1. Inleiding
Ieder mens heeft het recht om een goed leven te leiden. In een goed functionerende maatschappij, heeft elke mens zowel rechten en plichten. Dit is wat men tegenwoordig mensenrechten noemt. Deze zijn van essentieel belang om de rechten van een individu te kunnen beschermen.
Voor het vak ‘Capita selecta’ is gekozen voor dit onderwerp, waarbij diverse sprekers zijn uitgenodigd. Deze sprekers hebben verschillende onderwerpen aangekaart en besproken. Door de diversiteit van de sprekers en perspectieven, hebben wij een breed inzicht gekregen over het onderwerp.
Het is belangrijk dat men de opgedane kennis documenteert, vandaar dat wij hiervan een verslag hebben gemaakt . Voor u, ligt het verslag waarmee ik wil bewijzen dat ik tijdens de lessen veel heb geleerd, bestudeerd en onderzocht in het kader van het onderwerp. Ik zal trachten alle lessen op de juiste volgorde weer te geven met mijn eigen vergelijking of opmerkingen.
Daarnaast zal ik eventuele externe literatuur gebruiken om een aantal punten concreter te maken of te verduidelijken.
Ik wens u veel leesplezier.
II. Politieke visie op mensenrechten
Definitie
Wanneer men het over politiek heeft, dan wordt het meestal geassocieerd met wetten, parlement, regels en staat. Wetenschappelijke gezien, zijn er ook geen concrete definities van deze term. Tegenwoordig wordt politiek vooral als macht beschouwt. Zoals in het boek Maatschappij, macht, Nederlandse politiek van auteur Uwe Becker, worden verschillende definities gegevens van het woord politiek.
Volgens Held en Leftwich is politiek iets wat direct gekoppeld kan worden aan macht en gezag. De Amerikaanse politieke wetenschapper Robert A. Dahl omschrijft politiek als een aanhoudende patroon van menselijke activiteiten, die tot een bepaalde mate controle, invloed, macht en autoriteit uitoefent om een bepaald doel te behalen.
Politiek is macht
Macht en gezag gaan in harmonie met elkaar wanneer men het over politiek heeft. Sterker nog, in sommige gevallen worden deze als synoniemen van elkaar gebruikt.
Gezag wordt gedefinieerd als door anderen aanvaardbare macht of heerschappij en soms wordt het ook vertaald als de overheid. Het is dus een macht/autoriteit kwestie. Macht wordt beschreven als heerschappij over personen en het vermogen om te be??nvloeden. Het verschil tussen deze termen is dat men gezag accepteert en bij macht zit er een vorm van onderdrukking in. Gezag of autoriteit wordt geaccepteerd door anderen, want het gaat meestal gepaard met wederzijds respect. De machthebbende heeft vaak invloed, om anderen te laten doen, maar dit wordt door anderen niet geaccepteerd of gewaardeerd. Het is belangrijker om een verschil te maken in gezag en macht. Daar waar gezag meestal als neutraal of zelfs aangenaam wordt ervaren, wordt macht bijna altijd als negatief ervaren.
III. Kapitalisme versus vrije markt- economie
Het begin van kapitalisme
Het kapitalisme is een economisch systeem gebaseerd op investeringen van geld, in de verwachting winst te maken. Bij het kapitalisme is het bezit in handen van priv??personen, winsten die bedrijven maken komen in handen van eigenaren. Men wilde zoveel mogelijk welvaart voor zichzelf. Ego??sme is ‘?n van de kenmerken van kapitalisme. Kapitalisme is ontstaan uit het leenstelsel systeem en vindt haar oorsprong in West-Europa. Rijkdom en macht is waar het leven om ging en dit waren de inkomstenbronnen. Bijvoorbeeld in Nederland, was de VOC (Verenigd Oost-Indische Compagnie) de grootste handelsonderneming ter wereld, dat zorgde voor een gunstige economische ontwikkeling in Nederland. Met het hoog kapitalisme wordt de periode van de industri??le revolutie aangeduid. Het laatkapitalisme is, volgens sommige wetenschappers, het huidige tijdperk.
Industri??le revolutie
In de 18e eeuw heeft er een industri??le revolutie plaatsgevonden, alles wat handgemaakt en ambachtelijk was, werd vervangen door apparaten en machines. Dat had uiteraard zowel positieve als negatieve gevolgen.
Positieve gevolgen
Men werkte effectiever en effici??nter. Dit betekende, dat er op snelle termijn, veel producten geproduceerd konden worden. De prijs daalde en productie nam toe.
Negatief
Aan de ander kant, hield men weinig of geen rekening met het milieu. Lucht werd vervuild door alle chemicali??n en andere soorten stoffen. Mensen werd hierdoor ziek en kindersterfte nam toe. Vanwege de lage lonen van de mannen, werden vrouwen en kinderen gedwongen om ook te werken in de (gevaarlijke) fabrieken. De slechte omstandigheden van de arbeidersklasse gedurende de industrialisatie wordt ook wel de sociale kwestie genoemd.
Karl Marx en Kapitalisme
In tegenstelling tot de liberalen was Karl Marx tegen het kapitalisme. De liberalen legden de nadruk op het belang van een individu en Karl Marx legde juiste de nadruk op diverse klassen. Volgens hem is kapitalisme een kwestie van macht en onrechtvaardigheid. Volgens hem zou dit leiden tot onrechtvaardige machtsverhouding. In deze tijd was immers geen sprake van slavernij. De relaties tussen de werkgevers en werknemers waren geheel vrijwillig en daarmee zou het kapitalisme of de vrije markteconomie, volgens de liberalen, het ideaal van menselijke vrijheid bevorderen. Het is belangrijk dat hier onderscheid wordt gemaakt in de visie van de liberalen op het gebied van vrijheid en gelijkheid. De industri??le revolutie en daarmee ook het kapitalistisch systeem, heeft geleidt tot een grote ongelijkheid tussen mensen. De liberalen of kapitalisten waren meestal de eigenaren van de grote bedrijven en stonden bovenaan in de sociale ladder. Terwijl de ‘normale’ burgers in armoede leefden. Er was dus een groot verschil tussen vrijheid en gelijkheid, waarbij de liberalen meer letten op vrijheid en minder of geen focus legden op gelijkheid. Later introduceerde Marx het meerwaarde theorie: Deze theorie verklaart hoe het komt dat rijke mensen rijker worden en arme mensen armer. De arbeider cre??ert met zijn inspanning waarde. Deze waarde wordt echter gedeeltelijk beloond (in lage lonen). Een andere deel van zijn inspanning komt niet ten goede van de arbeider, maar wordt ten bate van de kapitaalbezitter herleidt tot meerwaarde en zo tot onbetaald arbeid. Marx noemde dit kapitalistische uitbuiting.
