Het gehele verhaal speelt zich af tijdens een diner waarbij twee broers met hun echtgenoten een afspraak moeten maken over een kwestie waarbij hun kinderen zijn betrokken.
Het motto is afkomstig uit het filmscript van “Reservoir Dogs” (1992) van de regisseur Quentin Tarantino. Het is een dialoog tussen twee personages:
Nice Guy Eddy : “C’mon throw it in a buck”
Mr.Pink :”Uh-huh. I don’t tip”
Nice guy Eddy: “Whatdaya mean, you don’t tip?
Mr. Pink: I don’t believe in it. “
Bron: Verslag van Docent: Kees van der Pol (Scholieren.com)
Samenvatting
Het boek gaat over een diner. Deelnemend aan het diner zijn Serge en Babette Lohman en Claire en Paul Lohman. Serge Lohman staat op het punt om de nieuwe minister-president van Nederland te worden, maar zijn zoon en de zoon van zijn broer hebben iets verschrikkelijks gedaan. Ze gaan dineren om dit te bespreken, dat is tenminste de bedoeling. De zoon van Paul, Michel, en de zoon van Serge, Rick, hebben een zwerfster vermoord. Per ongeluk. De zwerfster lag in een pinhokje en zij wilden pinnen. Ze werden kwaad en gooiden een lege jerrycan in het hokje, deze vatte vlam en zo verbrandde de zwerfster. Tijdens het gesprek proberen ze het onderwerp steeds te ontlopen. Tussen het diner door verteld Paul steeds iets over zijn eigen leven dat te maken heeft met het gespreksonderwerp van dat moment. De geadopteerde zoon van Serge en Babette, Beau, heeft de ‘moord’ zien gebeuren en chanteert Rick en Michel ermee. Ze moeten veel geld aan hem geven, dan pas haalt hij alle filmpjes die hij van hen op internet heeft gezet eraf. Aan het einde wil Serge door het incident van Michel en Rick zich terugtrekken uit de campagne, maar Babette, Claire en Paul zijn het daar niet mee eens. Claire heeft bedacht dat als ze Serge zouden verwonden, hij niet de persconferentie zal geven de volgende dag, waarin hij zijn terugtrekking zou aankondigen. Beau verdwijnt op mysterieuze wijze en het gezin van Paul leeft hun leven ‘gewoon’ verder.
Bron: Verslag van vorig jaar
Spanning
Er wordt in dit boek een duidelijke spanningsboog opgeworpen, direct vanaf het eerste hoofdstuk al. Dit doet de schrijver door de lezer met vele vragen op te schepen die pas aan het eind beantwoord worden. Bijvoorbeeld, waarom gaan ze naar dit Diner? En wat hebben de kinderen van de twee echtparen gedaan? Hoe gaan de ouders hier mee om?
Er is ook sprake van emotionele spanning, omdat er in het begin van het boek sympathie voor de ik figuur wordt opgewekt, waarna vervolgens onze kijk in het loop van het boek steeds veranderd. Je zou kunnen spreken van een spannende “karakterontwikkeling”door steeds meer te weten te komen over de personages.
Bron: Zelf geschreven, maar gekeken naar het artikel van Roland Lenters
Structuur
Structuur
De roman heeft een opzet in hoofdstukken die in relatie worden gezet met het opdienen van een vijfgangendiner in een duur restaurant. De delen waarin de roman is verdeeld,verwijzen naar de onderdelen van zo’n diner, nl.:
– Aperitief (ho 1-7)
– Voorgerecht (ho 8-15)
– Hoofdgerecht (ho 16-35)
– Nagerecht (ho 36-39)
– Digestief (ho 40- 45)
Daarna is er een soort epiloog die ook ruim na de dag van het diner wordt verteld. Dit hoofdstuk heet “De fooi.” (ho 46)
Doordat de maaltijd uit vijfgangen bestaat denk je bij de structuur automatisch aan de opbouw van een klassieke tragedie met de klassieke indeling van een expositie, intrige, climax (het hoofdgerecht) catastrofe (de ondergang van Serge) en de peripetie. Het hoofdstuk “Fooi” doet dienst als epiloog, waarin Paul na een aantal maanden de boel voor de lezer op een rijtje zet.
