Dagelijks kijken we naar televisie, lezen we kranten, luisteren naar de radio en raadplegen we het internet. Dit allemaal om op de hoogte te blijven van de actualiteit,van wat er precies rondom ons gebeurt. Maar zelden staan we stil bij de mensen die voor informatie zorgen, de journalisten.Soms wagen ze hun leven om aan informatie te geraken, en deze informatie wereldwijd te verspreiden.
Die oorlogjournalistiek is de tak waar mijn interesse naar uitgaat en waar dit eindwerk over zal gaan.
Ik wou te weten komen hoe deze journalsiten exact te werk gaan en wat die vorm van journalistiek echt betekent.
Graag zou ik Mevrouw Leus, mijn mentor, willen bedanken voor haar feedback, haar hulp, motivatie en ondersteuning!
Mevrouw Decraemer, heeft mij geholpen door het meermaals verbeteren van mijn eindwerk. Ook al was het in het begin niet prettig en geruststellend om mijn zwart getijpte woorden bedekt te zien onder uw rose gekrabbel. Maar toch wist u mij altijd te motiveren en te steunen. Bedankt!
Mevrouw De Meeter, dank ik om ons te pushen en gezond te laten stressen, Ik kon met mijn vragen zeker bij haar terecht. Bedankt!
Meneer Harrak, bedank ik omdat hij tijd nam om antwoord te geven op mijn vragen zie bijlage, ook al was hij in Soedan voor een missie. zijn echtgenote Rachida om onze tussenpersoon te zijn en mijn mails naar hem te sturen.
Natuurlijk gaat een grote dank uit naar mijn moeder, die heel geduldig was en mij psychologisch motiveerde om er een goed eindwerk van te maken en niet op te geven.
Motivation :
Nous regardons tous les jours le journal televis??, nous lisons le journal, nous ecoutons la radio.. Mais ?? aucun moment, on pense aux personnes qui sont ?? l’origine des informations. Lorsqu’on voit des images de personnes baignant dans du sang dans les multiples guerres actuellement occup??s, pense-t-on aux personnes qui ont film?? ces images et qui diffuse toutes ces informations avec le monde entier?
A travers ce petit travail de fin d’ann??e, j’ai pu prendre conscience que je devais toujours faire attention ?? l’envers du d??cor car ?? la vue de ces quelques minutes d’informations ou de photos il y’a peut ??tre eu des vies qui ont ??t?? mis en danger dans le but d’informer et d’ouvrir les yeux des gens (les journalistes).
J’ai beaucoup d’admiration pour les journalistes, mais sp??cialement pour les journalistes de guerre. Ils sont bien loin d’avoir un m??tier facile et sans danger.
Motivation
Every day we read the newspaper, we listen to the news on the radio, and watch television with the sole purpose to be informed about what’s happening in the world. But do we really think about the people who are actually a few feet away from the action itself?
Everyday we see people immersed in blood in multiple wars that are currently taking place all over the world. I can promise you that our thoughts do not go out to the journalists that are present in war zones. The worst part is that they’re are actually there for us. I just think war correspondents should get a lot more credit in today’s society than they do now.The world must know what kind of dangers they go through. We should be thankful
I really have a lot of admiration for the profession of journalists, but even more so for war reports.journalist. They are far to have an easy and safe job.
(Bron afbeelding titelblad:: http://www.richardmccoll.com/tag/bogota-house-husband/ (Geraadpleegd op 08/03/2015) )
1 Eerst en vooral, wat is journaslitiek’Journalistiek is te omschrijven als het verzamelen van meestal nieuwe of actuele gegevens. Journalistiek is het verslag doen van nieuws. Een journalist verzamelt en verwerkt het nieuws voor de lezer, kijker of luisteraar. Journalistiek is de discipline van het verzamelen, controleren, rapporteren en analyseren van het nieuws.?? 1
Journalistiek is dus het omschrijven van gebeurtenissen in woorden of in beelden en ze delen met de hele wereld, zodat de wereld op de hoogte blijft van de actuele situaties/gebeurtenissen.
Het nieuws kan verspreid worden op verschillende manieren via kranten, radio, internet, televisie,..
1.1 Journalisten.
Journalisten beoefenen journalistiek. Zij gaan met andere woorden informatie verwerken in tekst en foto’s.