‘
Religie en Kapitalisme
In tijd dat kapitalisme dominant was, zijn diverse geleerden hiermee bezig geweest. E??n van de uitblinkers op dat gebied was de Duitse econoom en socioloog Max Weber. In zijn beroemde en omstreden boek Die protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus , beweerde hij dat dankzij het ascetische leven van calvinisten (hard, rationeel en systematisch werken, maar niet mogen genieten van het verdiende geld) veel winst werd gemaakt, waarmee weer investeringen voor nieuwe activiteiten gedaan konden worden. Bovendien konden arbeiders met het oog op hun religieuze plicht tot hard werken gemakkelijk uitgebuit worden. Weber zag dus een verband tussen het protestantisme en het kapitalisme.
IV. Ontwikkelingsfasen van de mensenrechten
De Vier Vrijheden speech
Veel Amerikanen zagen dat de bemoeienis van VS met Europa fout was. Daarom stond Amerika, tijdens de Tweede Wereldoorlog, aan de zijlijn te kijken hoe de geallieerden tegenover de almogendheden stonden. Toen Hitler in 1939 Polen binnen viel bleven de VS vasthouden aan de non-interventie politiek. Roosevelt en een groot deel van de Amerikanen wilden de geallieerden te hulp schieten. Dit werd moeilijk vanwege de Neutrality Acts. Eind 1940 stond Groot-Brittanni?? vrijwel alleen tegenover Duitsland. Churchill vroeg Roosevelt om wapens om de oorlog voort te kunnen zetten. Amerikanen waren ge??soleerd en nationalistisch. De president Franklin Roosevelt was echter van mening dat het niet anders kon, aangezien Amerika, vroeg of laat hiermee te maken zou hebben. Op 6 januari 1941 richtte hij zich tot het Amerikaanse Congres en formuleerde een moreel standpunt waaraan elke rechtvaardige natie geacht werd zich te houden. Zijn toespraak ging de geschiedenis in als de Vier Vrijheden. Dit houdt in het kort het volgende in:
– De vrijheid van mening en uitdrukking, overal in de wereld.
– De vrijheid van godsdienst, overal in de wereld.
– De vrijwaring van gebrek, m.a.w. een economische verstandhouding.
– De vrijwaring van vrees dat vertaald kan worden naar een wereldwijde afbouw van bewapening.
Universele Verklaring van de rechten van de mens
Het aantal slachtoffers, wat tijdens de tweede wereldoorlog is gevallen was tussen 50 en 70 miljoen burgers. Dit was een zorgelijke zaak en men vreesde voor herhaling. Om deze reden, heeft de VN besloten om een aantal afspraken vast te leggen, die de rechten van de mensen behoeden. Dit zijn burgerlijke, politieke, economische, sociale en culturele rechten. De Verenigde Naties (VN) stelden de verklaring op in 1948.
In 1948 presenteerde de VN Commissie voor Mensenrechten, de Universele Verklaring van de rechten van de mens (UVRM). Deze verklaring werd met name gepropageerd door Eleanor Roosevelt. De Verklaring bevat 30 artikelen, die in totaal ongeveer 60 mensenrechten omvat. Deze rechten worden aan alle mensen toegekend. Je zou kunnen zeggen dat de ‘Vier Vrijheden’ van president Roosevelt de basis vormden van de Verklaring, aangezien alle rechten hierin werden opgenomen, op ‘?n na, namelijk de vrijheid van gebrek aan vrees. Dit recht is overigens wel opgenomen in het Handvest van de VN.
Deze universele mensenrechten gelden voor ieder mens, van ieder ras en geslacht en van elke religieuze, levensbeschouwelijke, politieke overtuiging en iedere status
De Universele Verklaring van de rechten van de mens was niet bindend. Om deze reden heet het ook verklaring en wet of verdrag. Dit had tijd nodig en men vond het belangrijk om alvast te beginnen, en dit na mate de tijd verder ontwikkelen. Sommige landen zoals de Sovjet Unie, Saoedi -Arabi?? en Zuid-Afrika, hadden gekozen om niet voor deze verklaring te stemmen en hadden besloten. Iedere land had hier een reden voor.
In 1968 ging de UVRM een nieuwe fase tegemoet, dit keer is het door 160 landen ondertekend en in 1993 kwamen 177 landen in Wenen bijeen om hun handtekening Door de Juridische bindende status, kreeg deze verklaring een hogere status.
Mensenrechten en veiligheidsraad
In 1990 werd een Veiligheidsraad opgericht die zich bezig hield met mensenrecht schendingen in diverse landen. Dit heeft men gerealiseerd vanwege de overtredingen die plaats hadden gevonden. Zo werd de Internationale Strafhof in Binckhorst tot leven geroepen. De internationale strafhof is een permanent hof voor het vervolgen van personen die verdacht worden van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden zoals deze zijn erkend in diverse internationale verdragen.
V. Mensenrechten volgens Amnesty International
Amnesty International is een internationale non-profit organisatie. Deze werd opgericht door de Engels Peter Benenson. De organisatie heeft de verantwoordelijkheid op zich genomen om een belangrijke rol te spelen in het beschermen van de mensenrechten. Amnesty richt zich vooral op de gevangen. Zij streven ernaar, de gevangen vrij te krijgen, die wegens opvattingen en meningen in de gevangenis zitten of mensen die gevangen zijn genomen om redenen in verband met hun geloof, huidskleur, etniciteit, taal, of godsdienst. Dit doen zij door middel van het realiseren van een eerlijk proces voor alle gevangenen. De organisatie is sterk tegen de doodstraf, foltering of welke andere vorm van onmenselijke of vernederende behandeling van de gevangenen.
Doelen van Amnesty
Hieronder zet ik een aantal doelstellingen van deze organisatie:
– Het Stoppen van geweld tegen vrouwen.
