De Champions League is het belangrijkste toernooi voor clubs in en rond Europa. Het wordt georganiseerd door de Europese voetbalbond UEFA. De Champions League bestaat al sinds 1992, maar heette voorheen Europa Cup 1.
Steeds meer mensen volgen de Champions League, dat heeft als gevolg dat geld steeds een grotere rol gaat spelen. Zowel het winnen van de beker, als het bereiken van de voorronden is een must. Als je bedenkt dat je voor het deelnemen aan de groepsfase al een bonus krijgt van 8,6 miljoen, dan begrijp je waarom. Elke overwinning die een club maakt, zorgt voor nog eens 8 ton extra. Voor elk gelijkspel ontvangt de club 4 ton. Als de club de achtste finales haalt, keert UEFA 3,5 miljoen uit, bij de kwart finales 3,9 miljoen en bij halve finales 4,9. De winnaar van de Champions League krijgt boven al deze miljoenen nog eens 9 miljoen voor het winnen, de verliezer ontvangt 5,6 miljoen. Al de bovenstaande bedragen zijn exclusief opbrengst van de kaartverkoop en andere premies.
De recette (opbrengst) van de kaartverkoop voor de finale van de Champions League in 2013 in het Wembley stadion in Londen leverde ruim 15 miljoen euro op. Dat maakte de UEFA bekend. De twee finalisten kregen 25.000 kaarten per club. Voor de neutrale fans waren elfduizend tickets beschikbaar. De resterende 25.000 toegangsbewijzen zijn door de UEFA en de Engelse voetbalfederatie zelf verdeeld.
Het goedkoopste ticket voor de supporters van de finalisten kostte bijna 90 euro. De neutrale toeschouwer betaalde minimaal 165 euro, nog exclusief bijna 30 euro voor bezoekers van het Europese continent. De duurste kaartjes gingen voor ruim 350 euro weg via de offici??le kanalen. Op de zwarte markt zijn de prijzen nog veel meer omhoog gegaan.
Alleen de finale bracht dus al circa 15 miljoen op. Alsof alle bonussen nog niet genoeg zijn, is de recette per wedstrijd dus ook nog zeer winstgevend voor de clubs.
Eentonigheid
Dat was het financi??le deel van de Champions League. De laatste tijd is er een opkomende kritiek op de rijke clubs. Ze zouden de Champions League saai maken voor de clubs die geen miljardair als eigenaars hebben, omdat die miljardairs met hun geld simpelweg al het talent opkopen. Rik Bors, een redacteur in de Volkskrant zei hierover: ‘Rijkeluisbal, dat zou een betere benaming zijn voor de Champions League. Die rijkdom stortregent bovendien door naar de nationale competities van de grote landen, waarbij de verschillen tussen de top en de rest gemiddeld veel groter zijn dan in de rest van de wereld. In Duitsland beginnen ze zich zorgen te maken om de overmacht van Bayern M??nchen en in Spanje is het bijna ongelooflijk dat Atl??tico Madrid stadgenoot Real Madrid en Barcelona kan bijhouden. Engeland heeft nog ‘mazzel’ dat drie clubs in handen zijn van rijken uit; De Verenigde Staten (Manchester United), de Verenigde Arabische Emiraten (Manchester City) en Rusland (Chelsea), zodat tussen hen in ieder geval nog enig evenwicht is. De balance of power is verdwenen uit het topvoetbal. De beste teams van de wereld hebben tegenwoordig ook betere teams dan de beste landen van de wereld, door de samenballing van het talent. Het is niet voor niets dat Amerikaanse voetbalcompetities gebruik maken van ‘Draft’, waarbij clubs om beurten kunnen kiezen uit beschikbaar talent en salarisplafonds, hoewel de salarisplafonds met sponsorcontracten makkelijk te omzeilen zijn.’
Geld regeert voetbal steeds meer, en niemand die er wat aan doet. De grote teams uit de kleinere landen hebben geen schijn van kans tegen de grootmachten van grote landen als Engeland, Spanje en Duitsland. Dat is ook te verklaren als je bijvoorbeeld bedenkt dat de actuele marktwaarde van het team van Real Madrid 689 miljoen is, terwijl de h??le Eredivisie een marktwaarde heeft van 497 miljoen. Real Madrid’s marktwaarde wordt gehaald door 22 spelers, die van de Eredivisie door 481. Real Madrid heeft dus 38,6% meer waarde dan de hele Eredivisie, met slechts 4,6% van het aantal spelers van de Eredivisie. De gemiddelde marktwaarde van Real Madrid is 31,3 miljoen, met als uitblinker Cristiano Ronaldo (120 miljoen), terwijl de gemiddelde marktwaarde van de Eredivisie 1,03 miljoen is, met als hoogtepunt Memphis Depay (12 miljoen).