Er bestaan zoals bij elk beroep verschillende specialisaties en domeinen. Je kunt je als journalist specialiseren in bepaalde onderwerpen zoals bijvoorbeeld sport, politiek, kunst, binnenland, buitenland,…
Een journalist werkt vaak zelfstandig??.
Je moet een sterke persoonlijkheid/karakter/attitude hebben en een speciale manier van schrijven om je van de massa journalisten te onderscheiden.
1.2 Opleiding Jounalistiek 2
In vlaanderen kan men 6 bacheloropleidingen jounalistiek volgen.
Je leert in een journalistiekopleiding over een onderwerp te reflecteren, het te analyseren, te selecteren, te presenteren,…
-Proffesionele bachelor Journalistiek
Erasmushogeschool Brussel
Plantijn Hogeschool, Antwerpen
Lessius Mechelen
XIOS Hogeschool Limburg,Hasselt
Hogeschool West-vlaanderen (Howest)
Arteveldhogeschool,Gent
-Master Journalistiek
Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB)
Erasmushogeschool Brussel
Lessius Antwerpen
5
2 Deontologische code
Zoals in elke beroep zijn er in de journalistiek ook wetten/regels. De journalsiten moeten deze regels opvolgen bij het schrijven van hun artikels. Hier zal ik de belangrijkste bespreken maar natuurlijk hebben journalisten een aantal andere regels die ze zeker moeten opvolgen.
Deze belangrijkste codes zijn onder andere van toepassing op de Vlaamse journalisten. Maar de meerderheid van deze regels geldenwereldwijds.
De code van Bordeaux: werd goedgekeurd in 1954 en werd goedgekeurd tijdens ‘het Congres van de International’ Federation of Journalists. De journalist mag alleen maar feiten meedelen indien hij de bron van de feiten kent. Het publiek heeft het recht op de waarheid. Een journalist heeft geen recht op het vervalsen van informatie/documenten. Een journalist mag zeker geen plagiaat plegen, en discrimineert niets of niemand.
De verklaring der plichten en rechten van de journalist: deze regel werd goedgekeurd in 1971 in Duitsland en Belgie. Het werd aanvaard door de Europese Gemeenschap en ook door ‘The International Federation of journalists.’ De journalist moet de priv??-gegevens van de mensen respecteren. Een journalist mag ook niet verplicht worden om iets op te schrijven, wat tegen zijn overtuigingen of mening is.
De code van journalistieke beginselen: is een recht dat in 1982 werd ingevoerd, dit recht zorgde voor een enorme vooruitgang.Hier moet men een concreet verschil zien tussen de re??le informatie en de mening van de journalist. Men moet kunnen onderscheiden wat de journalist van de situatie denkt en wat de echte feiten zijn.
De code van de raad voor de zowat journalistiek: is een code die opgericht werd in 2010.
Het is een code die alle vorige codes samenvat. Een journalist moet de waarheid meedelen,en moet zijn bronnen bekend maken. De journalist heeft het recht om commentaar te geven en zijn mening te uiten, maar er moet een verchil gemaakt worden tussen zijn comentaar en de feiten. De journalist pleegt geen plagiaat en blijft eerlijk. Een journalist mag niemand aanklagen/verdacht maken/beschuldigen zonder dat er concreet bewijsmateriaal is.
6
3 Wat is een oorlogsjournalist?
Wat is de betekenis van oorlogsjournalist? Het woord zegt het zelf; het is een journalist die te werk gaat in een oorlogsgebied. Hij schrijft over de gebeurtenissen in oorlogslanden en brengt ons op de hoogte van de actuele gebeurtenisen; oorzaken, gevolgen, kortom hoe de situatie daar eigenlijk is.
3.1 Geschiedenis van de Oorlogsjournalistiek 3
De eerste oorlogsverslaggeving vond plaats in de Middeleeuwen waar de handelaars de evolutie van de oorlog wilden kennen zodat ze wisten waar handel kon gedreven worden en waar het nog te gevaarlijk was. Men kon echter nog niet praten over de term ‘journalistiek’ zoals die vandaag gebruikt wordt. Het was meer een soort ”persagentschap”, dat de kranten met de hand schreef (was natuurlijk niet voor de arme burgers bedoeld, maar voor de rijkere klasse)
Later tijdens de Nederlandse opstand (1568-1648) maakte oorlogsverslaggeving een sprong voorwaarts; der ontstonden tijdschrijften waarin er verslag werd gedaan over de oorlog.