Bovendien kun je in de roman ook de drie Aristoteliaanse eenheden herkennen:
– de eenheid van tijd (alles moet binnen 24 uur worden afgehandeld) In de vijf hoofdstukken is er sprake van een vertelde tijd van enkele uren.
– de eenheid van plaats: er zijn geen decorwisselingen: alles speelt zich af in het restaurant
– eenheid van handeling: één thema staat centraal: hier de loyaliteit van ouders tegenover hun kinderen.
De structuur van deze roman is bijzonder hecht. Paul Lohman kondigt iets in een onbelangrijke passage aan in een hoofdstuk en je weet dan dat het element later zal worden ingevuld. De belangrijkste gebeurtenissen worden inderdaad in het hoofdstuk Hoofdgerecht verteld.
Bron: Verslag van Docent: Kees van der Pol (Scholieren.com)
Perspectief
De verteller is Paul Lohman die in de ik-vorm het verhaal vertelt van een diner met zijn broer Serge Lohman (de gedoodverfde nieuwe minister-president bij de verkiezingen)
Hij is ex-leraar geschiedenis, maar een aantal jaren geleden doorgedraaid tijdens een les, waarna hij zich onder psychiatrische behandeling moest stellen en hij later op non-actief wordt gesteld. Hij heeft een genetische afwijking op het gebied van gedragsstoornissen.
Hij vertelt het verhaal in de o.v.t..
In een soort epiloog (Hoofdstuk “De fooi”) vertelt hij dat de verkiezingen op niets zijn uitgelopen. Dan zijn we in de tijd al een paar maanden verder. Maar dan is hij juist een achteraf vertellende “ik”
Bron: Verslag van Docent: Kees van der Pol (Scholieren.com)
Schrijfstijl
De stijl van Herman Koch is in deze roman geestig, ironisch en humoristisch. Zo krijgt de handelwijze van de Nederlandse politicus kritiek, maar zeker ook de keuken van een trendy restaurant, dat belachelijk hoge prijzen vraagt voor heel kleine porties voedsel.
En voorbeeld fragment van de stijl:
Maar voordat ik iets had kunnen zeggen, drong Serge zich naar voren, hij duwde zijn vrouw zowat op zij, terwijl hij mijn hand vastgreep en deze krachtig drukte. Vroeger had hij niet zo’n krachtige handdruk, maar de afgelopen jaren had hij zich aangeleerd dat hij “ de mensen in het land: met een krachtige handdruk tegemoet moest treden- dat ze in elk geval nooit op een slap handje zouden stemmen. (blz. 38)
Bron: Verslag van Docent: Kees van der Pol (Scholieren.com)
Personages
Claire Lohman
Claire Lohman is, volgens de verteller, ook slimmer dan hij is. Ze is ook stiekem. Want op de avond van het diner weet zij al dat haar zoon iets gaat uithalen, wat niet door de beugel kan. Ze heeft echter niets aan Paul verteld. Al eerder in haar huwelijk heeft ze informatie achtergehouden bijv. over de vruchtwaterpunctie in het verleden. Ze heeft natuurlijk willen weten of hij een genetische afwijking had. Maar dat kan ook meteen betekenen dat Michel niet de biologische zoon van Paul is.
Babette Lohman
Babette Lohman is veel slimmer dan haar echtgenote Serge, vindt Paul. Ze heeft hem helemaal door. Ze doet heel sarcastisch over zijn manier van doen (bijvoorbeeld over zijn plotselinge hobby van wijnkenner). Maar aan het einde van de roman wil ze liever niet dat Serge zij terugtreden als lijsttrekker bekend maakt. Ze vindt het wel leuk om in de schijnwerpers te staan als de vrouw van ….. Ze is flink van postuur; alles aan haar is groot, maar het is wel in proporties. Tijdens het nagerecht doet Babette heel arrogant tegen de gerant van het restaurant. Ze wil dat hij het terugneemt en maakt een beschamende scène.