– Verdedigen van de rechten en de waardigheid van de mensen die zijn gevallen in armoede.
– Afschaffing van de doodstraf.
– Verzet tegen martelen en de strijd tegen het terrorisme
– De vrijlating van gewetensgevangenen.
– Bescherming van vluchtelingen en de rechten van migranten.
– Reguleren van de wapenhandel wereldwijd.
Onafhankelijkheid van Amnesty
Amnesty is volstrekt onpartijdig en onafhankelijk. Amnesty is niet gebonden aan enige regering, politieke ideologie, religie of economisch belang. Amnesty neemt voor onderzoek, lobby en actie geen geld aan van overheden.
Amnesty wordt voornamelijk gefinancierd door giften van leden en donateurs. Amnesty accepteert alleen geld van overheden voor mensenrechteneducatie in het buitenland. De steun die wij ontvangen van bedrijven en particuliere organisaties, wordt vermeld in ons jaarverslag wanneer deze een waarde vertegenwoordigt van meer dan 10.000 euro.
Betrouwbaarheid van Amnesty
De kracht van Amnesty is betrouwbaarheid. Aan al hun acties is gedegen onderzoek voorafgegaan. Pas als hun onderzoekers voldoende zeker zijn van hun zaak, gaan we tot actie over. Met deze werkwijze zijn ze altijd in staat schendingen van mensenrechten op betrouwbare manier aan de kaak te stellen.
Op Amnesty’s hoofdkantoor in Londen verzamelen en analyseren medewerkers informatie over schendingen van mensenrechten uit de hele wereld. Ook worden er geregeld onderzoeksmissies uitgestuurd om de mensenrechtensituatie ter plekke te onderzoeken. Amnesty praat tijdens die missies met onder meer slachtoffers, advocaten, lokale mensenrechtenactivisten en de overheid, en woont rechtszaken bij. Het onderzoek wordt uitgevoerd door een team van experts, ondersteund door specialisten op specifieke terreinen zoals internationaal recht, media en technologie.
Amnesty in Nederland
In 1968 werd de Vereniging Amnesty Nederland opgericht met als hoogste bestuursorgaan de Algemene Ledenvergadering. Deze werd in 2010 omgezet in een Ledenraad. De besluiten van de Ledenraad, worden op het Amnesty’s Landelijk Secretariaat uitgevoerd. De medewerkers van het Landelijk Secretariaat plannen en co??rdineren de activiteiten van Amnesty Nederland, zoals acties, voorlichting, belangenbehartiging, mediawerk en fondsen- en ledenwerving. Ook onderhouden zij contact met het Internationaal Secretariaat van Amnesty In London. Dit wordt gedaan door circa 130 betaalde medewerkers en ongeveer 50 vrijwilligers. Sinds 15 maart 2006 is Eduard Nazarski directeur van Amnesty Nederland. Het bestuur van Amnesty Nederland ziet toe op de uitvoering van de besluiten uit de Ledenraad. De bestuursleden worden gekozen voor een termijn van drie jaar, waarna ze herkozen kunnen worden voor een tweede termijn. De voorzitter van het bestuur is Ila Kasem. De Nederlandse afdeling is gegroeid van 400 leden in 1969 naar ruim 300.000 leden in 2010.
Iedere twee jaar vindt de Internationale Algemene Vergadering (ICM) plaats. Deze wordt bijgewoond door vertegenwoordigers van alle nationale Amnesty- afdelingen. De ICM bepaalt het beleid van Amnesty International en kiest het internationale bestuur (IEC). De negen bestuursleden van de IEC zien toe op de uitvoering van het beleid door de secretaris- generaal Salil Shetty, die aan het hoofd staat van de Internationale Secretariaat.
Amnesty’s rol in de Arabische Lente
Sinds de Tunesisch revolutie in 2010, is de toekomst van de Arabische regio is erg onzeker. Het beloofde een democratische staat te vormen, maar helaas is de werkelijkheid het tegenovergestelde. In Tunesi?? is de toestand ongezond, in Egypte is er een staatscoup gepleegd en in Libi?? is er een burgeroorlog gestart. Men vraagt zich af, of de mensenrechten wel worden nageleefd en tegenwoordig wordt het steeds duidelijker dat dit niet het geval is. Amnesty International steunt de mensenrechten in de Arabische regio, door middel van onderzoek, lobby, actie en samenwerking met lokale activisten. De campagne ‘Mensenrechten in de Arabische regio’ richt zich vooral op Egypte, Syri?? en Saoedi- Arabi??.
‘
Mensenrechtensituatie in Syri??
In Syri?? houdt het brute regeringsgeweld tegen opstandelingen en ongewapende burgers al sinds begin 2011 aan. Ook sommige ‘oppositie’ partijen zetten grof geschut in. Volgens de VN nadert de aantal doden in Syri?? 200.000. Vele, zo niet de meeste arrestanten, waaronder kinderen, zijn het slachtoffer van marteling, mishandeling afslachting en verkrachting. Tienduizenden zijn waarschijnlijk gearresteerd. De internationale gemeenschap lijkt vooralsnog niet in staat een einde te maken aan het geweld.
Amnesty’s probeert via lokale activisten en autoriteiten druk te zetten op president Assad en zijn leger. Tevens probeert Amnesty via onder andere op Nederland druk te zetten en op zowel China als Rusland, aangezien deze twee de grote vrienden zijn van de Tirannisme in Syri??. Echter heeft dit weinig resultaten opgeleverd tot de dag van vandaag.
VI. Mensenrechten volgens islamitische visie door prof. Dr. Ahmet Agunduz
Allah zegt in de Heilige Koran:
“En inderdaad hebben Wij de kinderen van Adam ge??erd en hen gedragen over land en zee, hun van goede dingen voorzien en hen (hoog)verheven boven velen van degenen (andere schepsels) die Wij geschapen hebben ”
De fundamenten van de Islam zijn gebaseerd op het menselijke belang en voordeel (Maslaha). Deze rechten zijn echter wel door God zelf gecre??erd. De Islam benadrukt de absolute gelijkheid van mensen, ongeacht ras, religie, nationaliteit of status. Volgens een overlevering van de Profeet, is geen enkel volk superieur aan een ander:
” O mensen! Waarlijk jullie Heer is E??n en jullie vader (Adam) is ‘?n. Een Arabier is niet beter dan een niet- Arabier en een niet- Arabier is niet beter dan een Arabier; een blanke is niet beter dan een donkere en een donkere is niet beter dan een blanke ‘behalve in termen van vroomheid en goede daden.”
