweede Wereldoorlog gebruikt door de regering en andere instanties om zaken te regelen over ���vrouwenkwesties���.
Toen er op 13 oktober 1947 werd besloten om vrouwelijke ambtenaren per 1 januari 1950 te ontslaan, werd het CVVAV opnieuw opgericht. Nu deden enkele confessionele vrouwenorganisaties ook mee. In 1955 werd er wettelijk vastgelegd dat vrouwen, gehuwd en ongehuwd, het recht hadden om aangenomen te worden in alle takken van overheidsdiensten.
Tijdens de wederopbouw stond het vrouwenemancipatievraagstuk laag op de agenda. Er werd namelijk gedacht dat dit al voltooid was, want vrouwen waren gelijkwaardig aan mannen.
Door de eerste feministische golf hebben vrouwen veel rechten gekregen, maar vrouwen maakten er weinig gebruik van. Dit komt doordat het ���burgerlijk��� huwelijksideaal steeds populairder werd en dus ook het vrouwenbeeld. Vrouwen hebben altijd geleerd dat hun rol later het huishouden en het opvoeden van kinderen zou zijn.
Tweede feministische golf
De tweede feministische golf was een periode waarin vrouwen nog steeds niet tevreden waren met wat ze hadden bereikt in de eerste feministische golf. Ze wilden nog meer bereiken. In de tweede feministische golf werd op bijna dezelfde thema���s ingegaan als in de eerste feministische golf zoals; onderwijs, politiek en werk. Nieuwe thema���s waren seksualiteit, huwelijk en gezin. Deze tweede golf gebeurde rond de jaren zestig.
De oorzaak van de tweede feministische golf
De oorzaak van de tweede feministische golf kwam doordat vrouwen nog meer wilden bereiken. Er was al veel veranderd door de eerste feministische golf, maar voor veel vrouwen was dit niet genoeg. In het bekende artikel van Joke Kool-Smit zei Joke dat mannen en vrouwen volgens de wetten en regels gelijk waren, maar dat in het dagelijks leven de vrouwen zich nog steeds bezig hielden met het huishouden en het gezin.
Vooral na de oorlog merkte vrouwen dat ze ook wilden werken. De mannen kwamen terug uit de Tweede Wereldoorlog en gingen weer aan het werk. Hierdoor werden vrouwen naar huis gestuurd, zodat ze zich weer bezig konden houden met het huishouden. Dit vonden veel vrouwen niet fijn.
De ontwikkelingen en gevolgen van de tweede feministische golf
Er zijn veel ontwikkelingen geweest in de tweede feministische golf. De belangrijkste thema���s in de tweede feministische golf waren nog steeds onderwijs, politiek en gelijkheid op de arbeidsvloer. Nieuw kwamen erbij het gezin, seksualiteit en het huwelijk. Ook werden er verschillende partijen en actievoerende groepen opgericht.
Onderwijs voor vrouwen
Veel meisjes deden het minder goed op school dan jongens. Er werd vrij weinig aan gedaan omdat vrouwen toch zouden gaan trouwen en daarna voor het gezin zouden gaan zorgen.
Politiek
Er waren nog steeds te weinig vrouwen in de politiek. Ongeveer 15 procent van de leden van de Tweede Kamer van vrouw. Een vrouwelijke minister gebeurde maar zelde. Er werden verschillende politieke en maatschappelijke organisaties opgericht.
De eerste organisatie in Nederland heette de Man Vrouw Maatschappij, ook wel MVM. Deze organisatie werd opgericht in 1968 door Joke Smit en Hedy d���Ancona. Van deze organisatie mochten mannen en vrouwen lid worden. Het doel van MVM was de gelijke ontplooiingskansen van mannen en vrouwen in de maatschappij. Ze richtte zich op het veranderen van het beleid. De beleidsdoelen waren bijvoorbeeld gelijke belasting voor mannen en vrouwen en gelijke kansen in het onderwijs voor jongens en meisjes. Dit gebeurde doordat ze werkgroepen zoals onderwijs en gezinsplanning oprichtte. De werkgroepen organiseerden verschillende acties en campagnes om beleidsdoelen te veranderen.
Een andere bekende actiegroep is Dolle Mina. Deze actiegroep ontstond in 1969. De inspiratiebron van Dolle Mina kwam van actievoerende vrouwen uit de Verenigde Staten en door de Maagdenhuisbezetting in Amsterdam. Dolle Mina wilde veel bereiken, zoals zelfbeslissing voor abortus, ook wel bekend als ���Baas in eigen Buik���, veilige kinderspeelplaatsen, geen achterstelling van de gehuwde moeder en gelijke opvoeding voor jongens en meisjes. De eerste actie van Dolle Mina was op 23 januari 1970. Bij deze actie heeft Dolle Mina het kasteel Nijenrode bezet. Dit deden ze omdat bij het opleidingsinstituut voor managers geen vrouwen werden toegelaten op die opleiding.