William Howard Russe kan men beschouwen als de eerste Britse oorlogsjournalist.William schreef over de Krimoorlog, die plaats vond van 1853 tot 1856. Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865) evolueerde de oorlogsjournalistiek verder door betere technieken van de drukpers en de fotografie.
De gouden eeuw voor oorlogsjournalistiek was de tweede helft van de negentiende eeuw.
Nu kan men zeggen dat het oorlogsjournalistiek helemaal ‘on point’ is. Zeker met de verschillende sociale media die we vandaag de dag hebben. Denk maar eens hoe snel artikels en foto’s verspreid geraken. Natuurlijk is dit een voordeel, je bent veel sneller en onmiddellijk op de hoogte van de gebeurtenissen.
4 Fig 1 :Een oorlogsjournalist aan het werk.
7
4. Hoe gaan oorlogscorrespondenten te werk?
Eerst en vooral gaan oorlogsjournalisten niet helemaal alleen te werk. Ze zijn vaak in gezelschap van:
-een oorlogsfotograaf: Hij neemt foto’s van de oorlog, deze foto’s gaan wereldwijd verspreid worden,om mensen de situaties in oorlogsgebieden te tonen.
‘?”Il est ?? quelques m??tres de vous. Il a les jambes arrach??es. Vous ne pouvez rien faire. Vous ??tes compl??tement frustr??. Vous vous sentez comme une merde. Et pourtant vous prenez la photo. Vous la justifiez en pensant : le monde doit savoir ce qui se passe ici. Foutaises’ Ce n’est qu’un r??flexe. Parce que vous avez peur, parce que vous ne voulez pas accepter que vous pourriez ??tre ?? sa place. Votre appareil photo vous sert de bouclier.”?? 5
Dit zijn de woorden van de Amerikaanse oorlogsfotograaf Stanley Greene.
-een vertaler: Een vertaler is nuttig bij het bestrijden van de taalbarri??re. Je hebt een vertaler nodig voor het interviewen en begrijpen van de mensen in een buitenlands gebied.
-Een cameraploeg, Die voor de televisiebeelden zorgt.
-Een fixer: dit is een persoon die als gids,vertaler en chauffeur dienst doet. Een fixer is ook de persoon die voor de toegang tot de plaatsen of interviews met de lokale bevolking zorgt. Zonder een fixer zou het werk van oorlogjournalisten zeer moeilijk zijn, misschien wel onmogelijk. Persoonlijk had ik in het verleden nooit over fixers gehoord. De fixer wordt nooit vermeld bij een artikel, dit vind ik heel spijtig omdat ze toch een groot deel van het gevaarlijk werk doen.
Redacteurs: Zij lezen het artikel uitendelijk na, en brengen eventuele aanpassingen aan.
Een goede ploeg is heel belangrijk. Je moet je ploeg kunnen vertrouwen en verdragen. Je zult heel veel tijd met hen doorbrengen, elkaar beschermen en elkaar helpen met de verwerking van de oorlogsgruwel.
8
5 Manipulatie van media. 6
Een journalist moet objectief blijven. Zonder het checken van de bron mag niets gepubliceerd worden.Tochkunnen beelden manipulatief overkomen.
7 fig.2 1 Foto die op 3 verschillende manieren kan worden getoont
Nemen we bovenstaande afbeelding als voorbeeld; als de middelste foto nu de originele foto is, kunnen de media ons deze afbeelding op twee totaal verschillende manieren tonen. Het kan ons beeld en de manier waarop we denken helemaal veranderen. Natuurlijk liegt een foto niet, maar het verhaal rond de foto en het in beeld brengen ervan, kan ons manipuleren.De oorlogsjournalisten en de media selecteren wat ze ons willen laten zien!
Robert Evans,een amerikaans producer zei ooit: ??”Pour chaque histoire il y’a trois version: la tienne,la mienne, et la v??rit??.Aucune des trois n’est un mensonge”?? 8
Ook de gekozen informatie speelt een grote rol. De media sorteren zeker de informatie en zeggen niet alles wat er gezegd moet worden. zij kiezen wat ze ons laten zien
De media hebben dus volledig de macht over de informatie en de beelden die ze de wereld insturen.!
