Inleiding
Dit is mijn sectorwerkstuk. Het gaat over techniek en sport. Hier heb ik voor gekozen omdat ik graag in de sport en in de techniek verder wil. Ik vind dit ook een origineel onderwerp want niemand van de klas heeft dit onderwerp gekozen. Het zijn ook twee totaal verschillende onderwerpen die ik toch aan elkaar verbind. Omdat ik hier later in verder wil, wil ik hier ook graag mee over weten.
Techniek komt bij veel dingen voor, dus ook bij de sport. Bij sport komen ook allerlei soorten krachten voor. Daar vertel ik in dit verslag ook over. Zo leg ik de link met het vak natuurkunde.
Ik maak ook een hoofdstuk over de gehandicaptensport, want juist bij de gehandicaptensport komt heel veel techniek voor. Bij handicaps in de sport is er wat aan de hand met het lichaam, daarom leg ik ook een link met het vak biologie.
Dit heb ik als hoofdvraag bedacht voor mijn sectorwerkstuk:
Op wat voor manieren draagt techniek bij aan sport?
Dit is een beschrijvende onderzoeksvraag, want ik beschrijf hoe de techniek bijdraagt aan de sport. Dit doe ik omdat ik er meer van wil weten en over wil kunnen vertellen.
De deelvragen die ik heb bedacht heb ik ook weer verdeeld in een aantal deelvragen, dat vond ik overzichtelijker.
Wat voor soort techniek wordt er gebruikt in de sport?
Om antwoord te kunnen geven op deze vraag, vraag ik mij eerst af:
• Wat is techniek?
Het begrip technologie werd bedacht door Johan Beckmann in 1772 {bron: wikipedia Geschiedenis van techniek}.
Sommige dieren gebruiken werktuigen zoals bijvoorbeeld stokjes of stenen maar echte techniek past alleen bij de mens. Techniek ontwikkelde zich eerst super langzaam maar nu gaat het juist heel snel. Techniek heeft heel veel invloed op hoe de geschiedenis is verlopen. Vroeger maakten we alles met de hand en nu hebben we zelfs een computer.
Er zijn verschillende onderwerpen in de techniek {bron: wikipedia Techniek}. Er is bijvoorbeeld een relatie met wetenschap, met kunst, natuurkunde en wiskunde. Maar in dit verslag heb ik het over technisch ontwerpen. Dat doe ik omdat dit soort techniek de sterkste link met sporten heeft.
• Wat is technisch ontwerpen?
Technisch ontwerpen is eigenlijk altijd zoeken naar manieren om dingen te verbeteren of makkelijker te maken {bron: wikipedia Techniek}. Een voorbeeld is de uitvinding van ski’s die het makkelijker maken om door sneeuw te komen maar ook bijvoorbeeld de fiets en de auto zijn voorbeelden van technische ontwerpen. Het antwoord op de vraag: Wat voor soort techniek wordt er gebruikt in de sport, is dus: Technisch ontwerp.
Bij welke sporten wordt techniek gebruikt?
Bij allerlei sporten wordt techniek gebruikt {bron: wikipedia Lijst van sporten}. Bij bijvoorbeeld wielrennen, tennis, roeien, fitness, wandelsport, maar ook bij bijvoorbeeld luchtsporten zoals: parachutespringen en delta vliegen.
Hieronder ga ik de techniek die bij verschillende sporten horen beschrijven:
• Welke techniek wordt gebruikt bij het wielrennen?
De racefiets is een fiets die helemaal aan is gepast aan de sport {bron: wikipedia racefiets}. De twee belangrijkste dingen hierbij zijn:
1. De luchtweerstand: dat moet zo laag mogelijk zijn.
2. Het gewicht: de fiets moet zo licht mogelijk zijn.
Verder wordt er, voor wedstrijden, op gelet dat de fiets zo goed mogelijk past bij degene die er op fietst. De fiets moet passen bij de lichaamsmaten van de wielrenner. Eigenlijk zijn alle lichaamsmaten belangrijk: lengte, binnenbeenlengte, romplengte, schouderbreedte, schoenmaat, enz.
De drie belangrijkste dingen, waarop gelet wordt zijn:
De framehoogte is 68 procent van de binnenbeenlengte.
De zithoogte, dat wordt gemeten vanaf het pedaal, wanneer hij op het laagst is, tot aan de bovenkant van het zadel. Dit moet 108 procent van de binnenbeenlengte zijn.
Het stuur moet zo breed zijn als de schouderbreedte.
• Welke techniek wordt gebruikt bij het roeien?
Er zijn verschillende type boten voor de roeisport { bron: http://sport.infonu.nl/watersport}. Er zijn vier kenmerken:
Eén of twee riemen per roeier.
Met of juist zonder een stuurman of –vrouw.
Verschillende aantallen roeiers in een boot.
Hoe breed te boot is.
Als er met één riem wordt geroeid per roeier, noem je dat boordroeien. Bij twee riemen per roeier noem je het skullen.