Vrouwen op de Arbeidsmarkt
Vrouwen op de arbeidsmarkt kwam ook bij de tweede feministische golf ter sprake. Dit kwam doordat nog steeds maar weinig vrouwen een betaalde baan hadden. Dit was toen 16 procent. Ook kregen vrouwen minder loon dan mannen voor hetzelfde werk. In de tweede feministische golf wilden ze dan ook dat het betaalde en onbetaalde arbeid opnieuw verdeeld werd, de arbeidstijd verkort werd en dat er meer betaalbare cr��ches kwamen. De lonen van mannen en vrouwen werd hetzelfde en ze werden gelijk behandeld.
Gezin, seksualiteit en het huwelijk
Vrouwen kregen in door de tweede feministische golf steeds meer te zeggen over het gezin. Vrouwen hoefden niet meer de hele dag als huisvrouw te spelen. Ze mochten gaan werken. Hierdoor ontstonden er cr��ches. Maar eigenlijk werden cr��ches eerste gezien als schande. De tweede feministische golf bracht daar verandering in. Daarnaast was het eerst zo dat als vrouwen gingen trouwen, ze daarna verplicht moesten stoppen met werken. Dit werd ook steeds minder door de tweede feministische golf.
De tweede feministische golf heeft er ook voor gezorgt dat vrouwen abortus mogen plegen. Dit gebeurde doordat de actiegroep Dolle Mina een actie startte namelijk ���Baas in eigen Buik���. Ook werd er door deze actie de anticonceptiepil toegestaan.
Derde feministische golf
Sommige mensen zeggen dat de derde feministische golf nu plaats vindt. Dit is gebaseerd op de wat mensen zeggen. Andere mensen noemen dit ���post-feminisme���. Dit betekende letterlijk ���na het feminisme���. Eigenlijk is het nog te vroeg om om deze periode een naam te geven.
De derde feministische golf zou dan rond 1990 ontstaan zijn. Hierin zouden zelfontplooiing, keuzemogelijkheden en discriminerende gebruiken centraal staan.
De derde feministische golf is anders dan de eerste en de tweede feministische golf. Dit komt doordat er nieuwe methoden worden gebruikt.
Ook is er een boek geschreven over de derde feministische golf door Dirk Verhofstadt. In dit boek zijn zes westerse (ex-)moslima���s ge��nterviewd. Dit is in het journalistieke deel in het boek. Ook is er een filosofisch deel met beschouwende hoofdstukken. Hierin wordt het thema onderdrukking van de vrouw in moslimgemeenschappen binnen de liberale traditie en met nadruk om de vrijheid en het individu.
Verbeteringen voor de vrouw
Door het feminisme en de eerste en tweede feministische golf is er veel veranderd voor de vrouw, zoals het kiesrecht en dat vrouwen mogen studeren. Verder is er nog veel meer veranderd.
Veranderingen in de politiek
Als eerste hebben vrouwen volledig kiesrecht gekregen. Dit heeft ervoor gezorgt dat vrouwen konden stemmen en dat vrouwen gekozen mochten worden. Op 3 juli 1918 werd Suze Groeneweg het eerste vrouwelijke kamerlid in Nederland. Op 13 oktober 1956 werd Marga Klomp�� de eerste vrouwelijke minister in Nederland.
Veranderingen op de arbeidsmarkt
Na een lange tijd werd Aletta Jacobs als eerste vrouw toegelaten op een hogeschool in Nederland. Hierdoor werd zij de eerste vrouwelijke arts. En daardoor kunnen vrouwen nu ook studeren en kiezen wat zij als beroep willen doen.
In 1975 werd er een wet aangenomen dat vrouwen en mannen voor hetzelfde werk evenveel loon kregen.
Vrouwen konden hierdoor doorgroeien naar betere functies binnen een bedrijf of een een instantie. Steeds vaker kregen vrouwen een betere baan. Dit betekent ook dat vrouwen steeds betere kansen kregen om zich te ontwikkelen.
Veranderingen in het gezin
In 1971 werden de rechten in het huwelijk verandert. Mannen en vrouwen hadden dezelfde rechten gekregen over het inkomen en de kinderen. Zo kunnen mannen niet meer beslissen wat er met het inkomen van de vrouw gebeurt.
Belangrijke personen
De emancipatie van vrouwen ging niet vanzelf. Er waren dan ook vrouwen die zich erg inzetten voor de emancipatie van vrouwen.
