De mensen met het onverstaanbare accent, ook als je wel degelijk een woordje Engels spreekt. Iedereen met een doedelzak in de arm, een leuke Schotse kilt om de heupen en net iets te agressief tijdens het voetbal en rugby. Het stereotype beeld van een echte Schotse hooglander, die niets moet hebben van het arrogante Britse gedrag. In hoeverre is Schotland eigenlijk deel van de Britse cultuur of is de Schotse identiteit het belangrijkst?
Is het Union-gevoel al lang geleden verloren gegaan? En is de Union Jack het enige restje hoop op een verenigd koninkrijk?
2.1 Act of Union
De vereniging in het jaar 1707 was geen vrijwillig bedachte unie. Sindsdien gaan Schotland en Engeland namelijk samen verder onder de naam; Groot-Brittanni??. Dit was vooral uit economisch perspectief een slimme zet. De Schotten hadden in de jaren daarvoor grote verliezen geleden veroorzaakt door een mislukt koloniaal avontuur in Panama. Om Schotland hier economisch bovenop de krijgen en om Engeland een belangrijkere speler te maken op het wereldtoneel werd het Engelse en het Schotse parlement ontbonden en ontstond het Britse parlement in Londen. Dit zorgde voor een samensmelting van handel en industrie en zo groeide het Verenigde Koninkrijk uit tot een wereldrijk: the British Empire.
Het St. Andrew kruis van de Schotse vlag en het St. George kruis van de Engelse vlag werden in 1707 samengevoegd tot de ‘oude’ Union Jack. Pas in 1801 toen het St. Patrick kruis van de oude Ierse vlag werd toegevoegd ontstond de Union Jack zoals wij hem heden ten dage kennen:
2.2 How to be British
Achter de samenvoeging in 1707 liggen dus enkel economische redenen, hierdoor valt er eigenlijk niet te spreken over een verenigd land. Bestaat er nog wel zoiets als een Britse identiteit? Volgens de Britse historica Linda Colley vervaagt de ‘ingebeelde gemeenschap’, ‘de krachten die de Britten bijeen brachten, raken uitgewerkt. Dus komen de oude identiteiten van de samenstellende delen – Schotten, Welsh, Ieren en Engelsen ‘ opnieuw op. De vraag ‘Wie zijn we’? betekende voor de Britten: Wie zijn we niet’? Eerder was er sprake van het British Empire dat zorgde voor een bindmiddel, maar dat is nu uit elkaar gevallen en daarmee ook de Britse identiteit.
Ook zorgt een zekere sociale ongelijkheid tussen Engeland en Schotland voor een onverenigd koninkrijk. In de jaren zestig van de twintigste eeuw heerste er een economische crisis in Groot-Brittanni??. De industrie maakte plaats voor de technologie en hierbij werd Schotland het zwaarst getroffen. Dit komt doordat Schotland het meest ge??ndustrialiseerde deel was van het Verenigd Koninkrijk. De wederopbouw duurde hierdoor het langst in Schotland. Toen ook nog de conservatieve minister president Margaret Thatcher rond de jaren tachtig vele industriegebieden en mijnen sloot, groeide de kloof tussen Schotland en Engeland nog meer. Je zou dus kunnen spreken van een sterk verschillende mentaliteit. De Schotten moeten hard werken voor brood op de plank en hebben het gevoel dat het de Engelsen vooral komt aanwaaien. Dit is ook deels af te lezen aan het verschillende stemgedrag van de Schotten en van de Engelsen. Zonder Schotland bij het Verenigd Koninkrijk zou de Conservative Party (conservatieve centrumrechtse partij) de meerderheid in handen hebben en zou de Labour Party (socialistische centrumlinkse partij) wel in kunnen pakken.
Maar het zijn niet alleen de Schotten die zoeken naar hun eigen identiteit, eigenlijk zijn het voornamelijk de Engelsen die geen eigen identiteit meer hebben. Zij zijn de enige bevolkingsgroep in Groot-Brittanni?? zonder eigen parlement. Alle Engelse zaken worden geregeld via Westminster.
‘Schots, niet Brits.’ De Schotten zijn niet Brits, maar Schots.