9
6 Gevaar 9
Oorlogscorrespondenten wagen hun leven en werken in gevaarlijke gebieden waar geen veiligheid gegarandeerd kan worden.
Ze worden geconfronteerd met afschuwelijke zaken; bommen, ontvoeringen, moordpogingen,… Zo werd de Belgische oorlogscorrespondent Yves Debay (58) in Syrie vermoord net als de Amerikaanse topjournalist James Foley (40) die onthoofd werd;dit zijn voorbeelden van de gruwelen die een journalist soms meemaakt..
Je moet mentaal heel sterk zijn wanneer je beslist om getuige te zijn van dergelijke oorlogssituaties .
Ook de druk die de journalisten mee te maken krijgen om een artikel binnen een bepaalde uur klaar te hebben is gevaarlijk. Soms gaan ze te snel conclusies trekken omdat ze tijd te kort komen.
6.1 Emoties
Als oorlogsjournalist moet je emotioneel sterk in je schoenen staan. Je wordt elke dag geconfronteerd met vreselijke zaken. Je ziet dagelijks bloed, moorden, ontvoeringen,verkrachtingen. Oorlogscorrespondenten moeten soms mannen interviewen die hun huis kwijt zijn, vrouwen die hun man verloren hebben. Kinderen die hun ouders nooit terug zullen zien. Toch vinden sommige journalisten dit leven spannend, en kunnen ze zich niet meer een leven zonder oorlog voorstellen. ;
?? I like going to war and you have to be very honest about it… which makes you sound rather inhuman; The motivation is that I did quite a thrill from being under fire, being with soldiers,watching the fighting. It’s a very exciting,exhilarating existence and I’d be dishonest if I didn’t admit it. ?? 10
Hun doel? Ze willen een verschil maken in de maatschappij! Ik denk gewoon dat ze de mensen wakker willen schudden.Ze kunnen een verschil maken met hun woorden. Ook al moeten ze objectief blijven. Door de gruwel van de conflicten openbaar te maken willen ze de oorlogen be??indigen omdat ze geloven in de kracht van de openbare opinie.
?? I suppose as I got more into it, I began to believe and still believe that you can make a difference.Your writing can help change the way the world is. By making it public, by showing suffering,by showing war ,by showing corruption,by showing misdemeanour,..But when the time comes you realise that you’ve done very little to change the world. All you’ve really done is to advertise its ills.It’s a very sad epitaph. ??11
Oorlogjournalistiek is tevens een heel eenzaam werk. Je bent soms afwezig voor maanden (soms jaren).
Je hebt geen of weinig contact met familie en vrienden.
10
6.2 Trauma’s
Natuurlijk kom je niet terug van oorlog zonder dat je helemaal veranderd bent. Je bent getuige van veel emotionele schade.Veel van de oorlogscorespondenten komen bij voorbeeld met PTSD, ‘Post traumatic stress disorder’ terug.Ze hebben soms jaren nadat ze van een oorlog terugkomen nog last van sommige ervaringen en herinneringen.
7 Beroemde namen?
-William Howard Russel (1820-1907) : Eerste oorlogscorrespondent. Hij is de referentie en motivatie van de meeste oorlogscorespondenten. Hij gaf verslag van de krimoorlog ( een oorlog tussen de Turken en de Russen in 1853)
-Egon erwin Kisch (1885-1948) :Hij schreef over de Balkanoorlog,de eerste Wereldoorlog en de Spaanse burgeroorlog. Hij was beter bekend onder de naam ‘De vliegende reporter’.
-Andrei Friedmann of beter bekend als ‘Robert Capa’ (1913-1954) ; oorlogsjournalist en oorlogsfotograaf. Zijn foto’s zijn wereldwijd te zien.
Marie Colvin, een Amerikaanse oorlogsjournalist is tijdens een missie in Sri Lanka een oog kwijtgeraakt door een soldaat die een granaat naar haar wierp. Marie Colvin was een heel gepassioneerd en was een moedige vrouw. Ze is enkele jaren geleden vermoord in Syri??.
Verder: James Cameron,Peter Arnett,Seymour Hersh,Michael Herr,Robert Frisk,Joseph Kessel,Jack london,.. de lijst in heel lang. Men kan zeggen dat elke oorlogsjournalist zijn bijdrage aan de maatschappij heeft gegeven.