Om dit te benadrukken, vergelijkt de Koran, het doden van een individu (buiten een wettig proces om) met het doden van de gehele mensheid:
”Wie ook een mens doodt, behalve wegens het doden van anderen of het scheppen van wanorde in het land, het ware alsof hij het gehele mensdom had gedood, en voor hem, die iemand het leven schenkt, alsof hij aan het gehele mensdom het leven heeft geschonken.’
Dit houdt dus in dat God de enige is, die het recht heeft om levens te geven en te ontnemen. En hij verbiedt dat ‘?n van zijn schepselen onterecht wordt gedood. De wereld in zijn totaliteit is even waardig als ‘?n ziel! Dat wil zeggen dat een persoon meer waarde heeft dan de wereld en alles wat zij bevat.
Mijn rechten stoppen daar, waar de vrijheden van de anderen wordt aangetast. Dit is hoe de westerse filosofie naar vrijheden kijkt. De Islamitische visie doet hier nog een schepje bovenop en definieert het als een toestand waarin men vrij is om te doen wat hij wil, zolang hij geen schade berokkent aan anderen en aan zichzelf (nafs). Deze definitie houdt rekening met een belangrijk aspect: de spiritualiteit van de mens. Het lichaam is aan de mens toegekend en deze dient men met respect te behandelen.
Sterker nog, zelfs de dieren worden op een specifiek wijze en op een respectvol behandeld. Dit houdt in, dat dieren ook rechtvaardig behandeld dienen te worden en dat zij ook rechten hebben. Zo lezen wij uit de biografie van de Profeet, vrede zij met hem, dat hij een poesje liet slapen op zijn kledingstuk en niet wilde opstaan. Er zijn veel overleveringen te vinden waarin de profeet zich bekommerde om het welzijn van dieren. Deze islamitische regels worden vanwege onwetendheid over dierenrechten niet altijd nageleefd. In de geschiedenis van de islam, komen wij verschillende voorbeelden tegen, van vrome voorgangers die rekening hebben gehouden met het welzijn van dieren, zoals de profeet heeft onderwezen. Zo is er een gemeentewet van Istanbul uit 1503 die het verboden heeft om ezels en paarden te overbelasten en wordt de reden genoemd dat dieren ook rechten hebben, al kunnen zij niet spreken.
VII. Mensenrechten vanuit Rooms-katholieke perspectief door Prof. Dr. Erik Borgman
Verzet tegen de staat en kerk
Eind 18de eeuw, kwam men met de gedachte, dat zij niet onderworpen konden worden aan de staat en dat zij vrij zijn in hun doen en laten. Mensen kwamen in opstand en vonden dat zij onderdrukt werden. Men kwam daarom in opstand tegen de staat en dus ook tegen de kerk en daarmee ook tegen de koning in de Franse revolutie aan het einde van de 18de eeuw. Op 26 augustus 1789 werd in Frankrijk de eerste universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger (D??claration des Droits de l’Homme et du Citoyen) bekendgemaakt. De verklaring was samengesteld door de Franse markies de Lafayette en de graaf Emmanuel Joseph Siey??s. Zo kwam de nationale vergadering met 17 artikelen die de rechten van de mens en van de burger verklaarden, zoals behoud van vrijheid, bezit, veiligheid en het verzet tegen onderdrukking. Hoewel iedereen volgens deze verklaring gelijk was, bleven de boeren en arbeiders echter onderdrukt en zonder recht op politieke vertegenwoordiging, Ook kregen vrouwen geen rechten en bleef slavernij ingesteld in de koloni??n van Frankrijk. Het streven naar bevrijding van slaven, werd voor deze wet als een strafbaar feit gezien, want slaven waren eigendom en het ijveren voor bevrijden van slaven was een aanval op het eigendomsrecht en dus een aanval op de rechten van de mens. Een aantal jaar later, rond 1795 werd de scheiding tussen Kerk en Staat geregeld. Het dragen van kerkelijke kledij werd verboden, evenals de kerkelijke optochten en zelfs op het klokkengeluid. Vele kloosters en kerkelijke instanties werden opgeheven en omgevormd tot publieke instellingen onder toezicht van lokale overheid.
‘
Volkssoevereiniteit
Het was duidelijk dat kerk en staat samenwerkten. Om deze reden had het volk gekozen, niet meer deze twee staats elementen te gehoorzamen. Er werd te veel machtsmisbruik gebruikt tegen het volk. Zo ontstond het idee van volkssoevereiniteit: het volk als geheel zou het hoogste gezag van de Staat vormen. De uitoefening van staatsmacht wordt gelegitimeerd doordat alle macht die regering, parlement en rechters hebben, vooraf worden toegekend door het volk zelf. Op deze manier, geeft het volk zichzelf een grondwet. Deze periode werd de Verlichting genoemd: men maakte zich los van het idee dat geloof (en in het bijzonder het rooms- katholicisme) de waarheid bracht. Het motto was toen, dat men de waarheid enkel kon bereiken door de rede en het gezond verstand. Deze filosofie viel echter niet bij iedereen in de smaak, men bekritiseerde zulke idee??n omdat ze zouden leiden naar athe??sme.
De volkssoevereiniteit brengt enigszins een tegenstrijdigheid met zich mee, want hoewel het volk de vrijheid krijgt om inspraak te brengen, is het echter geen absolute macht. Wanneer er namelijk een beslissing wordt genomen door het volk, waar de mensenrechten worden aangetast, zal de rechter in het kader van mensenrechten, een andere beslissing nemen.
Terwijl de Verlichting bloeide en men zich keerde tegen de kerk, begon de rooms-katholieke kerk ook na te denken over mensenrechten. Zodoende kwamen zij tot de conclusie dat mensenrechten een apart soort rechten waren, die niet verleend of ontnomen kunnen worden door het volk. Het zijn natuurlijke rechten, die er altijd zijn geweest, vanwege het feit dat we mensen zijn. De oorzaak van alle problemen en onderdrukking, was niet omdat het volk geen rechten had, maar omdat men die natuurlijke mensenrechten vergat.