Aletta Jacobs
Aletta Jacobs werd geboren op 9 februari 1854 te Sappemeer in Groningen. Ze groeide op met haar ouders Abraham Jacobs en Anna de Jongh en met 10 broers en zussen. Het was een Joods gezin. Haar vader werkte als huisarts. Toen hij merkte dat Aletta ook dokter wilde worde, nam hij haar mee naar sommige pati��nten. Het probleem was alleen dat vrouwen niet werden toegelaten op de medische studies. De gewoonte was dat elk beschaafd meisje naar de jongedamesschool ging om zich daar te verdiepen in handwerken. Aletta hield het daar veertien dagen uit. Daarom besloten haar ouders dat ze haar moeder zou helpen in het huishouden en ���s avonds les kreeg. Maar ook dat werkte niet. Haar broer Julius maakte zich zorgen over zijn zusje. Hij sprak met haar en Aletta werd steeds beter. Na enkele maanden gaf haar vader haar les in Grieks en Latijn. Het idee kwam dat ze als 15-jarige zou moeten slagen voor het examen van leerling-apotheker. Op 26 juli 1870 is ze geslaagd.
Daarna schreef ze minister Thorbecke een brief met de vraag of ze ook een vrijstelling mocht om het toelatingsexamen niet te hoeven maken. Ze kreeg de vrijstelling en ze mocht een jaar proef studeren op de Groningse universiteit. In Groningen was het wennen, maar iedereen accepteerde het. In de rest van het land werd ze bespot. Dat alles was zwaar voor haar, maar ze had alles over voor haar studie.
Toen bekend was dat minister Thorbecke binnenkort kwam te overlijden, deed Aletta snel haar tentamens. Ze kreeg haar toestemming. Dit was het laatste ambt bezigheid van minister Thorbecke. Hierdoor kon Aletta blijven studeren. Ze slaagde in 1878 voor het artsenexamen.
Op 3 april 1878 was Aletta de eerste vrouwelijke arts. Op 8 maart 1879 promoveerde ze tot doctor in de medicijnen.
Ook heeft ze ingezet voor het vrouwenkiesrecht.
Dit alles heeft ervoor gezorgd dat vrouwen nu ook kunnen doen wat ze willen en vooral dat ze kunnen kiezen welk beroep ze willen gaan doen.
Wilhelmina Drucker
Wilhelmina Drucker werd geboren op 30 september 1847 in Amsterdam. Ze groeide voornamelijk met haar moeder, Constantia Christina Lensing, en haar oudere zus op, omdat haar vader, Louis Drucker, niet met haar moeder wilde trouwen en zijn twee dochters niet erkende. Louis kreeg een relatie met een andere vrouw. Hij trouwde met haar en kreeg nog zes kinderen. Deze kinderen hoefden niet te werken en de jongens mochten studeren. Maar Wilhelmina en haar zus moesten op jonge leeftijd al werken.
Dit alles leidde ertoe dat Wilhelmina zich bezig ging houden met feministische activiteiten.
Later richtte ze samen met andere vrouwen het weekblad ���De Vrouw��� op. En in 1889 richtte ook samen met andere vrouwen de Vrije Vrouwen Vereeniging op, maar dat veranderde in 1894 in de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht. Ook heeft ze samen met Theodore Haver het weekblad ���Evolutie��� opgericht in 1893. Dit weekblad heeft bestaan tot 1926. Verder gaf ze lezingen en sloot ze zich aan bij de Vereeniging Onderlinge Vrouwenbescherming. Deze vereeniging wilde dat de belangen van ongehuwde moeders met kinderen beter werden.
Wilhelmina was met de Vereeniging Onderlinge Vrouwenbescherming de basis van verschillende organisaties zoals; Blijf van mijn Lijf en Vrouwen tegen Verkrachting. Ook stamt de naam van de feministische beweging Dolle Mina van haar af, omdat de bijnaam van Wilhelmina Ijzeren Mina was.
Gevolg positie van de vrouw in de Nederlandse samenleving
De positie van de vrouw is heel erg veranderd. Vrouwen werden rond 1950 en eerder gezien als moeder en huishoudster. Het enige recht wat ze hadden was het aanrecht. Dit veranderde door de eerste maar vooral door de tweede feministische golf.
Vrouwen kregen en krijgen steeds meer te betekenen in de samenleving. In bijna alle Europese landen worden mannen en vrouwen gelijk behandeld.
Door middel van een enqu��te willen wij onderzoeken hoe vrouwen nu tegen de positie van de vrouw in de Nederlandse samenleving aankijken.
Onze verwachting is dat vrouwen tevreden zijn met de positie die ze hebben in de Nederlandse samenleving. Maar dat sommige vrouwen nog meer