7.1 Case study Rudi Vranckx
Rudi Vranckx een zesenvijftig jarige Belgische belangrijke oorlogsreporter.Hij werd in Leuven geboren op 15 December 1959.
Als kind droomde hij ervan om piloot te worden, maar uiteindelijk studeerde hij geschiedenis aan de universiteit van Leuven. Rudi Vranckx is ondertussen een heel eind verder. Hij heeft oorlogen/conflicten in grote delen van Europa,Verenigd Staten, Afrika, of nog Azie en het midden-Oosten besproken. Zijn naam verschijnt in de lijst van de belangrijkste journalisten in Vlaanderen.
11
Rudi Vrancks heeft ook een aantal boeken geschreven, waar hij de hoogtepunten van zijn missies deelt; ”Van het front geen nieuws”, ‘De geesten van het avondland’, ‘Stemmen uit de oorlog’, ‘De ontdekking van Congo’, ‘De vloek van Osama’, ‘Het gezicht van de oorlog’,en ‘De gierenclub’.
Hij werd in 2012 benoemd tot Ambassadeur voor de vrede.
‘Het moeilijkste aan mijn job is het besef van sterfelijkheid. Elke missie die ik onderneem, brengt risico’s met zich mee. Werken als berichtgever vanuit oorlogsgebied is erg intens. Je collega’s worden je beste vrienden. Wanneer je die verliest, komt dat aan als een dolksteek in je hart. ‘ 12
Rudi Vranckx weet nog altijd niet wanneer hij gaat stoppen met oorlogsverslaggeving. Het is een zeer zware en gevaarlijke job, maar toch wil hij momenteel niet stoppen. Journalistiek is uitgegroeid tot een groot deel van zijn leven, ook al weet hij dat elke reis zijn laatste kan zijn.
Een vrouw en kinderen heeft Rudi Vranckx niet. Een gezin is heel moeilijk te combineren met een gelijkaardige zware job als oorlogsjournalist.
‘Ik ween vaak inwendig. Mensen kunnen en mogen dat niet zien. Maar inwendig ween ik wel om wat ik zie en meemaak en om wat mensen kunnen doen, of mekaar kunnen aandoen. Vandaar ook dat ik niet met ruzie om kan. Ik wil geen tijd verspillen aan gekissebis, spelletjes en rivaliteit en al die flauwe zever. Basta. Niet meer.’ 13
Rudi Vrankx heeft geen tijd voor futiliteiten, en weet dat er h’?l dichtbij zo veel ergere dingens gebeurd.
Rudi vranckx beshikt over heel weinig vrije tijd, maar als hij een beetje tijd heeft leest hij het graagst boeken of gaat hij naar zijn tweede verblijf in Umbri?? (in Itali?? ).
12
Conclusie
Als ik een conclusie zou moeten trekken van mijn eindwerk zou ik zeggen dat ik het grootste respect voor oorlogsjournalisten heb gekregen. Als ik nu naar het nieuws zal kijken, zal ik zeker in mijn gedachten hebben dat wij zonder hen nooit op de hoogte zouden kunnen geraken van sommige dingens, van wat er precies rond ons gebeurd. We zouden ook zeker niet bewust zijn van hoe goed we het hier hebben.
Ze beoefenen echt een heel gevaarlijke job uit en krijgen hier niet eens de nodige erkenning voor.. Hoeveel journalisten zijn hun oog,hun been,hun arm of nog hun leven kwijt. Zoveel oorlogsjournalisten gaan dood en we horen er te weinig over.
Natuurlijk bij het opzoeken van informatie voor mijn eindwerk ben ik vershillende foto’s van oorlogen tegengekomen. Ik moet zeggen dat ik er helemaal slecht van werd.
Waarom zouden we in hemelsnaam ruzies maken over kleinigheden,geld,grond of nog godsdienst. Daar hebben we toch geen tijd voor!
Imagine, if war didn’t exist.. als iedereen elkaar graag had. Hoe goed zouden we het hier niet hebben. Mischien zouden oorlogsjournalisten gewoon Vredesjournalisten kunnen zijn en artikels schrijven over hoe goed het land het heeft en hoe goed de mensen samen leven.
Ik hoop vanuit het diepste van mijn hart dat deze oorlogen ‘?n dag allemaal alleen herrineringen zijn. Vreselijke herrineringen…