De boot kan gestuurd of juist ongestuurd zijn, dat wordt bedoeld met wel of geen stuurman of -vrouw. Bijna alle roeiboten met plaats voor twee of meer roeiers hebben een roer. Als de boot ongestuurd is, dan gebruikt één van de roeiers het roer om te sturen.
De breedte van de roeiboot heeft veel invloed op de snelheid van de boot. Hoe smaller de boot is, des te makkelijker en dus sneller hij door het water kan. Maar als de boot smaller is heb je ook dat het wankeler wordt. Je kunt daardoor ook makkelijker omslaan.
Bij wedstrijdboten worden alleen boten gebruikt van glad materiaal. Maar het roeien in zo’n boot is niet makkelijk. Daarom gaan mensen die beginnen met roeien in juist zo’n breed mogelijke boot, waarbij de kans heel klein is dat hij omslaat. Zo kun je op een makkelijkere manier de techniek leren van het roeien.
• Welke techniek wordt gebruikt bij het deltavliegen?
Deltavliegen wordt ook wel zeilvliegen genoemd {bron: wikipedia Deltavliegen}. Delta vliegen valt onder ‘sport’ maar ook onder ‘ongemotoriseerde luchtvaart’. Bij alle vormen van vliegen heb je snelheid nodig, dus ook bij deltavliegen. Er zijn verschillende manieren waarop je kunt zorgen voor genoeg snelheid. Je kunt van een helling afrennen, je aan een kabel op laten slepen, dat kan bijvoorbeeld met een sleepboot, een auto, een vrachtwagen. Je kunt je zelfs door een luchtballon laten droppen. Als je eenmaal hoog bent in de lucht, kun je gebruik maken van thermiek of van hellingstijgwind.
Thermiek wordt ook wel thermiekbellen genoemd, want het zijn een soort bellen die stijgen, doordat warmte altijd omhoog gaat. Hoe droger de aarde is, hoe meer warmte er opstijgt. Deze kracht gebruiken vogels ook om omhoog te cirkelen en kan dus ook worden gebruikt bij deltavliegen.
Hellingstijgwind ontstaat bijvoorbeeld bij bergen, heuvels en duinen die hoog genoeg zijn. Als het waait en de wind staat recht op de berg, dan kan de wind niet anders dan de helling op gaan. Als het lukt om met deze wind omhoog te gaan, kun je wel uren in de lucht blijven.
• Welke techniek wordt gebruikt bij fitness?
Fitness is een sport die er voor kan zorgen dat je in een betere conditie kan komen{bron: http://www.fitnessnet.nl/fitnessnet.nl/informatie/wat-is-fitness}. Je kunt hiermee werken aan je uithoudingsvermogen, spierkracht, vetverlies, lenigheid en coördinatie. Fitness kun je ook doen zonder apparaten, bijvoorbeeld buiten hardlopen en touwtje springen kan ook fitness zijn. Maar voor fitness zijn ook speciale apparaten gemaakt {bron: wikipedia Fitness}. Deze apparaten zorgen ervoor dat je bepaalde spiergroepen kunt trainen zonder dat je snel last krijgt van een blessure. Er bestaan heel veel apparaten voor fitness. Er zijn ook apparaten voor bodybuilding. Hiermee maak de spieren groter. Nog een paar voorbeelden zijn een indoorroeier en een crosstrainer.
Een indoorroeier wordt ook wel een roei-ergometer genoemd. Dit apparaat is zo gebouwd dat het lijkt alsof je echt roeit op het water. Dit wordt wel gebruikt door mensen die ook buiten roeien. De meeste roeiapparaten hebben een vliegwiel die aan een ketting zit. Je duwt jezelf achteruit met je benen, dan draai je terug en trek je aan het handvat. Daardoor gaat het vliegwiel draaien. Door de kracht van het vliegwiel krijg je het gevoel dat je echt op het water bent. Bij sommige apparaten beweeg je zelf heen en weer en bij andere beweegt de behuizing. Er zijn zelfs roeimachines die een beeldscherm hebben met beelden van boten op het water. Sommige machines berekenen ook de kracht en de snelheid die wordt geleverd.
De crosstrainer is een apparaat die is gemaakt om aan de conditie te werken. Zo ongeveer alle spieren worden bij dit apparaat getraind, maar het is het zwaarst voor de benen en de schouders. Dit apparaat heeft vliegwiel waaraan twee loopplanken vast zitten. Aan deze planken zitten ook handels voor de handen. Je gaat op dit apparaat staan en maakt een voortschuivende beweging, daardoor gaat het vliegwiel draaien. Door de bewegingen van duwen en trekken zorg je ervoor dat het vliegwiel draait. Dit lijkt veel op de sport langlaufen. Deze sport is goed voor de hart- en longconditie want veel spieren zijn actief en moeten daarom extra zuurstof hebben.
Sommige sporten ontstaan zelfs door techniek {bron: wikipedia Geocaching} een voorbeeld hiervan is geocaching. Geocaching is een buitensport waarbij gebruik wordt gemaakt van de gps op de telefoon. Bij dit spel moet je buiten opzoek naar een schat, je hebt dan een app nodig op je telefoon die aanwijzingen geeft.