Real Madrid met het duurste basis elftal ooit; 382 miljoen.
De oneerlijkheid wordt duidelijk als je de finales van de Champions League kijkt van de afgelopen 22 jaar.
met daaraan toegevoegd:
2010/11: Barcelona ‘ Manchester United
2011/12: Chelsea ‘ Bayern M??nchen
2012/13: Bayern M??nchen ‘ Borussia Dortmund
2013/14: Real Madrid ‘ Atl??tico Madrid
de vier grootste voetballanden (Engeland, Spanje, Duitsland en Itali??) hebben in de afgelopen 22 jaar de Champions League geregeerd; van de 22 Champions Leagues zijn er maar 5 teams (Olympique Marseille, FC Porto, AS Monaco en Ajax 2x) die uit de kleine landen afkomstig zijn, in de finales terecht gekomen. Van die 5 keer dat er een grote club uit een klein voetballand de finale bereikte, wonnen ook nog maar is 3 teams. Dus 3 van de 44 teams heeft maar de Champions League trofee weten te bemachtigen. Dat is een zeer nihil aantal.
Alle finales van de laatste 10 (!) jaar werden gespeeld door clubs uit de vier grote landen:
De duidelijke koploper is Engeland met 8 finale plaatsen in de afgelopen tien jaar, achtereen volgend daarna komen Spanje, Duitsland en Itali??. Deze regenten zijn niet altijd zo duidelijk overheersend geweest, want voor 1993, toen de Champions League nog de Europacup 1 heette, waren de gote clubs uit de kleinere landen meer succesvol dan tegenwoordig. In de 21 jaar van de Europacup 1 (1971-1992) zijn er maar liefst 15 clubs in de finale gekomen (Ajax 3x, Panathinaikos, Saint-??tienne, Club Brugge, Malm??, Steaua Boekarest 2x, Porto, PSV, Benfica 2x, Rode Ster Belgrado en Olympique Marseille) die de kleine landen vertegenwoordigen. Dit is een duidelijk verschil met vergeleken met de recente deelname van kleine landen in de Champions League.
Dit verschil is te verklaren aan de hand van het eerder genoemde budgetverschil. Tussen 1971 en 1992 waren de budgetverschillen dusdanig kleiner, dat 15 clubs het redde tot in de finale van de toenmalige Europacup 1. Sinds 1993 is het budgetverschil blijkbaar in een bepaalde hoeveelheid toegenomen, dat de kleine clubs de finales niet meer konden halen door de te groot geworden grootmachten. Dit budgetverschil is vooral gekomen doordat de uitzendrechten een stuk hoger zijn geworden sinds 1990.
Maar hoe kan je het keerpunt maken? Hoe kan je zorgen dat de voetbalwereld eerlijker wordt verdeeld, als zelfs de FIFA, het hoogste orgaan in het voetbal, totaal is doorgeslagen in het commercieel denken? Aangezien de toewijzingen van de Wereldkampioenschappen aan Rusland en Qatar, maar daar later meer over.
Harry van Raaij, de vroegere voorzitter van PSV, wilde veertien jaar geleden al meer tegenwicht bieden met zijn plan voor de Euro League, ook wel Atlantic League genoemd. Hij kwam in 2000 met het idee met een competitie die was bedoeld voor de grotere clubs uit kleinere landen. Hij wilde zo de markt vergroten. Ajax, PSV en Feyenoord zouden uit de Eredivisie stappen en samen met clubs uit andere kleine landen de competitie vormen. Het plan had een goede kans van slagen, totdat de UEFA roet in het eten gooide, onder meer omdat de bond bang was dat meerdere clubs uit de nationale competities zouden treden en zo die nationale competities om zeep zouden helpen. Sinds Harry van Raaij heeft niemand meer soortgelijke idee??n van de grond kunnen krijgen.