Mensenrechten volgens de kerk
Na de Franse Revolutie begon de discussie tussen mensenrechten en religie. De kerk kwam met het natuurrecht: dit recht is door God gegeven aan alle mensen bij de geboorte. Volgens het Rooms- Katholicisme, is het beeld van God aanwezig in elk mens en heeft elk persoon een onaantastbare waarde, omdat God de mens geschapen heeft. Hoewel de katholieke kerk de mensenrechten naar zich toe getrokken had, bleef het punt van vrijheid een probleem binnen de kerk. De kerk was van mening, dat de mens een zo groot mogelijk vrijheid mag genieten maar dat deze alleen maar beperkt moet worden, wanneer en in zover dat noodzakelijk is. Grenzeloze vrijheid was schadelijk, omdat vele mensen geneigd wouden zijn, onder de mom van vrijheid, alle onderwerping af te schudden en geen waarde meer te hechten aan de verschuldigde gehoorzaamheid jegens God.
In 1965 volgde een andere verklaring van de Rooms- Katholieke kerk, waarin vrijheid meer ruimte kreeg. Hierin verklaart het Vaticaanse Concili, de noodzaak van vrijheid: alleen met vrijheid zou men de waarheid kunnen vinden. Om te kunnen gehoorzamen aan die waarheid is vrijheid noodzakelijk. Wanneer men gedwongen wordt, gehoorzaamd men geen waarheid, maar dwang en dit is in strijd met de religie. Zo kent het Vaticaanse Concilie het recht op godsdienstvrijheid toe aan elk persoon. Deze vrijheid bestaat hierin, dat alle mensen vrij moeten zijn van dwang, zowel van de kant van individuen als van sociale groepen en andere machten. Dit houdt in, dat als iemand de waarheid ziet, hij ook vrij moet zijn om de waarheid te gehoorzamen en de ruimte krijgen om de verplichtingen te volgen. De godsdienst vraagt immers om vrijheid, niet de individuele persoon. Deze vrijheid is gebaseerd op de noodzaak om godsdienst vorm te geven. Zo zou men ook de vrijheid moeten hebben om het geloof openbaar te praktiseren en te verkondigen en zou de regering haar niet mogen tegenhouden in deze taak.
Mensenrecht en menswaardigheid
Na de Tweede Wereldoorlog bleef men geschokt achter over wat er heeft kunnen plaatsvinden: duizenden mensen werden vermoord en mishandeld puur om het feit dat zij een ander geloof of afkomst hadden, zij hadden vanwege het feit dat ze anders waren, niet het recht om te leven. Mensen begonnen opnieuw na te denken over mensenrechten en kwamen tot de conclusie dat het wederom ontkennen en vergeten van mensenrechten, heeft kunnen leiden naar de verschrikkelijke gebeurtenis en dat dit nooit meer zou mogen gebeuren. Vanuit deze visie, begonnen de rechten uit de Universele Verklaring van de rechten van de mens in 1948 vorm te krijgen. Het eerste artikel van de UVRM luidt als volgt:
‘ Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en recht geboren, zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen’.
Als we goed kijken, zien we dat de onderliggende grondslag van het artikel feitelijk een religieuze grondslag is, want het geeft aan dat mensenrechten ergens vandaan komen. Het woord God is er bewust uitgehaald, zodat iedereen ‘ook niet-gelovig- zich moeten kunnen relateren met het artikel. Mensenrechten draag je bij je en daar kom je niet vanaf. Onder de volkssoevereiniteit, kijken we naar het punt van menswaardigheid. Wetten die mensen niet gelijk behandelen, zijn in feite geen wetten. De menswaardigheid van wetten was een nieuw criterium en zo werden grenzen gesteld aan wat nationale wetten kunnen regelen. Voor de kerk betekende dit, dat een scheiding tussen kerk en staat niet mogelijk kan zijn. Als je namelijk kan zeggen dat de menselijke waardigheid in de menselijke natuur zit en de menselijke natuur is geschapen door God die de mens tot zijn evenbeeld heeft gemaakt, dan is gehoorzamen aan de waardigheid gelijk aan gehoorzamen van God. Zo komen we bij de grondslag, dat mensenrechten door God gegeven zijn en bij de kerk horen. Het is met andere woorden een religieus criterium. Met deze stelling in gedachten, was het zodoende mogelijk om als gelovige met de politiek te mengen om de waardigheid- gegeven door God- te beschermen. Mensenrechten zijn in dit opzicht, indirect verbonden met religie.
Zo ontstond het idee dat men pas het goede kan doen, wanneer zij vrij zijn en niet onderdrukt. Als de mens gedwongen wordt, zal hij niet gehoorzaam zijn aan God, maar aan dwang. Vrijheid van mensen draagt derhalve bij aan collectief geluk. Menswaardigheid zit in ieder mens, ook in misdadigers, dus al zou men voor het verkeerde kiezen, dan horen wij de mens alsnog te respecteren, niet om zijn verkeerde keuzes, maar puur omdat hij een mens is.
VIII. PAX Vredesorganisatie
Oprichting
PAX is een samenwerkingsverband tussen IKV en Pax Christi. In 2006 zijn de twee organisaties samengegaan onder de naam IKV Pax Christi. Vanaf 29 januari 2014 is de naam van de organisatie veranderd in PAX. Het IKV Bestuur en de Pax Christi Ledenraad bewaken de missie en identiteit van PAX. Zij dragen bij aan de ontwikkeling van visie en toetsen het beleid op hoofdlijnen. PAX werkt onafhankelijk van politieke belangen en wordt gesteund door een achterban van betrokken individuen, maatschappelijke organisaties en is verbonden met zes kerkgenootschappen, waaronder de Rooms Katholieke Kerk en de Protestantse Kerk in Nederland. PAX staat voor vrede. Samen met mensen in conflictgebieden en kritische burgers in Nederland werken zij aan een menswaardige en vreedzame samenleving, overal in de wereld
PAX werkt vanuit twee centrale waarden aan vrede in conflictgebieden:
– menselijke waardigheid
– solidariteit met vredesactivisten en slachtoffers van oorlogsgeweld..
