In de 17e eeuw kwam veel voorgeschreven mode uit Frankrijk. Dit kwam vooral door de toenmalige Franse koning Lodewijk XIV. Lodewijk kwam uit de tijd van de Barok. In de Barok veranderde vooral de mode voor de mannen.
De Franse overheid wou in de 17e eeuw dat het geld wat uitgegeven werd aan kleding, binnen Frankrijk bleef. Zo werd het bijvoorbeeld verboden iets met goud of zijdedraad te dragen, want deze stoffen kwamen uit Milaan. De kleren werden iets soberder en de kleuren waren neutralen en donkerder. 12
Voor vrouwen kwamen twee soorten kragen in: een grote schuine kraag die ook de schouders bedekte en een horizontale kraag. Zo waren vrouwen eindelijk van de plooikragen die heel stijf waren bevrijdt.
Voorbeeld Plooikraag Voorbeeld horizontale kraag
Mannen droegen vaak fantasierijke kostuums. Ook zag je vaak dat mannen paard rijlaarzen aanhadden, zonder dat ze daadwerkelijk paard reden. Dit deden ze alleen aan om indruk te maken op vrouwen. Ook bij de mannelijke mode werd een platte kraag die over de schouders viel een trend. Dit werd de Le Col Vide genoemd. Ook was het voor mannen eerst gewoonlijk om kort haar te hebben, maar dit veranderde in de 17e eeuw. Het werd mode dat mannen hun haar tot over de schouders hadden.
_____________________________________________________________________________________________________
12 http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/44086-mode-in-de-17e-eeuw.html
Laarzen
Lodewijk was een beetje kaal en droeg daarom altijd een pruik, zelfs als hij sliep. Door hem gingen veel mensen op het hof een pruik dragen en werd het een trend. Toen Lodewijk nog niet kalend werd, had hij hele mooie krullen. Dit is de reden dat de pruiken altijd lange krullen hadden. De pruiken hadden eerst natuurlijke haarkleuren, maar na een tijdje werd het mode om bijvoorbeeld witte pruiken te hebben. Ook werden de pruiken steeds hoger en werd en soms zelfs onmogelijk om een hoed op te zetten. Deze tijd werd dan ook de Pruikentijd genoemd, met dank aan Lodewijk.
Haartrend in de tijd van Lodewijk
Deze haartrend verspreidde zich ook buiten Frankrijk. Frankrijk werd voor mode een erg belangrijk land.
Het schijnt dat Lodewijk XIV zich een keer z?? verveelde, dat hij alle baarden van zijn officieren afschoor. Vanaf dit moment waren baarden uit te mode en werd het hebben van geen baard een trend. Vooral voor mannen heeft Lodewijk dus voor veel trends gezorgd.
Lodewijk voerde een aantal belangrijke oorlogen tijdens zijn regeerperiode. E??n van die oorlogen is de Spaanse Successieoorlog, die begon in 1701 en eindigde in 1703. In het einde van deze oorlog is ook een soort ‘trend’ ontstaan. De oorlog werd be??indigd met een paar verdragen. Dit werd de Vrede van Utrecht genoemd.
Bij deze vrede worden vaak de woorden van een Franse onderhandelaar, Melchior de Polignac, genoemd: ”Nous traiterons sur vous, chez vous, sans vous.’ Dit betekend: Wij onderhandelen over u, bij u, zonder u.
Deze onderhandelingen werden gevoerd in het Frans. Hierin werden dan ook de vredesverdragen opgesteld. Hierdoor werd de Franse taal belangrijk en gaf het aanzien. De Franse taal werd dus ook een soort ‘mode’, vooral voor diplomaten.
Vrede van Utrecht
Zoals je ziet heeft Lodewijk in zijn regeringstijd niet alleen veel invloed gehad op trends in Frankrijk, maar ook op trends buiten Frankrijk. Anno nu is Frankrijk nog steeds een invloedrijk land qua mode trends. Veel grote merken ontstaan in Frankrijk en zijn bekend over de hele wereld. Parijs wordt gezien als het mode centrum van Frankrijk, of zelfs van de hele wereld. Is het toeval dat vanaf Lodewijks regeringsperiode Frankrijk belangrijk is voor mode, of heeft Lodewijk hier mede voor gezorgd?