FIFA
De FIFA (F??d??ration Internationale de Football Association) is d?? internationale organisatie voor voetbal. Het is opgericht in Parijs in 1904. De FIFA organiseert en beheert grote internationale voetbaltoernooien, waaronder het Wereldkampioenschap voetbal (mannen en vrouwen) en de Confederations Cup. De FIFA stelt regels vast en organiseert het optreden van (assistent) scheidsrechters. Ook kan de FIFA optreden in arbitraire kwesties, zoals ze dat in 2001 deed bij enkele dopinggevallen, door het opleggen van een boete of schorsing, dan wel door vrijspraak. Meer op de achtergrond stimuleert de FIFA de ontwikkeling van het voetbal in minder vermogende landen. daarnaast reikt ze ook een aantal onderscheidingen uit, zoals die van Wereldvoetballer van het jaar. Ook is de FIFA is een van de organisaties die mee beslist over de wijziging van de spelregels van het voetbal. Spelregels kunnen alleen door de International Football Association Board worden gewijzigd. Deze organisatie bestaat uit de FIFA (vier stemmen, ‘?n mond) en de voetbalbonden van Engeland, Noord-Ierland, Schotland en Wales met elk ‘?n stem. Voor een spelregelwijziging zijn ten minste 6 stemmen nodig. Hierdoor kunnen wijzigingen alleen worden doorgevoerd met instemming van de FIFA.
De huidige voorzitter is Sepp Blatter, die recentelijk nog bekritiseerd is vanwege zijn imitatie van Cristiano Ronaldo, en zijn schijnbare voorkeur voor Lionel Messi. Maar niet alleen om zijn voorkeur wordt hij bekritiseerd. Hoewel zijn salaris geheim is, schijnt het naar verluidt dat hij zichzelf 4 miljoen per jaar geeft, plus nog een aantal bonussen.
Protest
De druk op de FIFA neemt steeds meer toe. De laatste periode maakt de FIFA, de oorspronkelijke non-profit organisatie, steeds meer winst. De FIFA heeft door het Wereldkampioenschap voetbal 2014 in Brazili?? een recordwinst van 4 miljard behaald. Waar komt dit door en nog belangrijker, wat gebeurt er met dit geld?
De protesten die er in Brazili?? zijn geweest, waren niet voor niets. De miljoenen mensen gingen de straat op om te demonsteren tegen de kosten van het WK. Ze vroegen zich onder andere af voor wie dit voetbaltoernooi eigenlijk georganiseerd werd en wie er van profiteert.
De kosten voor de voetbalbond zijn 1,4 miljard dollar, terwijl de kosten van Brazili?? 11,5 miljard zijn. Brazili?? bouwt stadions en de FIFA keert prijzengeld uit naar de deelnemende landen. De kaartverkoop (goed voor meerdere honderden miljoenen) gaat naar Brazili??, maar de verkoop van televisierechten (meer dan 2 miljard) gaat naar de FIFA. En dat roept ergernis op onder de Brazilianen.
De Braziliaanse President Roussef probeerde destijds nog de mensen er van te overtuigen dat ook gastland profiteert, maar voor de mensenmassa was het duidelijk: Brazili?? betaalt de rekening. De toegangskaarten zijn duur, sponsoren krijgen belastingvrijstellingen en wetsaanpassingen en de FIFA loopt met de winst weg.
Het verdienmodel van de FIFA ligt onder vuur. Maar waar komen die hoge opbrengsten eigenlijk vandaan? Wat is het verdienmodel van de FIFA en wat gebeurt er met het geld?
Cashcow
de FIFA haalt het overgrote deel van haar inkomsten uit de WK’s die elke vier jaar plaats vinden. De kosten en opbrengsten boekt de FIFA dan ook over een vierjarige periode: de aanloop naar een WK. De inkomsten uit het WK in Zuid-Afrika in 2010 zijn goed geweest voor 87 procent van de totale inkomsten in de periode 2007 tot 2010. Maar het WK kostte de FIFA lang niet zoveel als het opbracht. De kosten voor Zuid-Afrika bedroegen 1,3 miljard dollar, wat 36 procent van de kosten waren in deze vierjarige periode.
De opbrengsten van het WK voor de FIFA:
De kosten van het WK voor de FIFA:
Het vierjaarlijkse wereldkampioenschap is de cashcow van de FIFA. De hoge inkomsten zijn volgens de bond essentieel voor het voortbestaan van de ‘non-profit’ organisatie. Met het inkomen financiert de FIFA namelijk ontwikkelings- en voetbalprojecten en organiseert het andere evenementen, die geen miljarden aan marketing opleveren of miljoenen televisiekijkers trekken.