PAX in Oeganda
PAX heeft zich ook bezig gehouden met het verzetsleger van de Heer, ook wel Lord’s Restistance Army (LRA) genoemd van Joseph Kony. Hij begon zijn terreur twintig jaar geleden in Noord-Oeganda, en heeft ondertussen zijn activiteiten verplaatst naar het grensgebied tussen DR Congo, Zuid-Soedan en de Centraal-Afrikaanse Republiek. De rebellengroep werd geleidt door Joseph Kony, die zichzelf tot profeet had uitgeroepen. Kony was aanvankelijk de concurrent van zijn nicht Alice Auma, die een leger had samengesteld uit ex-soldaten van het regeringsleider en gerekruteerde schoolkinderen. Zo stelde zij een priv??leger samen onder de naam ‘Beweging van de Heilige Geest’. Auma hield haar volgelingen voor dat ze immuun waren voor vijandelijk vuur als zij zich aan strikte morele codes zouden houden, zoals onthouding van seks en roken. Auma noemde zichzelf Lakwena, naar een overleden Italiaanse officier van wiens geest zij boodschappen zou overbrengen. Haar volgelingen geloofden elk woord en stonden loyaal aan haar kant. Haar priv??leger kwam tot 100 kilometer voor de hoofdstad Kampala, maar de opstand werd neergeslagen en Auma vluchtte naar Kenia.
Naar schatting zijn tussen juni 2002 en mei 2003 zo’n 9000 kinderen ontvoerd. De angst voor nieuwe ontvoeringen heeft ertoe geleid dat veel mensen gevlucht zijn en dat heeft een vluchtelingenprobleem gecre??erd. Duizenden families zijn hun huizen ontvlucht en slapen vaak in het bos of in de open lucht.
In 2006 kwam er echter uitzicht op een eind van het conflict, door vredesbesprekingen in Zuid-Soedan. Men heeft het een poging gewaagd maar in 2009 is dat weer terug gekomen.
IX. Juridisch perspectief op mensenrechten
Over het algemeen zijn de mensenrechten in Nederland in beginsel goed gewaarborgd. De Universele Verklaring voor de rechten van de mens is erkend en de mensenrechten zijn opgenomen in nationale grondwetten, onder andere in de Nederlandse Grondwet. De wetten zijn er, echter zien wij niet altijd in de praktijk dat het wordt nageleefd. Een goed voorbeeld kunnen wij zien wanneer het aankomt op wetten die tegenstrijdig zijn of wetten die superieur zijn aan andere wetten. Als wij bijvoorbeeld kijken naar de vrijheid van meningsuiting, tegenover vrijheid van geloofsovertuiging, zien wij dat het beide vrijheden en rechten zijn, maar dat zij niet op dezelfde niveau staan. In Nederland moet men het vaker hebben over mensenrechten, want het is belangrijk, zeker als burger zijnde, om bewust te zijn van je rechten in de samenleving.
Vrijheid van meningsuiting versus vrijheid van geloofsovertuiging
Na de bekende haat uitspraken van Wilders zijn mensen gaan afvragen waar de grens ligt van vrijheid van meningsuiting en in hoeverre men zijn geloofsovertuiging kan praktiseren zonder dat hij bekritiseerd wordt. Het zijn beide rechten die opgenomen zijn in de Nederlandse Grondwet en de UVRM, maar uit de praktijk blijkt dat er meer waarde wordt gehecht aan vrijheid van meningsuiting boven andere vrijheden. Tevens lijkt het erop dat er geen grenzen zijn in het uitten van een mening, hoe grof, denigrerend of discriminerend de mening ook is. Hieronder volgt een gedeelte van het rechtelijke oordeel over de uitspraak van Wilders:
Rechtbank Amsterdam, 23/6/2011
Wilders is vrijgesproken van groepsbelediging, aanzetten tot haat en discriminatie van moslims. De rechtbank Amsterdam acht niet bewezen dat personen beledigd zijn door de uitspraken van Wilders over de Islam. Een aantal uitspraken wordt weliswaar ‘grof en denigrerend’ geacht, maar niet opruiend. Wilders heeft zich in een enkel geval ‘op de grens van het toelaatbare begeven (‘) Indien er sprake is van een bij wet voorziene beperking die een legitiem doel dient, zal moeten worden onderzocht of de beperking noodzakelijk is in een democratische samenleving. Het EHRM benadrukt dat het in een democratische samenleving van wezenlijk belang is om het politieke debat de ruimte te geven (‘)
Opvallend is wel, dat de rechtbank artikel 10 van de EVRM (vrijheid van meningsuiting), artikel 137c (groepsbelediging) en artikel 137d (aanzetten tot haat) behandeld heeft en artikel 14 EVRM (discriminatieverbod) achterwege heeft gelaten, terwijl het toch essentieel was in deze zaak. Ook was de rechter van mening dat vrijheid van meningsuiting noodzakelijk is om het politiek debat de ruimte te geven. Wat men hieruit kan concluderen, is dat de politicus, hoe incorrect ook, boven de burger staat en dat rechters vaak bepaalde afwegingen moeten maken welke grondrechten voorgaan.
‘
X. Vergelijkende invalshoeken
Shari’ah
De term Shari’ah is een term dat vaak door de media wordt aangehaald, zonder hier een duidelijke defenitie aan te geven. Het islamitisch recht (shari’ah) zijn de goddelijke wetten die Hij via zijn boodschapper aan de mensen heeft voorgeschreven, en om deze reden niet onderhevig aan veranderingen. De Shari’ah is in eerste instantie een religieuze plichtenleer, die de handelingen bepaalt tussen mensen onderling, tussen mens en God en zelfs tussen de mensen en andere scheppingen zoals dieren, planten en andere soort wezens. God is de Schepper en Hij is ook dan de enige die het recht heeft om regels op te stellen, die bij iedereen toepasbaar zijn. Alle Goddelijke regels en wetten zijn er om de recht van een individu te waarborgen. Rechtsgeleerden, zijn de geleerden houden zich hiermee bezig. Bij een probleem en/of vraag, zijn zij de enige die gevorderd en bevoegd zijn om hier antwoord (fatwa) op te geven.