Hoe belangrijk is Lodewijk geweest voor de dans?
Lodewijk XIV werd al heel jong koning. Hij was te jong om Frankrijk in zijn eentje te regeren, dus dit was in zijn jongere jaren niet zijn taak. Hierdoor had Lodewijk veel vrije tijd en dat besteedde hij veel aan dans. Lodewijk gaf veel om ballet en theater en ballet werd pas echt bekend door hem. Bij de opvoeding van edelen was dans heel belangrijk. Het waren dan ook vaak edelen die in de balletten van Lodewijk dansten. 13
In 1653 trad Lodewijk voor het eerst op, in Het Ballet Van De Nacht. In deze voorstelling ging het over het goede wat het kwade overwon. Dit werd uitgebeeld met al het goede van de dag, en al het slechte van de nacht.
Lodewijk stichtte ook de allereerste balletschool: L’Acad??mie Royale de la Danse.2 Op deze school werden vooral hofdans en hofmuziek geprofessionaliseerd. Vooral met dans had dit grote vooruitgang toen belangrijke danstechnieken opgeschreven werden. In de 18e eeuw konden er ook echt dansers worden opgeleid, zoals wij dat nu ook kennen bij dansacademies.
Rond deze tijd was er een hoogtepunt voor het Ballet De Cour, ook wel het Hofballet genoemd. Lodewijk schitterde in veel van deze dansfestijnen. Er waren verschillende vormen in het Hofballet:
– Het Ballet Comique ‘ een ballet waarin een bepaald onderwerp werd uitgewerkt in een doorlopend verhaal met veel dans
– Het Maskerade Ballet ‘ een ballet waar geen verhaallijn plaats vond, en waarin hovelingen mooie kleding en maskers droegen
– Het Melodrama Ballet ‘ lijkt op het Ballet Comique, maar hier is de zang belangrijker dan de dans
Meestal was er een vaste gebruikelijke structuur bij een Ballet. Het begon met een soort inleiding van zang. Daarna kwamen er groepen die zongen en dansten. Dan kwam er een aankondiging van de finale van het ballet, dus de klapper van de show. Hierna kwam de finale en dat was meestal heel spectaculair.
Een belangrijk onderdeel van Ballet zijn de voetposities. Deze voetposities worden vooral gebruikt bij beginposities en bij het opwarmen van de spieren. Vanuit deze posities wordt vaak verder gedanst. Er zijn vijf posities.
Bij de eerste positie staan de voeten uitgedraaid met de hakken tegen elkaar.
Bij de tweede positie staan de voeten uitgedraaid naar buiten, met de benen ongeveer uit elkaar, zo ver als 2 voeten.
_____________________________________________________________________________________________________
13 C. Blitzer -De eeuw der koningen
Bij de derde positie staat de hak van de ene voet tegen de binnenkant van de andere voet.
Bij de vierde positie staan de voeten zoals bij positie drie, alleen staat de ene voet meer naar voren.
Bij de vijfde positie raakt de hak van de ene voet de grote teen van de andere voet.
Hieronder zijn de posities nog eens uitgebeeld.
Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5
In het eerste optreden van Lodewijk, het Ballet Van De Nacht, zijn duidelijk de voetposities te herkennen. Hij begint in deze posities en vanuit die posities danst hij verder. Hieronder staat een foto uit een fragment van het Ballet Van De Nacht. 14
Door zijn schoenen lijkt het alsof Lodewijk hier in de derde positie staat. Feitelijk staat hij in de vijfde positie, want zijn hak sluit aan tegen de tenen van de andere voet, en niet tegen de binnenkant van de andere voet. Dit lijkt alleen zo omdat de schoen die hij aanheeft langer is dan zijn voet zelf.
Bij veel ballet choreografie??n is dit terug te vinden. Wie weet waren deze posities niet zo populair als Lodewijk niet zo veel om ballet gaf.