Waar bestaan die niet-WK kosten dan uit?
de 23 andere evenementen die de FIFA organiseerde, kostte de organisatie 415 miljoen dollar, een derde van wat het WK kostte. Dit zijn onder andere evenementen zoals het WK voor vrouwen onder 17 en onder 20, het kampioenschap beachvolley, zaalvoetbal en de Confederations cup. Deze evenementen leverde de FIFA ‘slechts’ 225 miljoen dollar aan inkomsten op, waarvan 40 miljoen aan de verkoop van televisierechten en 25 miljoen aan marketing, bijna vijftig (!) keer minder dan wat dit opleverde tijdens het WK in Zuid-Afrika.
Andere grote kosten zijn de ontwikkeling van voetbalprojecten en de operationele kosten van 707 miljoen dollar, waarvan 251 miljoen naar het personeel ging. Sinds 2003 is de hoeveelheid personeel verdubbeld en de kosten verdriedubbeld.
Onderverdeling kosten/opbrengsten
De WK’s zijn dus de voornaamste bron van inkomsten van de FIFA. Maar waar verdient de bond dan voornamelijk aan? De verkoop van televisierechten en marketing zijn gezamenlijk goed voor het grootste deel van de opbrengsten. De kosten zitten voornamelijk in het prijzengeld, de contributie aan het lokale organisatiecomitt?? en de productiekosten voor de televisie.
De onderverdeling van de opbrengsten van het WK van Zuid-Afrika ziet er als volgt uit:
Winst
Volgens de jaarverslagen van de non-profit organisatie stroomt gemiddeld zo’n 70 procent van de opbrengst naar voetbal-gerelateerde investeringen. Het resterende deel gaat echter niet volledig op aan personeel of andere kosten, de FIFA maakt al vanaf 2003 onafgebroken winst. In 2006 bedroeg de winst maar liefst 33 procent van de totale omzet.
Het WK in Zuid-Afrika leverde de FIFA een winst van 631 miljoen dollar op. Gevraagd naar deze winst zei secretaris-generaal Jerome Valcke: ‘Yes, it’s a lot of money, but just tob e clear, we are not sitting on profit. All the money is going back to football.’
Naast de opbrengsten, zijn de kosten van de FIFA in de afgelopen jarig weliswaar ook gestegen, maar dit komt niet vanwege extra investeringen in voetbal. De aanhoudende winst heeft namelijk niet voor een verschuiving in de kostenverhouding gezorgd. In de periode van 2003-2006 waren voetbalprojecten 23 procent van de totale kosten, in 2007-2010 bleef dit met 22 procent vrijwel gelijk. Ook de kosten die gepaard gaan met het organiseren van het WK en andere evenementen bleven verhoudingsgewijs onveranderd. Het relatieve inkomsten en uitgavenpatroon is dus niet veranderd, waardoor er elk jaar winst gemaakt blijft worden.
Reserves
De FIFA is een non-profit organisatie, dus keert de winst niet uit, maar wat gebeurd er dan wel mee? Sinds 2003 zijn de reserves van de FIFA bijna vertwintigvoudigd en inmiddels bezit de voetbalbond een enorme berg geld. Eind 2013 had de FIFA een reserve van 1,4 miljard dollar opgebouwd, zoals in onderstaande grafiek te zien:
De vraag is waarom deze reserves niet gebruikt worden voor nog meer voetbalprojecten. FIFA verantwoordt het door zich te beroepen op uitzonderlijke omstandigheden. In haar jaarverslag schrijft de organisatie: ‘Het hebben van voldoende reserves is van groot belang voor de financi??le onafhankelijkheid van de FIFA en om te kunnen reageren op onverwachte gebeurtenissen.’ Een afgelast wereldkampioenschap is zo’n onverwachte gebeurtenis. ‘Het is bijna onmogelijk om een annuleringsverzekering te vinden om een dergelijk groot evenement te dekken.’
Maar juridische claims kunnen ook kosten met zich meebrengen. Zo klaagde Mastercard de voetbalbond aan voor 90 miljoen dollar, nadat deze in 2006 sponsorcontracten voor de volgende WK’s afsloot met rivaal Visa.
Prijzengeld
Niet alleen voor de FIFA, maar ook voor de deelnemende landen is het WK steeds lucratiever geworden. De prijzenpot nam na het WK 2006 in Duitsland met 61 procent toe en na Zuid-Afrika met 37 procent, waardoor de nationale elftallen in Brazili?? een totaal van 354 miljoen dollar te verdelen hebben, waarvan 35 miljoen naar de winnaar gaat. Landen die al in de groepsfase uitvallen, ontvangen 8 miljoen, net zoveel als de winnaar van het WK 2002 in Japan en Korea.