Universaliteit van de UVRM
De in 1948 opgestelde Universele Verklaring voor de rechten van de mens, werd door vele niet-westerse landen niet geaccepteerd. Verschillende landen kwamen met het argument dat de verklaring is opgesteld toen veel staten nog onder koloniaal bestuur of westers bezetting stonden. Die staten hadden dus niet de mogelijkheid om de UVRM te ondertekenen. Bovendien was de verklaring over mensenrechten vooral vanuit een seculier perspectief geformuleerd, waardoor vele ‘en met name- islamitische landen de Verklaring niet konden ondertekenen. In islamitische landen heerst namelijk geen overtuiging dat religie geen invloed mag uitoefenen op de maatschappij. Zodoende, werd de UVRM niet als ‘universeel’ gezien, daar het geen rekening houdt met de normen en waarden van andere, niet- westerse samenlevingen. De ‘tegenstanders’ van de UVRM menen dat men respect moet hebben voor culturele verschillen en diversiteit en dat mensenrechten niet overal op dezelfde manier toegepast kunnen worden.
Universele islamitische verklaring van mensenrechten
Voor de meeste islamitische landen was het onmogelijk om de UVRM te ondertekenen, aangezien zij vanuit islamitisch perspectief geen hogere wet hebben dan de goddelijke Qoer’aan. Daartegenover stelden zij in 1981 de Universele Islamitische Verklaring van mensenrechten op. Dit document vertoont uiterlijke kenmerken van de UVRM, maar is aangepast aan de voorschriften van de Qoer’aan en de soennah van de profeet. Zo begint het document met een vers uit de Qoer’aan en een inleiding waarin wordt uitgelegd dat mensenrechten in eerste instantie door God begunstigd zijn aan de mens. Een aantal rechten van de UVRM zijn ook voor in de Islamitische Verklaring vastgesteld, zoals het recht op onderwijs, de gelijkheid van mannen en vrouwen en de vrijheid van religie.
Secularisme en natuurrecht
Zowel het christendom als de islam, zijn tegen de wetgeving van secularisme. Volgens beide religies, maakt het geloof onderdeel uit van de samenleving. Religie zou dus ruimte moeten krijgen om zich met politieke kwesties te mengen, aangezien het gaat om gemeenschappen en hoe de samenleving eruit moet zien. Zodoende is het nodig dat godsdienst een plek krijgt in de samenleving en onderdeel wordt van de maatschappij. De islam is in vele islamitische landen, onderdeel van de samenleving. De politieke leiders, wenden zich naar de religieuze leiders voor bepaalde kwesties en religieuze leiders hebben een rechts geldend oordeel. Wat betreft het katholicisme, deze is beperkt in haar invloed op de maatschappij en kan zich niet met de politiek bemoeien.
Mensenrechten zijn niet opgesteld door mensen of instanties, mensenrechten zijn er altijd al geweest. Het christendom en de islam gaan uit van het zogeheten natuurrecht: een hoger of beter recht dat niet uit de wil van de overheid voortvloeit. Dit recht is door God gegeven aan alle mensen bij de geboorte. Volgens het Rooms- Katholicisme, is het beeld van God aanwezig in elk mens en heeft elk persoon een onaantastbare waarde, omdat God de mens geschapen heeft. Dit komt overeen met de islamitische waarden, dat de mens door God geschapen is en dat elk schepsel om deze reden waardevol is en gerespecteerd dient te worden. Het streven naar een grotere gelijkheid en vrijheid voor alle mensen, evenals de hedendaagse strijd tegen de schending van mensenrechten, berust zowel in het christendom als in de islam, op dit natuurrecht gedachtegoed.
Politieke ‘en maatschappelijke visie
Politiek speelt een belangrijk rol wanneer het op mensenrechten aankomt. In landen waar een stabiele overheid ontbreekt, heeft men geen kans op een menselijke samenleving. Hoewel het belangrijk is dat de verantwoordelijkheid bij ieder individu persoonlijk aanwezig moet zijn, kunnen we pas spreken van een stabiele overheid, wanneer deze zich ook verantwoordelijk voelt voor haar burgers en haar bevolking bewust maakt van haar rechten. Een land waar een corrupte instabiele overheid de macht heeft, staat het immers niet toe, dat mensen gebruik maken van hun rechten. De reden waarom de overheid vaak tekort schiet is vanwege het feit dat economische belangen vaak zwaarder wegen dan de rechten van de mens. Zo weigert de Nederlandse overheid iets te doen aan de mensenrechtenschendingen (onrecht tegen vrouwen en minderheden) in Saoedi Arabi?? uit angst om geboycot te worden of voor imagoverlies. Ook tegen de Verenigde Staten, die zich schuldig hebben gemaakt aan privacy schending op grote schaal, sluiten vele landen hun ogen en maken zich daarmee medeplichtig aan mensenrecht schendingen. Zo merken wij dat mensenrechten vaak geschonden worden, wanneer politieke verantwoordelijkheid ontbreekt.
Politieke verantwoordelijkheid bestaat pas als er twee eigenschappen aanwezig zijn. Ten eerste, moet er de mogelijkheid geboden worden om bestuurders zelf uit te kiezen. Hierdoor kan slecht functionerend of corrupt bestuur niet op lange termijn misbruik maken van haar macht. De verkiezingen moeten vrij en eerlijk zijn en iedereen moet de mogelijkheid krijgen om vrij te spreken, te verenigen of deelnemen als kandidaat. Ten tweede, moet de burger het recht hebben om te weten wie het land bestuurt, de functies van de bestuurders moet vastgelegd worden in de wet en de burger moet kunnen meekijken (via de media) met de beslissingen die gemaakt worden. Op maatschappelijk vlak, komen de mensenrechten naar voren via diverse mensenrechtenbewegingen, zoals Amnesty International en Human Rights Watch. Het doel van deze organisaties is om ervoor te zorgen dat mensenrechten worden nageleefd en om slachtoffers van mensenrechten schendingen te helpen. Zo komen zij op voor de vrijheden vastgelegd in de Universele Verklaring van de rechten van de mens, zoals vrijheid van meningsuiting en het verbod op discriminatie. Ook zetten zij zich in tegen politiek geweld, zoals politieke moorden en ‘verdwijningen’ van politieke gevangenen, afschaffen van marteling en de doodstraf en eerlijke processen van gewetensgevangenen. De mensenrechten bewegingen hebben dus als taak de beginselen zo goed mogelijk te verdedigen, maar het is aan de overheid om de verantwoordelijkheid te nemen zodat die mensenrechten ook daadwerkelijk, binnen het geheel van politieke en maatschappelijke belangen, werkelijkheid kan worden. Zo kan een mensenrechtengroep aandringen op berechting van alle verantwoordelijken van een voormalig regime, maar is het aan de regering om dit ook daadwerkelijk uit te voeren indien zij dit wenst. Hoewel het uiteindelijke besluit bij de overheid ligt, kan de burger veel bereiken door druk uit te oefenen op de regering.
