‘De rekentoets is de Fyra van het onderwijs.’, zo stelden wiskundelerares Karin den Heijer, verbonden aan het Erasmiaans Gymnasium in Roterdam, en professor dr. Jan van de Craats, emeritus hoogleraar wiskunde aan de UvA. En daar ben ik het zeker mee eens. De rekentoets is een slechte toets ‘die op geen enkele manier de rekenvaardigheid van leerlingen toetst’, volgens van de Craats en den Heijer.
In december 2013, het jaar waarin de rekentoets verplicht werd voor het voortgezet onderwijs, werd al vastgesteld dat de rekentoets niet deugde: op een totaal van zestig vragen vond van de Craats er zeker elf die dubbelzinnig waren. Twaalf waren van het niveau dat een kind van acht moet hebben, stelde hij destijds in een artikel van Trouw.
De rekentoets, die in 2011 in het leven geroepen werd nadat was gebleken dat Nederlandse kinderen zwak scoorden op rekenvaardigheid, zat volgens Anne van Streun volledig op een verkeerd spoor; ‘In het vmbo kiest tachtig procent van de leerlingen wiskunde. Toch haalt maar twintig procent van hen een voldoende voor de rekentoets. De opgaven moeten helemaal opnieuw gemaakt worden.’ aldus van Steurn van onderwijscommissie Meijerink in 2013.
Destijds werd er al gedebatteerd in de Tweede Kamer over de rekentoets, blijkbaar zonder uitkomst.
Terug in het heden is er nog steeds geen oplossing. Staatssecretaris Dekker blijft volhouden dat de rekentoets in zijn huidige vorm wel degelijk zin heeft, ondanks de vele kritieken van de toch wel grote organisaties binnen het onderwijs. In een brief aan de leden van de vaste Kamercommissie onderwijs in de Tweede kamer , pleitten de 7 grote onderwijsorganisaties, waaronder de VO-raad en het LAKS, dat de rekentoets alleen moet worden ingezet om het rekenniveau van leerlingen vast te stellen, zonder dat dit meetelt voor het eindexamen. Zij stellen namelijk dat de rekentoets op dit moment te zwaar weegt in de normering.
Een gevolg van die zware weging is dat de toelating tot het vervolgonderwijs sterk van die rekentoets gaat afhangen, ook al zijn het niet-rekenrijke opleidingen. ‘Daarmee krijgt rekenen een onevenredig groot gewicht en wordt doorslaggevend voor de toekomstperspectieven van leerlingen.’, aldus de organisaties in de brief. Daarin stellen zij voor de resultaten van de toets in een bijsluiter van het diploma op te nemen.
Zoals het er nu voor staat, gaat de rekentoets vanaf het jaar 2015/2016 deel uitmaken van de zak/slaagregeling. Het valt echter nog te betwisten of deze in de huidige vorm zal gaan plaatsvinden. De commissie-Bosker, die de toets evalueert voor het ministerie, levert in haar eindrapport forse kritiek op de toets. Zo wordt de toets onder meer als erg moeilijk ervaren, is de toets erg lang met onduidelijke vragen en is het terugbladeren in de opgaven niet mogelijk. Ook zorgt de digitale afname, waarbij alleen het antwoord in kan worden gevuld, ervoor dat leerlingen niet beloond worden voor het maken van de juisten tussenstappen.