2.3 Auld Lang Syne
‘When God created Scotland, says a favourite Scottish story, he looked down on it with great satisfaction. Finally he called the archangel Gabriel to have a look. ‘Just see,’ He said. ‘This the best yet. Fine mountains, brave men, lovely women, nice cool weather. And I’ve given them beautiful music and a special drink, called whiskey. Try some.’ Gabriel took an appreciative sip. ‘Excelllent,’ he said. ‘But haven’t you perhaps been too generous? Won’t they be spoiled? Shouldn’t there be some drawback’? And God said: ‘Just wait till you see the neighbours I’m giving them.” (Ross, D., 2014, p. 5-6)
De Schotten voelen zich altijd al gebukt gaan onder het buurland Engeland. Engeland is sinds jaar en dag rijker beter geweest dan Schotland. In de ogen van de Schotten zijn de Engelsen snobistisch en te zelfingenomen. Het is dan ook geen toeval dat zelfs in 1995, toen de film Braveheart werd uitgebracht die ging over de Schotse vrijheidsstrijder (1272-1305) William Wallace tijdens de onafhankelijkheidsoorlogen tussen Schotland en Engeland, bij elke Engelsman die onthoofd werd door Wallace er een donderend applaus luidde. De Schotten willen dus ook niet gerekend worden tot deze snobistische en zelfingenomen Engelsen, veel liever houden zij vast aan de Schotse identiteit. De Schotten vinden zichzelf welopgevoed, slim, goedgehumeurd en vriendelijk. In werkelijkheid is het Schotse karakter vooral een optelsom van tegenstellingen. Aan de ene kant zijn Schotten pawky, dit wordt omschreven als een beetje maf met droge humor en aan de andere kant zijn Schotten dour, dit betekent stuurs, sobertjes en humorloos. Apart van het gedrag na een avondje in de pub, zijn Schotten over het algemeen heel terughoudend met hun gevoelens. Op de vraag hoe het met ze gaat is het emotioneelste antwoord dat je kan verwachten ‘No’ (not) bad.’ Dit is eenvoudig terug te leiden tot het calvinisme dat door de aderen van de Schotse bevolking stroomt. Zelfs in de twintigste eeuw was de Schotse zondag, Sabbat, berucht om zijn ongelofelijke saaiheid. Nu is het calvinisme niet meer het geloof dat beleden wordt in de kerk, maar zit de calvinistische soberheid gebeiteld in de Schotse mentaliteit.
De Schotse tradities wegen nog altijd zeer zwaar voor de Schotten. Op het gebied van eten, nuttigen de Schotten hun traditionele maaltijden zoals fish and chips, haggis (gevulde schapenmaag) en bevroren Marsrepen voornamelijk thuis. Het Schotse eten kenmerkt zich vooral door de enorme hoeveelheid zoetigheid. Na de hoofdmaaltijd met een aanzienlijke hoeveelheid brood en boter komt er vervolgens bijna altijd nog een enorm zoetspektakel op tafel, waaronder scones, Scotch pie, cakejes en butteries (een soort croissantjes) aangevuld met thee en enorm veel suiker. De doedelzak en de kilt zijn de duidelijkste voorbeelden van de Schotse cultuur. De doedelzak, door sommigen aangeduid als ‘the missing link between music and noise’, wordt nog altijd bespeeld tijdens nationale evenementen. Voorbeelden van typische traditionele evenementen zijn de Highland Games, waar mannen paal- en steenwerpen, kogelslingeren en gewichten over balken gooien. Vaak wordt na zo’n feest hand in hand het Schotse Auld Lang Syne (in het Engels Days of Long Ago) gezongen, een gedicht geschreven door Robert Burns in 1788.
De Schotse identiteit is vrij duidelijk te onderscheiden, onder andere de kilt staat symbool voor Schotland. De Union Jack is vrijwel het enige dat nog herinnert aan een Britse identiteit.
Tussen de meeste Schotten zijn dus absoluut overeenkomsten te ontdekken en de Schotten zijn zich enorm bewust van hun Schotse identiteit. Het Schots-zijn is heel belangrijk, bij het binnenwandelen van een willekeurige Schotse boekhandel zal je een scala aan boeken over Schotten ontdekken. En als het niet een Schot zelf is die een belangrijke prestatie heeft geleverd, zal er duidelijk vermeld worden dat diegene wel degelijk Schotse voorouders heeft.
2.4 Samenvatting en conclusie
De oorsprong van het Verenigd Koninkrijk heeft een economische achtergrond en aan de Union wordt geen emotionele waarde gehecht. De Britse identiteit heeft zijn beste tijd gehad, er was vooral sprake van een gemeenschappelijke identiteit door het Britse rijk en door gezamenlijke vijanden. Nu dit allebei minder het geval is blijken er vooral losse identiteiten en culturen te bestaan in het Verenigd Koninkrijk. Hierbij staan de Engelse en de Schotse cultuur vrijwel lijnrecht tegenover elkaar. Dit komt voornamelijk door de verschillen in politieke voorkeur en ook in karakter en mentaliteit. Tussen de Schotten zijn veel overeenkomsten te herkennen, het karakter zit vaak vol tegenstellingen, de cultuur is nog steeds doordrenkt met het calvinisme en de traditionele kilt en doedelzak zijn nog altijd in gebruik. Voor de Schotten is dus vooral de Schotse identiteit en het benadrukken van de Schotse afkomst erg belangrijk. De Schotten zouden over het algemeen de Engelse cultuur en politieke voorkeur liever kwijt dan rijk zijn. Er is dus geen reden om bij het Verenigd Koninkrijk te blijven, om de Britse cultuur te behouden of de Engelse cultuur aan zich te blijven binden. De Schotten willen liever de Schotse cultuur behouden.