Politieke ‘en islamitische/christelijke visie
Er zijn verschillende soorten regels: je mag niet moorden, stelen of frauderen zijn regels die in de politiek zijn vastgelegd in wetten. We maken echter onderscheid tussen politieke regels en morele regels. Respect tonen ten aanzien van anderen of beschermen van de kuisheid zijn voorbeelden van morele regels. In een (westerse) politieke democratie is de ethiek in de regel alleen vastgelegd voor zover het fundamentele rechten en strafrechtelijke feiten betreft. De morele regels worden overgelaten aan de keuze van individuen en groepen. De islamitische en ‘in de theoretische christelijke grondslag, nemen de morele regels mee in de wetgeving. Zo is het in de wetgeving van islamitische staten bijvoorbeeld verboden om alcohol te nuttigen of overspel te plegen. Dit zijn strafrechtelijk feiten die vervolgd kunnen worden.
‘
XI. Conclusie
Mensenrechten is het streven van velen wereldwijd. Velen beschouwen 17 augustus 1789 als een basis voor mensenrechten. In feite hebben mensenrechten altijd bestaan. Sterker nog, dit was altijd de kern van de Goddelijke boodschap aan de Profeten, met name de Profeet Mohammed vrede zij met hem. Het probleem vorm zich in het feit dat mensen hier van afwijken en niet omdat het niet bestaat. Bijna alle mensen, met normen en waarden zijn het over eens dat mensen gelijk behandeld moeten worden. Diversiteit van de mens is aanbevolen maar mensen anders behandelen is juist afgeraden. Iedere men heeft het recht op een goed leven te leiden, recht op vrijheid van meningsuiting en vrijheid van Godsdienst, dit ongeacht zijn religie, huidskleur of geslacht. Wat wij echter in de praktijk zien, is het feit dat veel landen deze vrijheden en rechten erkennen, maar in de praktijk de rechten verwaarlozen. Bezette Palestina, is hier een goed voorbeeld. Isra??l schendt alle Internationale verklaringen en handelt buiten de wet en maakt teven misbruik van haar macht. Een recent voorbeeld is de situatie in Gaza; waar Isra??l in minder dan 24 uur meer dan 200 plekken heeft gebombardeerd en waar 170 doden- inclusief 36 kinderen- zijn gevallen. Hoewel er diverse mensenrechtenorganisaties in het leven zijn geroepen om op te komen voor slachtoffers van mensenrechtenschendingen, is het duidelijk dat zij niet altijd hun stem laten horen. In vele andere landen herhaalt regelmatig de geschiedenis zich en bewijst het werk van de Tirannen en hun helpers.
Iedere mens dient de verantwoordelijkheid te dragen, om over de mensenrechten te waken. Het zijn mensenrechten en alle mensen zijn dus hiervoor verantwoordelijk.
‘
XII. Bronnenlijst
Boeken
‘ Agunduz, A. (2011). Islamic Public Law: documents on practice from Ottoman Archives. Rotterdam: IUR PRESS
‘ Dr. Becker, U. (1991). Maatschappij, macht, Nederlandse politiek: een inleiding in de politieke wetenschap. Amsterdam: Het Spinhuis
‘ Prof. Dr. Hidir, O. en Drs. Okumus, F. (2013). De Levende Koran. Rotterdam: IUR Press
‘ De Edele Koran. (2010). Den Haag: ICCN Uitgeverij
Internetbronnen
‘ Hassan, M. (2014). Een christen- democratische visie op mensenrechten. Geraadpleegd op 7 juli 2014.
https://cdja.nl/wp-content/uploads/2014/01/Visiestuk-Mensenrechten.pdf
‘ Ruyck, de. W. (z.d.) De Verenigde Naties, Uno. Geraadpleegd op 3 juni 2014.
http://users.belgacom.net/uno/
‘ Amnesty International. (z..d.). Peter Benson (1921-2005). Geraadpleegd op 15 juni 2014.
http://www.amnesty.nl/mensenrechten/encyclopedie/benenson-peter-1921-2005
‘ NOS. (2014). Uitgeprocedeerde asielzoekers opnieuw op straat. Geraadpleegd op 10 juli 2014.
http://nos.nl/audio/673087-uitgeprocedeerde-asielzoekers-opnieuw-op-straat.html
‘ Volkskrant. (2014). Wilders laat publiek scanderen: ‘Wij willen minder Marokkanen’. Geraadpleegd op 4 juli 2014.
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2784/Verkiezingen/article/detail/3618750/2014/03/20/Wilders-laat-publiek-scanderen-Wij-willen-minder-Marokkanen.dhtml
‘ Algemeen Dagblad. (2014). Misdaadcijfers Den Haag omhoog door Geert Wilders. Geraadpleegd op 9 juli 2014. http://www.ad.nl/ad/nl/30561/Geert-Wilders/article/detail/3686503/2014/07/09/Misdaadcijfers-Den-Haag-omhoog-door-Geert-Wilders.dhtml
‘ Vormen. (z. d.). Universaliteit en mensenrechten. Geraadpleegd op 5 juli 2014.
http://www.vormen.org/sites/www.vormen.org/files/activiteiten/files/universaliteit.pdf
‘ Islamic Counsil. (1999). Universal Islamic Declaration of Human Rights. Geraadpleegd op 5 juli 2014.
http://www.alhewar.com/ISLAMDECL.html
‘ Bogaert, L. (2004). Dierenrechten in de Islam. Geraadpleegd op 20 juni 2014.
http://www.cie.ugent.be/bogaert/bogaert1.htm
‘ Wikipedia. (2013). Magna Carta. Geraadpleegd op 20 juni 2014.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Magna_Carta
‘ Wikipedia. (2014). Sociale kwestie. Geraadpleegd op 24 april 2014.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Sociale_kwestie