Serge Lohman
Serge Lohman is de broer van Paul. Hij is een karikatuur van een politicus. Hij doet alles om het grote publiek te vriend te houden. De volgende keer zou hij de verkiezingen wel eens kunnen winnen en dan kan hij minister-president van Nederland kunnen zijn. Hij doet daarom graag voornaam in het openbaar: het eten in het dure restaurant bijvoorbeeld. Paul moet nog vaak terugdenken aan zijn jeugd toen Serge niet uitblonk door net gedrag. Hij boerde aan tafel omdat hij grote hoeveelheden cola dronk. Nu doet hij alsof hij een echte wijnkenner is. Tijdens dit diner begint hij aan zijn hoofdgerecht (de tournedos), terwijl er verder niemand aan tafel zit. Dat is niet echt volgens de etiquette. Hij ligt goed bij de vrouwen vanwege zijn openlijke charme.. Maar nu hij op de hoogte is van de misdaad van zijn zoon, wil hij zich in het openbaar terugtrekken als lijsttrekker voor de verkiezingen. Zijn vrouw wil dat hij blijft en heeft geprobeerd dat via Claire te bereiken. Maar hij gaat toch op weg om zijn aftreden bekend te maken, totdat hij door Claire het ziekenhuis in wordt geslagen. Je weet als lezer niet zeker of Serge wel oprecht zijn politieke carrière wil opgeven, want hij kan ontzettend goed acteren, hebben we gelezen. Dat zie je in de passage met de fan en de foto in het restaurant.
Paul Lohman (Hoofdpersonage)
Paul Lohman is een ex-geschiedenis leraar die in het verleden een aantal keren flink uit zijn dak gegaan is als hij een woedeaanval kreeg. Hij is uit het onderwijs gegaan, maar hij heeft zijn gevoelens niet altijd onder controle. Zo heeft hij zijn broer eens een pan macaroni op de kop geslagen en hij heeft de rector van de school van Michel keihard in zijn gezicht geslagen. Hij slikt pillen voor zijn driftaanvallen. Hij doet redelijk cynisch over het restaurant waar ze eten: kleine porties en grote prijzen. Sinds kort weet hij dankzij de televisie-uitzending bij “ Opsporing verzocht\” dat zijn zoon wordt gezocht voor een aanval op een junk/zwerfster. Maar hij staat altijd loyaal achter zijn kinderen. Hij weigert Serge over te halen om in de politiek te blijven.
In het begon krijg je sympathie voor Paul vanwege zijn herkenbare reacties op van alles en nog wat. Hij is erg waarnemend. Later leren we steeds meer over zijn karakter en zijn laksheid en gebrek aan juiste principes. Waardoor de lezer langzaam het respect voor de personage verliest.
Bron: Verslag van Docent: Kees van der Pol (Scholieren.com)
Ruimte
Het verhaal speelt zich af in een erg chique en duur restaurant. Het nut van deze locatie voor het verhaal is dat hier goed geconverseerd kan worden. Het is erg chique omdat Serge kandidaat minister-president is en dus ergens moet eten met klasse.
Verder dient de WC ervoor dat de hoofdpersoon even alleen kan zijn en buiten dient ervoor om te praten zonder dat iedereen meeluistert.
Verder is de locatie waar de zwerver in de brand word gestoken belangrijk. Omdat dit een openbaren plek is maar wel een klein hok, levert de stank frustratie op bij Michel en Rick.
Dan speelt zich nog een klein gedeelte in het café, het huis en op school af.
De ruimtes hebben over het algemeen een ruimtelijke functie in het boek.
Bron: Verslag van vorig jaar
Tijd
Het Diner speelt zich af ergens rond 2008, in ieder geval tijden Bush regeerperiode. Het Diner werd ook rond deze tijd geschreven. Kortom het speelt in de tijd dat het boek geschreven werd.
Het hele verhaal speelt zich `s avonds af in een paar uur waarin het diner plaatsvindt.
Het verhaal is niet chronologisch, want er komen meerdere lange flashbacks in voor. De flashbacks spelen Jaren eerder af tot vlak voor het diner. De flashbacks staan voornamelijk in het middenstuk van het boek. Er vind ook tijdsvertraging plaats, bijvoorbeeld wanneer Paul naar het toilet is. Dan gaan er zo een paar bladzijden doorheen over wat Paul denkt.