Dit soort sport komt voort uit de computertechniek, maar niet uit technisch ontwerpen. Ik ga deze vraag in dit verslag niet verder uitwerken want hier wil ik me bezig houden met technisch ontwerpen in de sport.
In de gehandicaptensport wordt ook veel gebruik gemaakt van techniek. Techniek zorgt ervoor dat mensen die iets niet kunnen, zoals hardlopen of skiën het nu toch kunnen. Daarom hieronder een stuk over de techniek in de gehandicaptensport.
Wat voor technieken worden er gebruikt in de gehandicapten sport?
• Wat betekent gehandicapt?
Er zijn verschillende vormen van handicaps{bron: http://spreekbeurten.info/gehandicapt.html}. Iemand kan lichamelijk, geestelijk of meervoudig gehandicapt zijn.
Lichamelijk gehandicapt betekent dat er iets aan het lichaam niet goed, of helemaal niet werkt. Bijvoorbeeld iemand die blind of doof is. Of iemand die een lichaamsdeel mist, zoals een arm of een hand, of iemand die verlamd is of een spierziekte heeft.
Geestelijk gehandicapt is als er iets mis is in de hersenen. Je hersenen zorgen ervoor dat je kunt denken en je hersenen sturen ook je lichaam aan.
Meervoudig gehandicapt is eigenlijk dubbel gehandicapt. Bijvoorbeeld iemand die geestelijk en lichamelijk een handicap heeft. Door een ongeluk kun je bijvoorbeeld hersenbeschadiging krijgen en verlamd raken. Bij mensen bij bijvoorbeeld met Syndroom van Down komt meervoudig gehandicapt ook vaak voor. Ze zijn geestelijk beperkt en hebben vaak hart- en/of gehoorproblemen.
In de sport is nog het meeste mogelijk voor mensen met een lichamelijke handicap. De techniek zorgt ervoor dat er nog veel mogelijk is. Hieronder beschrijf ik een aantal handicaps waarmee mensen toch nog sporten: Een dwarslaesie, spieraandoening, missen van een ledemaat.
• Wat is een dwarslaesie?
Een dwarslaesie is een gebroken rug hebben. De zenuwbanen lopen door je rug en lichaam en die sturen alles in je lichaam aan vanuit de hersenen. Als dit ergens op een plek gebroken wordt is er geen beweging meer in dat deel van je lichaam. Je benen kunnen je gewicht niet meer dragen en je kunt niet meer opstaan. Je moet dan in een rolstoel. Ook kun je niet meer je eigen plas voelen. Dat noemen we verlamd zijn. Zo’n ongeluk kun je altijd krijgen bijvoorbeeld bij een auto-ongeluk als je wordt aangereden als je op de fiets zit. Als bouwvakker bij een werkongeluk of bij sport als je verkeerd valt. De meeste mensen in een rolstoel zijn helemaal niet ziek. Ze zijn gewoon heel normaal, en kunnen gewoon nadenken over dingen, alleen zijn hun benen verlamd. Als je broze botten hebt kan je ook verlamd worden. Broze botten kun je bijvoorbeeld hebben door artritis.
• Wat is artritis?
Artritis betekent dat je heel erg snel je eigen botten breekt. Bij artritis worden de botten en de gewrichten stijf dat zorgt dat het pijn gaat doen als je ze beweegt. Bij een heel erge vorm van artritis kun je bijna niet meer lopen. Dan moet je in een rolstoel. Veel sporten zijn niet meer mogelijk. Als het nog niet al te erg is kun je nog wel, biljartten, tafeltennis enz. spelen. Als dat ook niet meer kan, zijn denksporten nog mogelijk, zoals schaken en dammen.
• Wat is een spieraandoening?
……….
• Hoe kun je leven met het missen van een ledemaat?
………..
Er zijn heel veel soorten lichamelijke handicaps, te veel om in dit verslag te schrijven. Maar in het kort kun je het onderverdelen in motorische-, zintuigelijke-, chronische handicaps{bron: http://mens-en-gezondheid.infonu.nl}.
http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/diversen/68686-verschillende-soorten-lichamelijke-handicaps.html
• Wat is een motorische handicap?
• Wat is een zintuigelijke handicap?
• Wat is een chronische handicap?
• Wat is er mogelijk in de sport voor gehandicapten?
Er zijn heel veel sporten die je ook kunt doen in de rolstoel. De regels zijn dan vaak wel aangepast. Voorbeelden zijn: basketbal, hockey, tennis, badminton, dansen, handbal, volleybal, tafeltennis, judo enzovoorts. Er zijn zelfs Olympische Spelen voor: Paralympics.
Er zijn ook sporten die niet aangepast hoeven te worden, zoals: Biljarten, Jeu de Boules, hengelsporten, (handboog)schieten. Ook denksporten zoals dammen en schaken hoeven niet aangepast te worden.
……………
Nog meer over ‘krachten’ schrijven.