WK toewijzing
Ook vraagt men zich af of het toeval is dat Rusland en Qatar de aankomende twee WK’s toegewezen hebben gekregen. Er worden vraagtekens gezet achter de verdeling, er zou corruptie aan te pas zijn gekomen. Michael Garcia, hoofdonderzoeker van de ethische commissie van de FIFA, heeft 2 jaar onderzocht of er omkoping heeft plaatsgevonden bij de WK toewijzing van 2018 en 2022 . Toen hij een 350 pagina’s tellend rapport had overhandigd, pleitte hij voor het openbaar maken daarvan. Hier zag de FIFA echter niks in, en publiceerde slechts een samenvatting van 42 pagina’s.
Er zijn 5 belangrijke conclusies in de samenvatting:
1. Qatar en Rusland behouden de organisatie van het Wereldkampioenschap
Volgens het rapport , waarvan Garcia niet alle conclusies erkent, zijn er een aantal misstanden. Geen enkele daarvan is echter zo ernstig dat er een nieuwe stemronde moet komen. De FIFA meldt dan ook dat de voorbereidingen op de toernooien in Rusland en Qatar gewoon door kunnen en zullen gaan. Het bidteam (team dat Qatar vertegenwoordigd bij internationale evenementen) van Qatar zou geen nauwe relatie hebben gehad met de Qatarees Mohamed bin Hammam, die in 2011 levenslang werd geschorst door de FIFA omdat hij stemmen probeerde te kopen bij zijn poging om FIFA-voorzitter Sepp Blatter op te volgen. Engelse media suggereerden nog dat bin Hammam een fonds zou hebben opgericht voor corruptie praktijken in de aanloop naar de WK-toewijzing.
2. Vooral de Engelse Voetbalbond, de FA, krijgt ervan langs
Het bidteam van Engeland zou de destijds invloedrijke en inmiddels afgetreden vice-president van de FIFA, Jack Warner, hebben geprobeerd te paaien door middel van onder andere een diner te sponsoren. Volgens het rapport van Garcia heeft de FA het imago van de FIFA beschadigd. Het enige land dat wellicht een WK had kunnen verspelen was dus niet Qatar, maar Engeland.
3. Nederland en Belgi?? zijn ‘witte raven’
Bij het Nederlandse en Belgische bidteam was er geen vuiltje aan de lucht. Zij hebben zich als enige van alle kandidaten voor de WK’s van 2018 en 2022 netjes gedragen. Bij elke andere gegadigde werd volgens het rapport wel een misstand aangetroffen. Zo stuitte het onderzoek op een gebrek aan medewerking bij Spanje en Portugal, computers die werden vernietigd terwijl er belangrijke data op stond door Rusland en gaf de Verenigde Staten onjuiste informatie.
4. Er worden wel individuen vervolgt
Rechter Hans-Joachim Eckert wil dat een aantal individuen van bidteams en bestuurders worden aangeklaagd. Namen worden niet genoemd in de samenvatting, maar misschien zijn die wel bekend in het complete rapport. Die kans is zeker aanwezig; Michael Garcia verzamelde de afgelopen 2 jaar maar liefst 200.000 pagina’s aan relevante informatie.
5. De discussie blijft door woeden
Wat de etnische commissie van de FIFA betreft is het toewijzingsproces van de WK’s 2018 en 2022 definitief gesloten. Dat betekend niet dat Qatar de komende maanden niet in het nieuws zal zijn. Nog altijd is onduidelijk in welke periode van het jaar het wereldwijde voetbalevenement plaats zal gaan vinden. De FIFA heeft een zomers toernooi inmiddels uitgesloten door de te hoog oplopende temperaturen. Februari 2022 lijkt ook onhaalbaar omdat dan de winterspelen al in volle gang zijn. De clubs pleiten voor April en Mei als WK-maanden. Dan zijn er nog de vraagtekens rond de omstandigheden waaronder de arbeiders moeten werken. Er zijn inmiddels al honderden doden gevallen bij de bouw van stadions en andere voorzieningen.
SHIRTSPONSORING
Allereerst, wat is sponsoring nou eigenlijk? Een sponsor is een organisatie of een persoon die in dit geval een sportclub ondersteunt in ruil voor publiciteit. De sportclub krijgt een vooraf afgesproken bedrag en de sponsor tracht om op deze manier onder de aandacht te komen van de toeschouwers.