Bron: Verslag van vorig jaar
Thema
Goed en Kwaad
In deze uitstekende roman van Herman Koch staat het dilemma van ouders centraal waarin die kunnen komen te verkeren wanneer hun kinderen onheil veroorzaken. Michel en Rick hebben in een bui van onbezonnenheid een zwerfster gedood. De dood van de vrouw vergoelijken ze doordat ze zo ‘stonk” en daarmee eigenlijk om haar dood had gevraagd. Bovendien konden ze niet weten dat er nog lege benzinedampen in de jerrycan zaten.
Hoever mogen ouders gaan in de bescherming van hun kinderen, wanneer die een misdaad hebben gepleegd? Met dat probleem worstelen de vier ouders die bovendien nog een familieband met elkaar hebben. Het meest ligt de nadruk op de ouders van Michel, die een bijna oedipale band met zijn moeder heeft. Misschien (suggereert de verteller) is hij geen biologische zoon van Paul (het verslag van het vruchtwateronderzoek) Toch blijkt ook Paul volledig op de hoogte zijn van wat Michel heeft uitgespookt: het filmpje op YouTube laat daarover geen misverstanden bestaan. Het liefst stopt Paul alles in de doofpot net als zijn vrouw Claire. Vandaar dat de flashbacks met de fietshandelaar en met de rector op school nuttig zijn omdat ze de kern van de thematiek aangeven.
Uit de discussie van Paul met de rector is het volgende citaat op blz. 262/263 :
Ik stond voor het dilemma waarvoor iedere ouders zich vroeg of laat geplaatst ziet: je wilt uiteraard je kind verdedigen, je komt voor je kind op , maar je moet dat niet al te krachtig doen en al helemaal niet welbespraakt- je moet ze niet klemzetten. De onderwijzers en docenten zullen je laten uitspreken, maar daarna wraak nemen op je kind.
Bron: Verslag van Docent: Kees van der Pol (Scholieren.com)
Motieven
Het belangrijkste motief in het verhaal is familie geheim. Gedurende het hele boek worden er constant zaken verzwegen voor elkaar en houdt iedereen kennis en feitjes achter, waardoor de exacte gebeurtenissen en consequenties niet altijd even duidelijk zijn.
Vooral Paul en Claire houden erg veel achter voor elkaar.
Dit is een concreet verhaal motief.
Een ander motief is het telkens opnieuw beschrijven van de verschillende gangen van het diner en het terugkerende mobieltje van de zoon van Paul.
Bron: Verslag van Docent: Kees van der Pol (Scholieren.com)
Biografie Schrijver
Herman Kocht is geboren op 5 september 1953 in Arnhem.
Herman is later met zijn ouders naar Amsterdam verhuisd waar hij vanwege wangedrag van school werd gestuurd. Hij heeft nog Russisch gestudeerd en heeft een jaar in Rusland gewerkt.
Hij was televisiemaker en acteur voor Jiskefet op tv, columnist voor de volkskrant, schrijver van korte verhalen en Romans. Met zijn schrijverscarrière brak hij door in 2009 met Het Diner.
Wat opvallend is, is dat hij het Diner heeft gebaseerd op een echte moord in Barcelona, waarbij twee welgestelde jongens een zwerver mishandelden en in brand staken.
Zijn romans gaan vaak over morele kwesties en zijn erg actueel. Hij roept ook vragen op bij de lezer over deze morele kwesties.
Zijn schrijfstijl is modern vloeiend en zonder moeilijke woorden, wat zijn boeken erg prettig leesbaar maakt.
De stroming waartoe zijn werk behoord is het realisme. De boeken zijn wel verzonnen, maar soms gebaseerd op een kern van waarheid en het speelt in onze tijd af. De personages zijn ook overtuigend en handelen vrij realistisch.
Bron: Verslag van vorig jaar
Eigen mening
Ik vond het Diner, van alle boeken die ik van de literatuurlijst heb gelezen, het prettigst om te lezen. Er zit een goede spanningsopbouw in het boek en het taalgebruik is prettig en modern en dus makkelijk te lezen.
Bovendien is het verhaal meesterlijk opgebouwd en zit er een humoristisch tintje aan alles, wat het toch enigszins serieuze onderwerp licht verteerbaar maakt. Ook de personages zijn op een intelligente manier uitgewerkt, wat het verhaal interessant maakt.
Ik vond het wel een beetje jammer dat niet alle vragen aan het einde naar tevredenheid werden beantwoord.
Kortom, zeker de moeite waard om te lezen voor school.